Helgarpósturinn - 03.10.1980, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 3. október 1980.
h e/garpósturinrL—
eftir Magnús Guömundsson,
Kaupmannahöfn
S0NDAG D. 28.0KT.
t október I fyrra var stofnaður félagsskapur f Krist-
janiu sem átti að berjast á móti ofnotkun sterkra eitur-
lyfja eins og heróins, og er myndin frá þessum stofn-
fundi. Arangur af þessari viðleitni hefur hins vegar
verið takmarkaður til þessa.
I DEN GRÁ HAL
CHRISTIANIA
KL. 11: 0NSKKRING
. , Kt;;,1*ANTPUNK-OPTOG
KUU ‘ AB, > talerstol, LNDERHOLDMNG
lllllssang 'I. M.
Þar sem áöur voru ópiumakrar I norðanveröu Thai-
landi rækta bændur nú grænmeti fyrir tilstilli sam-
eiginlegrar áætlunar sameinuðu þjóðanna og Thai-
lands.
IPaul ■ Gaugin, yfirmaður dönsku eiturlyfjalögregl-
unnar á fundi með blaðamönnum nýlega þar sem hann
greindi frá eiturlyfjavandamálinu i Danmörku.
Eiturlyf jasalar í Danmörku
velta hundruðum milljarða
150 munu látast af völdum ofneyslu eiturlyfja á þessu ári
- 19 íslendingar handteknir í Kaupmannahöfn fyrir eiturlyf jasölu í fyrra
Ofneysla eiturlyfja, er sannar-
lega ekki ný af náiinni — raunar
er þetta aidagamait fyrirbrigði,
en siðasta áratug, hefur neysla
eiturlyfja og eiturlýfjasýki aukist
svo gifurlega viöa um heim, að
likja má þvi við farsótt.
Stöðue íi'.koma nýrra geö-
brcytil-fja (amfetamlnefna,
barbiturata, róandi lyfja o.fl.),
sem eru mörg mikilvæg læknis-
lyf, hafa gert ástandið enn
fióknara, þvf flest þessara lyfja
eru misnotuö.
Ofnotkun lyfja, á sér engin
landamæri. Lönd, sem héldu að
þau væru ónæm fyrir plágunni
þurfa nú að horfast i augu viö
raunveruleikann. Bæði þróuð og
vanþróuö lönd hafa smitast — þau
siöastnefndu eru verr sett, því
þau hafa takmarkaöa möguleika
til að berjast gegn ófögnuðinum.
Óhugnanlegust er sd staöreynd,
að meirihluti eiturlyfjaneytenda
er ungt fólk — hin raunverulegu
auöævi hverrar þjóðar. Ef ekki
veröur gripið til tafarlausra
fyrirbyggjandi gagnráöstafana,
mun þróunin einungis leiða til al-
þjóölegra hörmunga, af sllkri
stæröargráöu, aö enginn veröur
ósnortinn.
Kaupmannahöfn er óumdeilan-
lega miðstöð ólöglegrar eitur-
lyfjasölu á Norðurlöndum og i
Danmörku deyja hundruöir ung-
menna á hverju ári, vegna of-
neyslu eiturlyfja og er þá versti
skaðvaldurinn heroin. Tala
látinna fer stöðugt vaxandi. Ariö
1977 fundust70 ungmenni látin, á
almenningssalemum, í húsagörð-
um og ýmsum skúmaskotum i
Kaupmannahöfn. Á síðasta ári
var talan komin upp í 125 manns
og Paul Gaugin yfirmaður eitur-
lyfjadeildar Kaupmannahafnar-
lögreglunnar reiknar meö að
fjöldi látinna eiturþræla götunnar
verði um 150 á þessu ári.
Lögreglan heldur aöeins
skýrslur yfir þá eiturlyfja-
neytendur, sem finnast látnir, svo
aö segja á víðavangi. Paul
Gaugin lögregluforingi fullyrðir
þó, aö þeir sem látist hafa á
sjúkrahúsum vegna ofneyslu
herói'ns, séu margfalt fleiri.
Heróinið, brýtur niður viðnáms-
styrk llkamans gegn hinum ýmsu
sjúkdómum og þarf þá oft ekki
nema ómerkilega sýkingu, til að
viðkomandi eiturlyfjasjúklingur
deyi, en á læknaskýrslur er þá
venjulega skrifaö að dánarorsök
sé lungnabólga, blóöeitrun
o.s.fr v.
Einkennandi fyrir þessi fórnar-
lömbeiturdauðans, er aö þau eru
á aldrinum frá 17—24 ára!
Erfið barátta
Paul Gaugin (hann er sonarsonur
hins fræga franska listmálara
Paul Eugéne Henri Gauguin), er
stjórnandi lögregludeildar, með
65 starfsmenn og vegna anna,
hefur deildin einungis möguleika
á að beina kröftum sinum að
skipulögöum eiturlyfjaviðskipt-
um, þar sem skipulagöir hringar
eiga hlut aö máli. Smáfiskana sér
götulögreglan um.
