Helgarpósturinn - 04.07.1980, Page 2

2
Föstudagur 4. júií 1980. halrjarpn^h irínn
„Ef einhver háttsettur
flækist / leiðinda-
málstigur kerfiö
á brems-
urnar
— segir Haukur Guð
mundsson, fyrrum
rannsóknarlögreglumaður
sem nú bíður hæsta-
réttardóms út af
handtökumálinu
eftir Guðmund Árna Stefánsson
myndir: Einar Gunnar
„Ég er I fullu jafnvægi i dag og
liöur alveg ágætlega,” segir
Haukur Guömundsson rann-
sóknarlögreglumaöurinn fyrr-
verandi úr Keflavfk i samtali viö
Helgarpóstinn. Eins og mörgum
er i fersku minni, var Haukur
leystur frá störfum sem rann-
sóknarlögreglumaöur og einnig
dæmdur í 9 mánaöa fangelsi i
héraösdómi vegna ólöglegrar
handtöku á Guöbjarti heitnum
Pálsyni Ieigubifreiöarstjóra I
desember 1976.
ÖII þessi mál voru mjög um-
rædd f fjölmiðlum og manna á
meöal á sinum tfma, en eflaust
eru flestir farnir aö ryöga í at-
buröarásinni I dag, enda langt
liöiö á fjóröa ár sföan hin um-
deilda handtaka átti sér staö.
Þykir þvf rétt aö rifja örlftiö upp
kringumstæöur og annaö tengt
handtökunni örlagarfku. Gefum
Hauki Guömundssyni sjálfum
oröiö:
„Þaö var alllangur aödragandi
aö þvl, aö ég greip til þeirra ör-
þrifaráöa aö handtaka Guöbjart
Pálsson meö þessum ólögmæta
hætti i Vogunum 1976. Þá haföi ég
I heil tvö ár, átt I nokkrum úti-
stööum viöhiösvokallaöa kerfi og
fékk lítiö liösinni hjá opinberum
aöilum er ég stóö aö rannsóknum
ýmissa sakamála.
Þetta kerfisstrlö mitt byrjaöi
kannski fyrst fyrir alvöru I kring-
um áramótin 1974- 75 þegar ég og
fleiri vorum viö rannsókn Geir-
finnsmálsins svokallaöa. 1 þeirri
rannsókn vildi rfkissaksóknari
ekkert af okkur vita og rannsókn
okkar, enda þótt viö heföum I tvi-
gang fariöfram á þaö viö hann aö
hann kvæöi á um framhald rann-
sóknarinnar. Ég gagnrýndi þvl
rlkissaksóknara og ýmsa aöra
innan dómsmálakerfisins varö-
- andi þetta sinnuieysi.
„Venjuleg mannshvörf”
Ég haföi á tilfinningunni aö
ýmsir aöilar innan þess kerfis
vildu afgreiöa þetta Geirfinns-
hvarf á snyrtilegan máta, sem sé
þannig aö þar heföi veriö um aö
ræöa „venjulegt mannshvarf”.
Þannig hefur þaö veriö I gegnum
árin, aö allt of lltiö er af þvl gert
aö rannsaka mannshvörf meö þaö
I huga, aö saknæmt atferli heföi
átt sér staö og viökomandi maöur
heföi mörgulega horfiö af manna-
völdum. Þessi rannsókn okkar á
hvarfi Geirfinns Einarssonar
braut þessvegna aö mörgu leyfi
blaö I rannsóknum þessara mála.
Okkur lögreglumönnum hér I
Keflavik þótti margt furöulegt viö
þaö mál og ýmislegt gefa tilefni
til aö ætla aö um sakamál væri aö
ræöa. En eins og ég sagöi, þá fann
ég fyrir því aö ýmsir vildu ekki
gera svo mikiö úr málinu heldur
afgreiöa þaö á hraöbergi, sem
„venjulegt mannshvarf”. Sllkt
hefur aö minu mati veriö gert allt
of oft og get ég nefnt um þaö
dæmi, sem ég tel þó ekki rétt aö
tiunda nákvæmlega af tillitsemi
viö aöstandendur hinna horfnu.
Ég lít svo á, aö aöstandendur
þeirra sem hverfa sporlaust eigi
fullan rétt á þvi aö yfirvöld rann-
saki hvarfiö og aöra þætti málsins
nákvæmlega. Aö grunnrannsókn
veröi látin fara fram. A þvi hefur
veriö misbrestur.
Einar Gunnar ljósmyndari býö-
ur nú Hauki slgarettu, en hann af-
þakkar og segist aldrei hafa
reykt. „Ég tel aö reykingar sam-
ræmist ekki starfi rannsóknar-
lögreglumanns,” segir hann. „í
yfirheyrslum veröa rannsóknar-
lögreglumennaö vera sem örugg-
astir gagnvart vitnum og þeim
grunuöu og keöjureykingar gætu
leitt hiö gagnstæöa I ljós.”
