Ný kynslóð - 01.10.1941, Blaðsíða 31
Ný kynslód, okt. ’41
Helgi Sæmundsson:
Sú fungo, sem vér tölum
PEGAR hag íslenzkrar tungu var verst komið
vegna hinna dönsku áhrifa á öndverðri nítjándu
öld, barzt henni liðveizla úr næsta óvæntri átt. Þá
kom danski málfræðingurinn Rasmus Kristján Rask
til sögu. — Árið 1813 kom hann hingað til lands og
dvaldist hér um tveggja ára skeið. Hann ferðaðist
víða um landið, kynntist þjóðinni náið og nam ís-
lenzka tungu til slíkrar hlítar, að hann talaði hana
og ritaði sem væri hún móðurmál hans. Lagði hann
mikið ástfóstur á Island og íslenzkt mál og vildi því
í hvívetna allt hið be-zta.
1 einu bréfa sinna til góðvinar síns á Islandi læt-
ur Rask þá spá í ljósi, að íslenzkunnar kunni að
bíða aldurstili. — Getur hann þess, að vel geti þann-
ig farið, að hana skilji enginn í höfuðstað landsins
að öld liðinni og vart nokkur á landinu öllu eftir
tvær aldir aðrar, ef ekki verði rammar skorður við
reistar. Jafnframt spáir hann því, að hjá alþýðu
manna muni hún lengst lifa.
Þannig var málum komið um verndun íslenzkrar
tungu og þjóðernis, er danskra áhrifa gætti hér
mest, Kennd íslendinga fyrir menningarverðmætum
sínum var svo mjög tekin að sljóvgast, að fyllsta
óefni virtist búið. Kynnin við dönsku einokunarkaup-
mennina og þjóna þeirra varð sá gjóstur, er svalast-
ur blés um andans eld þjóðarinnar, sem dýrmætast-
ur söguarfur hafði hlotnazt.
27