Paul Gaugin, er ekki bjartsýnn
um árangur starfs síns, því hann
telur baráttuna við hina fjár-
sterku eiturlyfjahringi svo til
vonlausa, sérstaklega þegar
stjórnmálamenn reyna að loka
augunum fyrir staðreyndum og
refsing viöeiturlyfjasölu erminni
en við skattsvikum.
—Þaö er þessi danski hugsun-
arháttur, aö það megi helst ekki
svipta fólk frelsi, sem er erfiö-
astur, segir Gaugin. — Hæstu
möguíegu dómar, sem þó eru
aldrei dæmdir, fyrir stórfellda
söluheróíns, geta ekki oröið hærri
en 10 ára fangelsi hér I Dan-
mörku. Fangelsisáriö er þó ekki
nema 8 mánuöir, þegar frá er
dreginn þriöjungur vegna góörar
hegöunar.
Allan þann tima, sem hann
situr inni, má hann heimsækja
fjölskyldu slna um helgar og á
tyllidögum og er jafnvel hugsan-
legt að hann verði látinn laus til
reynsluenn fyrr. Þessi aöili hefur
kannski átt sök á dauða fjölda
fólks og eyðilagt enn fleiri og
grætt á þvl milljónir, segir
Gaugin.
Milljárða umsetning
I Danmörku er talið aö séu
10.000 forfallnir eiturlyfjaneyt-
endur og nota þeir aöallega
heróin, morfin og svokallaöar
paki-pillur, sem eru pillur úr
morfmbasa framleiddar I Pakist-
an. Meðalneysla þessa fólkskost-
ar um 1.000 dkr eöa 100.000 Is-
lenskar krónur á dag! Höröustu
neytendurnir þurfa allt upp I
300.000 króna dagskammta!
Þetta þýöir, að neysla þessa ó-
lánsfólks I Danmörku kostar að
meðaltali 1.000.000.000,00 ls-
lenskar krónur, EINN
MILLJARÐ daglega! A árs-
grundvelli kostar þetta danska
þjóðfélagið 365 milljaröa króna!
— og er þá ótalin neysla annarra
fikniefna sem kostar svipað i
heildina.
Það er ekki erfitt að Imynda sér
hvilik feikna afbrotaalda fylgir I
kjölfarið á þessari ofneyslu, þvi
þaö er auövitað hreinlega úti-
lokað fyrir þessi mannlegu flök,
að vinna sér inn þessa peninga
meö heiöarlegum hætti. Þaö eru
fáir Danir til, sem þéna nógu
mikiö til að hafa efni á neyslu sem
þessari og þeir sem þaö gera, létu
sér aldrei detta I hug, að eitra sig
i hel.
Meirihluti eiturlyfjaneytend-
anna eru karlmenn, en þó fer
stúlkunum óðum fjölgandi og eina
leiðin til aö þær geti haft inn fyrir
dagsskammtinum sinum, er aö
stunda vændi. Þær lenda svo til
strax í höndunum á „verndur-
um”, sem sjá um að hirða af þeim
alla þénustuna og láta þær svo
hafa sprautuna sína I staðinn.
Meðal-aldur þessara stúlkna
verður aldrei hár.
Byrjaði sem „leikur”
með Kannabis.
Eins og víöar, þá komst það I
tisku í Danmörku, á seinni hluta
sjöunda áratugsins, að reykja
kannabisefnin, hashis (hass) og
mariuana. Það varö eins konar
hlub af uppreisn ungdómsins
gegn kreddufullum og yfirborðs-
kenndum heimi hinna eldri. Og
viðbrögðin létu ekki á sér
standa. Kannabisefnin voru for-
dæmd af yfirvöldum og margir
sjálfskipaðir postular settu þau I
flokk meö sterkum eiturlyfjum,
eins og morfini og herólni. Þótt
fæsta vísindamenn greini á um,
aö kannabisefnin séu hættuleg
heilsu manna, þá eru flestir sam-
mála um, aö hér hafi veriö gengið
heldur hvatlega til verks. Ung-
lingamir sem reyktu hassið voru
sannfæröir um að það væri
hættulaust og þá gæti varla
veriö mikið hæft I hinu röflinu, aö
heróin væri hættulegt.
Hass og mariuana eru aö
margra áliti tiltölulega dauflegir
vímugjafar og þarf þá oft ekki
mikla hvatningu, til að við-
komandi sé til I að prufa eitthvaö,
sem virkilegt „fútt” er I og þarf
þá sjaldnast aö spyrja að leiks-
lokum. Þaðer útilokaö, aö þaö sé
nein tilviljun, að 80-90 % eitur-
lyfjaþrælanna I Danmörku
byrjuöu einmitt helgöngu sina á
fikti meö kannabisefni, og það
sama má segja um fórnarlömb
annarra þjóða.