Haukur heldur slöan áfram frá-
sögn sinni og segir að hann og
Kristján Pétursson deildarstjóri
hjá tollgæslunni á Keflavlkur-
flugvelli hafi á árinu 1975 fengiö
um þaö upplýsingar vlöa frá, aö
ákveönir menn i hæstu stigum
þjóöfélagsins heföu staðiö I um-
fangsmiklu fjármálamisferli I
gegnum árin, m.a. I tengslum viö
okurlánastarfsemi.
„Viö fengum þessar upplýsing-
ar úr ýmsum áttum,” segir
Haukur, ,,og allar bar þær aö
sama brunni. Viö Kristján hófum
þvi umfangsmikla rannsókn á
þessum málum öllum, eftir þvl
sem tlmi vannst til. Vorum við
búnir aö grunnvinna máliö all-
rækilega I heilt ár, þegar ég lét til
skarar skriöa 6. desember 1976.
Þaö komu margir viö sögu I þess-
ari frumathugun okkar og ef viö
heföum fengiö aö halda áfram
meö máliö þá fullyröi ég, aö viö
hefðum uppljóstraö um ýmislegt
sem komið heföi fólki á óvart.
Þessum fjármálamisferlum
tengdust ýmir þekktir menn og
viö frumathugun var ekki annað
aö sjá, en þeir heföu staöiö aö
ýmsu misjöfnu, sem varöaöi viö
lög.
Stórfelld
okurlánastarfsemi.
Þessi athugun okkar Kristjáns
náöi langt aftur i tlmann, allt til
ársins 1958 og okkur virtist sem
lykilmaöurinn I flestu þessu fjár-
málavafstri væri Guöbjartur
Pálsson. Þessi athugun okkar var
upp á margar vélritaöar blaöslö-
ur og þar komu upp tugir nafna,
svo þaö voru ýmsir endar sem
þurfti aö kanna.
Þaö er nú orðinn alllangur timi
slöan þetta mál var tekiö úr okkar
höndum og siöan þá hef ég ekkert
af því frétt. Gæti best trúaö aö
rannsóknaraöilar I Reykjavik
hafi stungið þvl I einhverja skúff-
una hjá sér og læst siöan. Aö
minnsta kosti má ætla aö ýmsar
sakargiftir séu nú fyrndar, en
okurlánastarfsemi fyrnist á
tveimur árum. Þaö er alrangt
sem ég hef heyrt viöa, aö þessu
máli sé sjálfkrafa lokiö þar sem
Guöbjartur Pálsson hafi látist á
árinu 1977. Þaö var aldrei ætlunin
aö elta uppi Guöbjart persónu-
lega. Hann var aöeins einn hlekk-
urinn af mörgum I þessum fjár-
málaumsvifum.
Okkur virtist sem hluti af þess-
um málum öllum væri á þann
veg, aö peningar væru lánaöir til
einstaklinga eöa fyrirtækja i
formi ávisana. Vextir á þessum
lánum voru hvorki meira né
Skýrsluna tók:
Haukur Guömundsson, rannslm.
Vottur:
Vfkingur Sveinsson, varöstj.
Upplesiö staöfest:
Guöbjartur Pálsson.
minna en 10% — á mánuöi. Þá
sögöu mér ýmsir menn, aö marg-
ir fjársterkir aöilar lánuöu þessa
peninga, en einnig hitt aö þaö
væru raunverulega alltaf sömu
peningarnir sem veriö væri aö
lána. Hin háu vaxtagjöld heföu
leitt til þess aö hægt var aö halda
uppi lánastarfseminni og nægt fé
væri fyrir hendi. Þegar svona
kerfi er fariö aö rúlla, væri fjár-
magniö ekki vandamáliö.
Ég er ekki I minnsta vafa um
það, að heföu mál farið eins og ég
haföi ætlaö, þá heföum viö upp-
lýst margan ósómann. Þá var það
þannig.að þegar Guöbjartur heit-
inn var I haldi hjá okkur eftir
handtökuna, var hann hinn sam-
vinnufúsasti og var alls ekki frá
þvi aö skýra frá ýmsu misjöfnu.
Hann til aö mynda leyföi okkur aö
gang aö skjalaskáp sinum og
ýmsum öörum skjölum. Viö kikt-
um á þá pappira, og þar var
margt skrautlegt og fróölegt aö
finna. Mér finnst þaö furöulegt,
aö þeir rannsóknaraöilar, sem nú
hafa rannsóknina meö höndum*
komist ekkert áleiöis meö þær
upplýsingar sem viö Kristján
höföum safnaöog einnig þau skjöl
sem fundust hjá Guöbjarti.”
Fyrsta lögregluskýrslan um Guðbjartsmálið
Mánudaginn 6. des. 1976 kl. 23.50 er mættur til fyrirtöku á skrif-
stofunni Guöbjartur Pálsson, bifreiöastjóri, Bragagötu 38 Reykjavik, f.
2-8-1924 á Stokkseyri. dvalarstaöur Laufásvegur 27 Rvlk., slmi 22962.
