Islande-France - 01.11.1947, Blaðsíða 19
ISLANDE- FRANCÉ
11
hókmenntalegt dagskráreí'ni (fyrir-
lestrar, útvarpserindi, leiksýningar
og kvikmyndir) mun bregða birtu
yfir hinn einstæða menningararf,
sem höfundurinn að Nabab hefir svo
ríkulega ánafnað frönskum hók-
menntum.
Eins og ávallt her við, þegar eins
stendur á hafa þegar skapazt „lieil-
ar hókmenntir“ til minningar um
rimmtugustu ártíðina. Eitt hið bezta
rit í þeirri grein, nýútkomið, er hólc
herra Y. E. Clogenson: Alphonse
Daudet, peintre de la vie de son
temps, þar sem höfundur lofar mjög
„alheim“ þann, sem höfundurimi að
Le Petit Chose hafi kunnað skil á.
.Persónur Daudets* eru góðkunningj-
ar okkar. Umhverfið, sem þær lifa
og hrærast í, er liið sama, sem við
liíifum fyrir augum hjá honum sjálf-
um. Við lifum að nýju æsku okkar
og ástvina okkar. Tvær heimsstyrj-
aldir hafa vakið i hrjóstum hinna
yngstu meðal okkar þrá eftir lieil-
steyptari og sælli heimi og hetri tím-
um en þeim, sem við lifum á. 1 bók-
um hans lifa iðnaðarmenn og smá-
horgarar, í og utan Parísar, kyrrlátu
og friðsömu lífi, sem umbrot keis-
aradæmisins og lýðveldisins fara að
mestu leyti framhjá. Þegar horft er
á lýðræði 19. aldarinnar úr fjarlægð,
kemur í ljós, að það hefir þó átt
tímabil í sögu sinni, þegar gott var
að lifa. Samkvæmt þessu væri þá hið
fagra framhaldslíf Alphonse Daudets
fólgið í því, að hafa, þegar á allt er
litið, gefið lýsingu á því, sem kalla
mætti „hina l.júfu tíð‘“, að hafa verið
eftirtektarsamur, nákvæmur og
myndauðugur vottur að einni þeirra
áningarstunda, sem mannkynið
ann sér við og við á sinni erfiðu
og árekstrarsömu lífshraut í sög-
unni, til þess að safna kröftum,
njóta náðar, meðaumkunar og
ásta.....“
Það er vafalaust talsverður sann-
leikur fólginn í þessum skilningi
höfundar, enda þótt á full stóru sé
stiklað. En nú virðist líka tími til-
kominn að skipa Alphonse Daudet
rétta stöðu innan hins mikla hálks
franskra hókmennta.
Gagnrýni á verkum Alphonse
Daudets hefir um langan aldur átt
örðugt uppdráttar, fyrir þá sök cina,
að ótæmandi vitnishurðir samtíðar-
manna hans, sem, langminnugir á
fornar samverustundir og órjúfandi
tryggð hans, hafa keppzt um að lof-
syngja þenna mann, sem gæddur var
einstökum hæfileikum til þess að
töfra alla, sem við hann áttu nokkur
samskipti. Þessi bi'áðsnjalli smá-
sagnahöfundur hefir notið frægð-
arinnar 1 fyllsta mæli, bæði í lifandi
lífi og eftir dauða sinn. Af þessari
frægð leggur ennþá ljómann, og að
því að næra hann og halda honum
við stuðla, ekki eingöngu verk höf-
undarins sjálfs, heldur einnig allar
þær ritgerðir, sem um hann hafa
verið skrifaðar og minningarræðurn-
ar, sem bera undirskrift allra þeirra,
sem honum voru kærastir: bróður-
ins (Ernest), konunnar, sonanna
beggja, lærisveinanna o. s. frv.
Hver er nú sá mælikvarði, sem
frá strangbókmenntafræðilegu sjón-
armiði og fullri sanngirni, her að
leggja á verk Alphonse Daudets?
Vissulega her þar á að leggja stóran