Fróðskaparrit - 01.01.1978, Blaðsíða 61

Fróðskaparrit - 01.01.1978, Blaðsíða 61
Forn búseting í Føroyum 69 til broytingarnar í ognarviðurskiftunum og tí eisini í búset- ingarviSurskiftunum. JarSarbøkurnar eru partur av tí roknskapi, sum fúti førdi yvir inntøkur og útreiSslur kongs av Føroyum. JarSarbøkur vórSu skrivaSar á hvørjum ári frá 1584 og fram til 1653, og nógvar av teimum eru til enn. Úr GabelstíSini er eingin jarSar- bók varSveitt, men í 1705 taka tær viS aftur og eru flest allar varSveittar á Landsskjalasavninum fram til 1902. 1 jarSarbókunum finna vit yvirlit yvir inntøkur kongs av kongsjørSini, kongsskattinum og pantijørSini. Fyri til fulnar at kunna nýta hesar keldur til granskingar av búsetingar- og jarSarviSurskiftum mugu vit gera okkum greitt, hvat enda- máliS viS hesum yvirlitum er. Yvirlitini yvir kongsjørSina valda ikki stórar trupulleikar. Her finna vit alla ta jørS, sum kongur eigur í Føroyum, hvørt festi oftast nevnt undir tí býl- ingi, har taS hoyrir heima, viS navni festarans, markatali og innstøSu. Harumframt er førd leiga av jørS og innstøSu og kongsskatturin, sum festarin letur. Størsti parturin av kongs- jørSini er gamalt kirkjugóSs, sum kongur ognaSi sær undir trúbótini, og har afturat nakaS av miSaldar kongsjørS. Panti- jørSin veldur heldur ongar trupulleikar. Hetta er ognarjørS, sum er sett kongi í veS, og sum leiga verSur goldin av. NakaS av hesi jørS verSur síSan loyst aftur, meSan onnur pantijørS, iS ikki verSur loyst, sum frá líSur verSur roknaS sum kongs- jørS. 1 jarSarbókunum stendur, hvør hevur pantijørSina í hond- um, markataliS og leigan, iS goldin verSur. Trupulleikarnir viS at nýta jarSarbøkurnar í søgugransking standast av kongsskattinum. LJmframt kongsbøndurnar, sum flest allir lata kongsskatt, verSur ein mongd av øSrum monn- um nevndir, sum eisini lata skatt. Summir reirra eru kongs- bøndur har um framt, men aSrir eru einans nevndir sum skatt- gjaldarar. Men hvør er hesin kongsskatturin? Hvør er uppruni hansara? Hvørjum verSur skatturin latin av? Og hvussu verSur hann álíknaSur? Hesir spurningar eru ongantíS viSgjørdir, og fyrr enn greiSi er fingin á kongsskattinum ber illa til at nýta jarSarbøkurnar sum keldu til jarSar- og búsetingarsøgu uttan viS størsta fyrivarni.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.