Mættum er ljóst tilefni fyrirtökunnar, sem er vegna rannsóknar á
meintri aöild hans aö meöferð á ótollafgreiddu áfengi og bjór. Skýrir
mætti svo frá áminntur um sannsögli: Gætt er ákvæöa 1. mgr. 40 gr.
laga nr. 74-1974.
„Þaö mun hafa veriö á timabilinu á milli klukkan 16 og 17 I dag aö
bifreiöarstjóri frá Hreyfli nr. 29 af stööinni en sá mun heita Einar llk-
lega Glslason. Stöövaöi hann þarna ökumann minn Karl Guömundsson,
kvaöst hann vera meö stúlkur sem vildu tala viö mig. Þá kom önnur
stúlkan I bifreiöina hjá mér og spuröi hvort ég gæti útvegaö sér dali, en
hún kvaöst ætla I siglingu næsta laugardag. Áöur haföi hún sótt stúlku I
hina leigubifreiðina og greitt bifreiöastjóranum þar ökugjaldiö.
Ég sagöi stúlkunni aöég gæti ekki útvegaö henni dali og sagöi henni
aö þaö væri helst i Keflavik, sem þeir fengjust. Þá báöu stúlkurnar mig
um aö aka sér I Breiöholt, en Karl sem fyrr er nefndur ók bifreiö minni
R-584 en ég sat I framsæti viö hliö ökumanns.
Viö fórum I Breiðholt aö Dvergabakka. Þar fóru stúlkurnar báöar úr
bifreiöinni. Ég vil nú leiörétta aö við stöövuöum fyrst viö næsta Bakka
ofan viö Dvergabakka, þar fóru stúlkurnar út. Litlu síöar kom önnur
stúlkan og sagöi aö viö værum viö rangan Bakka, þá var bifreiöinni
bakkaö aö Dvergabakka, en stúlkan gekk þangaö. En þær fóru báöar
um innganga á fjölbýlishúsum þarna og hurfu okkur þar sjónum. Viö
biöum I bifreiöinni litla stund, en þá kom önnur stúlkan meö einhverja
tösku.sem ökumaöurinn Karl lét I farangursgeymsluna. Ég tók ekkert
sérstaklega eftir þessari tösku, en ég fór ekki sjálfur út úr bifreiöinni.
Litlu seinna kom hin stúlkan en þá fórum viö áleiöis suöur. Þaö skal hér
tekiö fram aö stúlkurnar voru meö betreksrúllur sem þær fóru meö úr
bifreiöinni viö Bakka og komu ekki meö aftur.
Þær voru aö sýna mér betrek þetta, en þeim kom ekki saman um
hvar þær heföu keypt þaö.önnur sagöi aö þær heföu keypt þaö I Litaver,
hin sagöi aö þaö heföi veriö keypt I Innréttingabúöinni.
A leiöinni I Breiöholt báöu stúlkurnar okkur um aö aka sér til Grinda-
vlkur, en viö féllumst á þaö. Ekkert var talaö um greiöslu fyrir akstur
þennan.
Þegar viö komum frá Breiöholti, nánar Dvergabakka var sem fyrr
segir haldiö áleiöis suöur meö viökomu á BP stöö I Breiðholti þar sem
viö tókum oliu á bifreiöina.
Þegar viö vorum á leiö suöur Reykjanesbraut kom þeim stúlkunum I
hug að fara I Voga á Vatnsleysuströnd. Viö fórum þangaö, en þær
töluöu um aö hitta þar vinkonu sina.
Við ókum aö einhverju húsi þarna eftir fyrirsögn annarrar stúlk-
unnar. Þarna fóru þær úr bifreiðinni en báöu okkur um aö biöa. Ég sá
stúlkurnar fara I áttina aö húsi þarna á horninu, en veitti þeim ekki
frekari athygli. Ég fór þá aö kasta af mér vatni, en Karl sneri bifreiö-
inni viö.
Viö sáum þessar stúlkur ekki aftur, en viö höföum beöiö þarna litla
stund þegar lögreglan kom að okkur.
Lögreglan geröi þarna leit I bifreiö minni, en ég var þá sjálfur I lög-
reglubifreiöinni, en ökumaöurinn Karl var viöstaddur. Þarna tók lög
reglan áöurgreinda tösku sem siöar kom I ljós aö innihélt bjór og
áfengi.”
Aöspuröurkveöstmætti nú hafa sagt allt satt og rétt um mál þetta.
Mætti er nú beöinn um aö lýsa stúlkunum sem hann hefur tilgreint:
Segir aö sú sem setiö hafi hægra megin hafi veriö dökkhærö meö gisnar
tennur, llklega I ljósum buxum. Hin stúlkan var meö prjónahúfu, en
mætti kveöst hafa tekið minna eftir þeirri stúlku. Aöspuröur neitar
mætti alfariö aö hafa sjálfur haft til meöferöar greindan varning eöa
hafa vitaö um hann.
Mætti segir aö stúlkurnar hafi sérstaklega tekiö þaö fram aö I tösk-
unni væru föt sem þær ætluðu meö I Grindavlk.
Annaö kvaöst mætti ekki háfa um mál þetta aö segja.
Skýrslugerö lokiö kl. 00.45.