Heimili og skóli - 01.12.1954, Síða 10

118
HEIMILI OG SKÓLI
Er hægt að taka „Skelfi skipstjóra”
fastan?
Útvarpserndi eftir Vagn Jensen skrifstofnstjóra i menntamálaráðuneytinu danska, flutt
4. mai 1954. — Vakti erindi þetta allmikla athygli.
Fyrir skömmu hrökk þjóðin upp
við morðið á lítilli telpu, sem ungur
piltur liafði drepið. Honum hafði áð-
ur verið veitt athygli sökum þess, að
hann hafði verið að ógna fólki með
skammbyssu, en var þó ekki talinn sá
fáviti, að hætta stafaði af honum.
Hann hafði enga „ástæðu“ haft til að
drepa litlu telpuna, sem var honum
alveg ókunnug, né neinn annan. En
sjálfur sagði hann svo frá, að hann
hefði verið knúinn af drápsfýsn. En
það er í sjálfu sér alls engin skýring.
í seinni tíð hefur heyrzt frá öðrum
áþekkum morðum og óskiljanlegum.
Og einu sinni áður höfum við lifað
slík dularfull og tilgangslaus morð —
á 5 bölvuðum hernámsárum, sem lauk
einmitt að kvöldi þessa dags fyrir níu
árum. ,
Það væri fjarstæða að ætlast til þess
af mér einmitt á þessum afmælisdegi,
að ég geti látið undir liöfuð leggjast
þá spurningu, hvort hin nýju, fjar-
stæðu morð, séu ekki einmitt dreggjar
liins óháða hernáms.
Við vitum allt of lítið bæði um
raunverulega heilbrigt Iiugarfar og
eins hitt, hvað haft geti svo sterk áhrif
á óheilbrigt liugarfar, að athafnahvöt-
in hleypur algerlega upp úr rásinni.
Góðviljaðir menn hafa vakið eftirtekt
á teiknirunu-sögum blaða og tímarita,
sem leggja áherzlu á og rækta dýrslegt
afl, er brýzt út í athöfn, algerlega óháð
allri andlegri íhugun. Því mun trauðla
verða neitað, að goðsögnin um hinn
einvalda athafnarinnar almáttka guð,
sem engu er háður, sé líkleg til að
smita unga hugi. Unglingar hafa enn
ekki lært að „hugsa með skynseminni"
(beita skynseminni í hugsun), og að-
eins <)ðru hvoru með tilfinningunni.
Og á hinn bóginn er ekki hægt að
sanna afleiðingu áhrifanna. Því miður
geta hinir fullorðnu, skynsemiþrosk-
aðri, sem taka „ættu“ afstöðu og dæma
um, hvort teiknisögur þessar séu nú
raunverulega hættulegar, — þeir geta
ekki lengur, sökum yfirburða síns eig-
in þroska, dæmt um þessa tegund bók-
mennta út frá tilfinningaháðum for-
sendum barna og unglinga. Þess háttar
verður rannsóknarstofustarf fullorð-
inna. En samtímis skortir okkur skil-
yrði til nákvæmra rannsókna á þessum
vettvangi. Hinir fullorðnu hafa sjálfir
náð hinum rólega og athugula skyn-
semisaldri, og þeirn er því eðlilegt að
benda á, að ekki sé sannað, að teikni-
sögumar séu hættulegar. Og síðan er
sagt, að ekki sé full ástæða til að banna
þær. Og þar við bætist sú óþægilega
staðreynd, að með banni sé verið að
grípa fram í á andlegum vettvangi, þar