SÍBS blaðið - 01.11.2023, Qupperneq 5

5
3. tbl. 2023
Opið mán - fim 8:30 – 17:00, fös 8:30 – 16:15
Síðumúli 16 I 108 Reykjavík I Sími 580 3900 I fastus.is
fastus.is
BRAGÐGÓÐUR
ÁVAXTADRYKKUR
Resource Ultra Fruit Vandaður orkuríkur
ávaxtadrykkur sem hentar þeim sem
þurfa viðbótarnæringu.
Drykkurinn inniheldur 75% meira prótein
en sambærilegir tærir næringardrykkir.
Resource Ultra Fruit er frískandi og mildur
á bragðið og er kærkomin nýjung fyrir þá sem
vilja alvöru ávaxtabragð.
að breytast ef áhrifaþáttur breytist. Þá er æskilegt að hægt
sé að brjóta mælinguna niður á þjóðfélagshópa til að draga
fram mismunandi stöðu þeirra, til dæmis heilsu mismunandi
hópa. Vissar mælingar eru þó þess eðlis að þær endurspegla
fyrst og fremst umhverfi fólks og efnahagslegar aðstæður, til
dæmis hagvöxt, en slíkar mælingar er eðli málsins samkvæmt
ekki hægt að brjóta niður eftir þjóðfélagshópum. Mikilvægt
er að hafa í huga að þegar kemur að mælikvörðum er magn
ekki það sama og gæði. Of margir vísar geta valdið því að það
verður erfitt að sjá heildarmyndina.
Hvað skiptir almenning máli?
Við þróun mælikvarða um velsæld hafa lönd farið ýmsar leiðir
við að leggja mat á hvaða þættir skipta mestu máli varðandi
velsæld íbúanna. Mörg lönd hafa í þessu skyni látið gera
kannanir og önnur hafa leitað eftir framlagi íbúa með öðrum
leiðum eins og samtali á netinu eða íbúafundum. Hér á landi
var farin sú leið að leita eftir áherslum almennings með við-
horfskönnun þar sem þátttakendur voru beðnir um að raða
þáttum sem snúa að hagsæld og lífsgæðum í mikilvægisröð.
Annars vegar voru þátttakendur beðnir um að raða þáttunum
eftir mikilvægi þeirra fyrir eigin lífsgæði og hins vegar hvaða
þættir skipta að þeirra mati mestu fyrir samfélagið.
Samkvæmt niðurstöðum könnunarinnar taldi almenn-
ingur á Íslandi heilsu og aðgengi að heilbrigðisþjónustu vera
það sem mestu máli skiptir varðandi eigin lífsgæði. Næst
komu félagsleg tengsl, þá húsnæði og eigin fjárhagur. Heilsa
var einnig nefnd mikilvægust þeirra þátta sem þátttakendur
töldu einkenna gott samfélag, því næst húsnæði og þar á eftir
menntun og atvinna. Niðurstöðurnar eru í takt við niðurstöður
þannig gert að rökstyðja hvernig ákvarðanir um útgjöld hafa
mælanleg jákvæð áhrif á líf fólks.
Val á mælikvörðum
Engin samræmd aðferðafræði liggur að baki við val á mæli-
kvörðum landa og alþjóðastofnana. Allur gangur er á því
hversu marga mælikvarða löndin setja fram og það er ólíkt
eftir löndum hvaða svið stjórnvalda stýrir verkefnum á sviði
velsældarmála. Í sumum löndum er verkefnið á ábyrgð for-
sætisráðuneytis eða annarra ráðuneyta en í öðrum löndum er
það hagstofa eða sambærileg stofnun sem hefur frumkvæði
að fara með umsjón mælikvarða. Mælikvarðarnir taka þá ekki
mið af þörfum stjórnvalda á sama hátt og þegar vinnunni er
stýrt af ráðuneytum.
Að velja viðeigandi mælikvarða til að meta velsæld er
flókið verkefni. Þó nokkuð er til af tölfræðilegum upplýsingum
en gæðin þeirra eru mismunadi og miserfitt er að nálgast
gögn. Ef engin gögn eru til og hefja þarf nýja gagnasöfnun
þarf að meta hvort kostnaðurinn sé réttlætanlegur eða hvort
hægt sé að nota önnur gögn, sem fanga sama eða svipað við-
fangsefni.
Það er mikilvægt að mælikvarðar komist sem næst því að
gefa mynd af stöðu velsældar eins og hún er í samtímanum
og því þurfa gögn að vera tímanleg. Til að rekja þróun vel-
sældar yfir tíma þurfa mælingar að vera reglulegar og þykja
árlegar mælingar heppilegastar. Í sumum tilfellum er þó
notast við mælingar sem er safnað sjaldnar.
Mælingarnar þurfa að vera áreiðanlegar, þ.e. mæla það
sem þeim er ætlað að mæla. Áreiðanleg mæling endur-
speglar þá þætti sem hafa áhrif á hana og ætti mælingin því