Yfirvöld sofandi.
Heróín kom fyrst á markað I
Danmörku, árið 1970 og var þá
um aö ræöa svokallaö heróin nr.
3, sem hefur morfininnihald frá
35—65 %. Efnið kom frá svæði i
S—Austur-Asiu, sem kallað er
Gullni Þrlhymingurinn og dregur
nafn sitt af gylltum blómum
ópiumvalmúans, sem ræktaður
er í þessum heimshluta. Þrátt
fyrir stöðug vamaöarorð lög-
gæslumanna, þá brugöust yfir-
völdekki viðhættunni, fyrr en um
seinan. Heróínið náöi fótfestu I
Danmörku og hefur veriö si-
vaxandi ógnvaldur síðan.
Unanfarin tvö ár, hefur ný
blanda af heróíni verið að yfir-
taka markaðinn. Hún er kölluð
heróin nr. 4, og hefur morfin-
prósentu frá 65—97. Þetta heróin
kostar ca. 600.000 kr. grammið og
er svo sterkt, að forhertustu
eiturlyfjaneytendur falla um eins
og skotnir, er þeir sprauta þvi I
sig og telur lögreglan það meöal
annars eina af orsökunum fyrir
fjöld dauðsfalla undanfarin ár..
Öflug viðskipti gisti-
verkamanna.
í V—Þýskalandi býr um ein
milljón gistiverkamanna og
meöal þeirra hafa sprottið upp
maflur, sem eru á góðri leiö meö
aðyfirtaka eiturlyfjamarkaðinn I
Evrópu. Hamborg og V-Berlin,
eru orðnar mikilvægar
verslunarmiðstöðvar fyrir eitur-
lyf. Amsterdam er þó' ennþá
Evrópumiðstöðin I þessum efn-
um, en þar eru það kinverkir inn-
flytjendur, sem ráða lögum og
lofum I undirheimunum. Eftirað
Vletnamstriðinu lauk, misstu kln-
versku glæpahringirnir þann
stóra markað, þar sem banda-
risku hermennirnir voru og varð
þá Evrópa fyrir barðinu á þeim
gulu, sem raunverulega má kalla
gulupláguna. Gekk nú straumur-
inn frá Gullna Þrihyrningnum
beint til Amsterdam, sem hafði
veriö frá fornu fari, fjölmennasta
byggð Kinverja, af öllum borgum
Evrópu.
I V-Þýskalandi eru það aðal-
lega Tyrkir, sem stjórna eitur-
markaðnum. Þeir smygla eitrinu
frá Miðausturlöndum og þá aðal-
lega Tyrklandi. Þeir eru á góöri
leið með að yfirtaka markaöinn,
vegna þess, að Tyrkneska
heróinið er ódýrara en það sem
kemur frá Gullna Þrihyrning-
um. Tyrkneska eitrinu (
smyglaö landveginn, frá Tyrl
landi I gegnum Grikklam
Júgóslaviu og Austurril
til V-Þýskalands. Frá V-Þýski
landi, er þvi svo dreift um álfun
og yfir til Danmerkur, og þaöa
er greiö leiö til hinna norðurlam
anna. Til V-Berlinar, kemur efni
oftast flugleiðis og þá I gegnui
Austur-Berlin.
Greiður aðgangu
i gegnum landamærin
Eftirlit á landamærum Dan
merkur og V-Þýskalands er harL
yfirborðskennt. Einu staðirnir
sem landamæraverðir eru, en
viö þjóöbrautirnar og ferju
hafnirnar. Alls staðar annari
staðar, er hægt að labba rólega
gegn, án þees aö eiga á hættu at
rekast á verði.
Fikniefnalögregla Danmerkur
má til aö mynda ekki rannsaka
farangur fólks, viö landamærin,
þó hún teldi nauösyn á. Einungis
tollverðir hafa heimild til sliks og
þeir eru þvi' miður allt of fáir.
Langmestur hluti starfsmanna
tollgæslunnar eru látnir vinna við
söluskattsinnheimtu. Viröist eins
og stjórnvöldum þyki meira I
húfi, að hafa hendur i hári sölu-
skattssvikara, en eitursmyglara,
þótt velta hinna siðarnefndu sé
næstum jafnmikil og útgjöld
rikisins til varnarmála ! Paul
Gaugin lögregluforingi segir
einnig, að þótt danska lögreglan
hafi gott samstarf viö kollega
sina vföa um heim, þá sé erfitt að
treysta yfirvöldum margra landa
i Asíu og Miðausturlöndum, þar
sem embættismenn séu illa laun-
aðir og þvi freistingin til mútu-
þægni meiri en viða annars
staðar.
Hlutverk alþjóðalögreglunnar
Interpol er oft ofmetið manna á
meðal. Interpol er ekki stofnun
25E3