Lísing - 01.02.1899, Blaðsíða 11

ekki, stundum þurtuni vér að berjast við heiminn til þess að
varna honum frá að sindga. En alstaðar verður þetta að gjöra
útslagið, kærleikurinn til hins sanna og góða og fagra, ástin
til þroskans, fullkomnunarinnar í öllu góðu, göfugu og háleitu,
því það er hið andlega lífið. Þetta þurfum vér að læra, vér
þurfum að menta oss í þessu; samviskan segir oss aðvér skul-
um gjöra það, en ekki hvernig. Hún getur farið vilt, það
var verið að hringla svo með hana á umliðnum öldum og vest
af öllum hafa klerkar farið með liana. Vér sjáum því, að
það er hraparleg villa að ætla, að það sé sama hverju vér trú-
um, því að trúin verkar svo mikið á samviskuna og lætur
hana hvetja menn til þeirra verka, sem oft eru hrillileg, við-
bjóðsleg og djöfulleg. Trúin lætur oft samviskuna hvetja menn
til liga og pretta. Það eru svo óteljandi dæmi til þess í sög-
unni. Af því að menn hafa farið að leita ráða hjá einhverju
itra valdi og mindugleika hvað rétt væri og rangt, hjá prestum,
páfum, kirkjum, bókum, þá hefur farið eins og farið hefur, í
stað þess að menn áttu að líta á hið innra eðli málsins eða
hlutarins, að leita að guðsröddu innra í oss, að samræmi því
sem er í sjálfum oss og hlutunum í kringum oss.
Rangt er . því að gjöra eitthvað á móti eða eitt-
hvað sem skaðar vellíðan náungans — félagsins —einstaklings-
ins, eitthvað sem skaðar eða heftir framrás tímans, þroskun
siðgæðisins, aukning mentunarinnar. Með því að sindga á móti
þessu þá sindgum vér á móti hinni stöðugu framrás alheimsins,
á móti þessu lögmáli lífsins og fullkomnunarinnar, sem fillir all-
an heiminn. En rétt er það að efla þessa hluti.
Þetta er ekki gjört á einum degi; vér þurfum að verja til
þess öllum kröftum vorum alla vora daga. Vér sjáum að, hvað
mannkinið snertir á jörðu þessari, þá hefur Guð varið til þess
miliónum ára, vér vitum ekki hve mörgum. Og þegar vér
erum farnir að rannsaka þetta, þegar sjóndeildarhringur vor er
farinn að víkka, þegar vér erum farnir að líta upp á við, þá
first förum vér að hafa not af reglu Krists: Alt hvað þér viljið
að mennirnir gjöri iður, það skuluð þér og þeim gjöra. t£n trú-
in, til þess að haldast liönd í hönd með þessari samvisku—
verður best sú sem frjálsust er og óháðust. Hinar geta ekki
orðið samviskunni samferða, þær dragast meira og meira aftur
úr.