Stuðlaberg - 01.04.2022, Blaðsíða 13

STUÐLABERG 1/2022 13
Bjólfskviða – fornenskt kvæði
Halldóra B. Björnsson þýddi
Halldóra B. Björnsson fæddist í Litla­Botni á
Hvalfjarðarströnd vorið 1907, dóttir hjónanna
Helgu Pétursdóttur og Beinteins Einarssonar,
næstelst átta systkina. Beinteinn og Helga
fluttu í Grafardal árið 1909 og bjuggu þar til
ársins 1929. Öll voru börn þeirra hagmælt. Út
hafa komið ljóðabækur eftir sex þeirra, auk
bókarinnar Raddir dalsins með ljóðum allra
systkinanna átta frá Grafardal. Hún kom út
1993.
Halldóra gekk í Hvítárbakkaskóla í tvo
vetur. Hún vann nokkur ár á póst­ og sím­
stöðinni í Borgarnesi þar sem hún kynntist
Karli Leo Björnsson. Halldóra og Karl Leó
gengu í hjónaband árið 1936. Um tíma bjuggu
þau á Siglufirði og ráku þar saumastofu.
Vorið 1939 fluttu þau til Reykjavíkur en Karl
lést tveimur árum síðar. Þau eignuðust eina
dóttur, Þóru Elfu Björnsson, sem hefur einnig
fengist nokkuð við ritstörf.
Halldóra starfaði mikið að félagsmálum,
var meðal stofnenda Menningar­ og friðar ­
samtaka íslenskra kvenna og sat í stjórn
Rithöfundasambands Íslands þar sem hún
gegndi stöðu formanns í tvö ár. Þá sat hún í
ritnefnd tímaritsins 19. júní og ritstýrði bókinni
Pennaslóðir sem hefur að geyma smásögur
eftir ellefu íslenskar konur. Þá tók hún mikinn
þátt í starfi Samtaka herstöðvaandstæðinga.
Stærstan hluta starfsævi sinnar vann Halldóra
við skjala vörslu á lestrarsal Alþingis, eða frá
1944 til aprílloka 1968.
Halldóra hóf ung að yrkja og skrifa. Fyrsta
bók hennar, Ljóð, kom út 1949. Sex árum síðar
gaf hún út bernskuminningar sínar, Eitt er það
land. Teikningar í bókinni eru eftir Barböru
Árnason. Næsta bók hennar kom út árið
1959 og ber heitið Trumban og lútan. Sú bók
hefur að geyma þýðingar Halldóru á ljóðum
kínverskra, grænlenskra og afrískra skálda.
Árið 1968 komu út tvær ljóðabækur eftir
Halldóru, Við sanda og Jarðljóð. Í þeirri seinni
gerir Halldóra ýmsar formtilraunir og býr
meðal annars til tilbrigði við edduhætti.
Þess má geta að við nokkur ljóða Halldóru
hafa verið gerð sönglög. Þar má nefna lag
Jórunnar Viðar við hið þekkta ljóð Karl sat
undir kletti og lag Fjölnis Stefánssonar við
ljóðið Litla barn með lokkinn bjarta.
Halldóra B. Björnsson lést haustið 1968
eftir erfið veikindi. Þá hafði hún lokið við
handrit að tveimur bókum sem út komu
að henni látinni. Sú fyrr útgefna heitir Jörð í
álögum og hefur að geyma fimm sagnaþætti
úr byggðum Hvalfjarðar, bernskuslóðum
hennar. Sú bók kom út árið 1969. Hin bókin,
sem kom út árið 1983, er þýðing Halldóru á
hinu fornenska kvæði Bjólfskviðu.