Læknaneminn - 01.07.1964, Blaðsíða 17

LÆKNANEMINN
17
aukningfu, í kílóum: Árið 1910 nam
innflutningur hingað til lands á
sígarettum 1285 kg, en 1949 var
hann 129100 kg, eða 100 meiri (4).
Það sem veldur krabbanum við
reykingar, er talið vera carcinogen
efni, sem myndast við brunann, en
einnig hefur verið kennt um arsen-
samböndum, sem notuð eru sem
skordýraeitur við úðun á tóbaks-
plöntunni. Hvað viðvíkur pípu- og
vindlareykingum, þá er tóbakið að
öllum líkindum jafn hættulegt, en
það sem gerir gæfumuninn, að þær
aðferðir séu taldar ,,hollari“, eru
reykingavenjumar: menn reyki
síður ofan í sig og oft á tíðum
minna magn. Meðaldánaraldur
lungnakrabbasjúklinga er 55—56
ára.
Um aldamótin síðustu mátti
lungnakrabbi teljast raritet. Sú
aukning, sem orðið hefur, er að
nokkru sökum bættrar sjúkdóms-
greiningar, bæði klíniskt og við
krufningar. Ennfremur stafar
aukningin af hækkandi meðalaldri
í flestum menningarlöndum, og
gildir það um krabbamein almennt,
þannig að þeim sjúkdómum, sem
áður hjuggu skarð í raðir yngra
fólks, s.s. smitsjúkdómar, hefur
verið útrýmt, en eftir standa þeir
sjúkdómar, sem fylgja eldri ald-
ursskeiðum, hrörnunarsjúkdómar
og krabbamein.
Samantekt.
1. Tíðni lungnakrabba hefur
síðustu hálfa öld aukist mjög, eink-
um carcinoma bronchogenis.
Aukningin varð fyrst einkum með-
al karla, en síðar einnig meðal
kvenna. Munur á körlum og kon-
um er samt mikill ennþá, eða 6—10
á móti 1, en virðist fara minnkandi.
Sígarettureykingum er þar eink-
um um kennt.
2. Krabbinn er algengari í borg-
um en til sveita. Orsökin er talin
óhreinkun andrúmsloftsins í borg-
um af sóti, reyk, asfalti og fleiri
efnum, sem innihalda carcinogen.
3. Ýmis málmsambönd teljast
valda lungnakrabba, svo og geisla-
virk efni.
Ég þakka dr. Ólafi Bjarnasyni,
dósent, en hann las ritgerðina yfir
og færði til betri vegar.
Apríl 1964.
Helztu heimildir:
1. Pathology eftir P. A. Herbut; Lea
& Febig-er 1955.
2. Pulmonary Carcinoma eftir E. Mayer
og H. C. Maier; New York University
Press 1956.
3. A Textbook of Pathology eftir W.
Boyd; Lea & Febiger 1961.
4. Krabbamein í lungum eftir Hjalta
Þórarinsson; Læknablaðið, 2. hefti
1962.
5. Lehrbuch der Allgemeinen Patholo-
gie und der Pathologischen Anatomie
eftir H. Hamperl; Springer-Verlag
1960.
6. Smoking and Health; Pitman Medi-
cal Publishing Co. Ltd. 1962.
Medicine and Health.
Dr. Samuel Garth, the celebrated
physican of Pope’s time, loved wine to
excess. At a favorite club of which he
was a member, he once remained to
drink to a late hour. A companion said
to him, “Really, Garth, you ought to
quit drinking and hurry off to your
patients.”
“It is no great matter,” replied Garth,
“wether I see them tonight or not; for
nine of them have such bad constitu-
tions, that all the physicians in the
world can’t save them; and the other
six have such good constitutions, that
all the physicians in the world can’t
kill them.”