Helgarpósturinn - 10.04.1981, Blaðsíða 2

Helgarpósturinn - 10.04.1981, Blaðsíða 2
2 Fostudagur 10, apríl 1981 h^lcjF^rpn^tl irínn Frásögn Helgarpóstsins um harkalegar yfirheyrslur i Fri- merkjamálinu svonefnda i siöasta blaöi hefur orðift tilefni til blaöafrétta. t framhaldi af þvi hefur dómsmálaráftuneytift fengift skýrslu rannsóknarlög- reglustjóra, Hallvarfts Ein- varftssonar, um gang yfir- heyrslna yfir manninum og jafnframt hefur Helgarpóstur- inn haft af þvi spurnir aö maðurinn sem taidi sig harftræfti beittan i þessum yfir- heyrslum, hafi gert dómsmála- ráftuneytinu grein fyrir sinum sjónarmiöum i máli þessu og jafnframt tekift þaft upp vift dómsmálaráðherra sjálfan, Friftjón Þórftarson, sem mun hafa óskaft eftir nánari greinar- gerft ráftuneytisins um mála- vöxtu. Að sögn Hjalta Zóphan- iassonar hjá dómsmála- ráftuneytinu þá er þaft þó álit ráðuneytisins, aft stórt á litift verfti ekki annaö séft af skýrslu rannsóknarlögreglustjóra, en ákvæöum réttarfarslaga hafi verift hlýtt i þessu máli öllu, „þótt ef til vill megi deila um smáatrifti”, eins og hann orftaöi þaö. Greinargerð rannsóknar- lögreglustjóra Samkvæmt skýrslu rannsóknarlögreglustjóra hafði maðurinn, sem hér um ræðir, verið i yfirheyrslum i tengsl- um við Frimerkjamálið svo- nefnda tvisvar eða þrisvar sinn- um i upphafi marsmánaðar sl. Að sögn Hjalta var það svo i yf- irheyrslu 2. mars að manninum er tjáð að réttarstaða hans hafi breyst úr þvi að vera vitni i málinu og i grunaðan. Gerðist það i kjölfar framburðar aðal- sakbornings i málinu, sem þá þegar hafði játað en i framburði sinum flækt viðkomandi manni i málið. Þá þegar hafi honum verið boðið að fá sér lögfræðing i málið og gengið frá þvi að Bald- vin Jónsson tæki að sér málið fyrir hans hönd. Var maðurinn siðan boðaður til yfirheyrslu morguninn eftir i aðalstöðvar RLR i Kopavogi. Samkvæmt skýrslu rannsóknarlögreglustjóra mætti svo maðurinn kl. 10 að morgni næsta dags og var þar i yfirheyrslu fram að hádegi. Þá er honum sagt að ræða þurfi við hann siðar og honum sagt að hann skuli biða frekari yfir- heyrslna eða samprófana i Siðu- múlafangelsinu. Maðurinn er bókaður inn i Siðumúlafangelsi kl. 12.55 þennan dag og er þar farið nákvæmlega eftir reglum um handtekna menn. Teknar af honum allar pillur, allt lauslegt og hann settur i bað eins og hús- reglur mæla fyrir. Þ.á.m. teknar af honum hjartatöflur, sem hann þarf aö hafa við hend- ina en það hins vegar leiðrétt siðar og honum fengnar töfl- urnar aftur. Samkvæmt skýrslu rannsóknarlögreglustjóra var maðurinn látinn dveljast i Siðu- múlafangelsi næstu 8 klukku- stundirnar og látinn i friði þann tima, mun m.a. hafa runnið i brjóst á þeim tima. Um ástæður þess að talið var nauðsynlegt að geyma manninn i Siðumúla- fangelsinu sagði Hjalti Zóphan- iasson að þær muni hafa verið að aðalsökunautur i þessu máli var þar geymdur og þótti rétt aö hafa þá i nágrenni við hvorn annan, þar til samprófun gæti farið fram. Aðspurður sagði Hjalti hins vegar að til sanns vegar mætti færa, að manninn hefði mátt geyma á viðkunnan- legri stað, en þvi miður væri ekki i mörg hús að venda, þar sem i húsnæði rannsóknarlög- reglunnar væru aðeins tveir örlitlir klefar sem mætti geyma Það er siðan um kl. 9 um kvöldið sem réttarhald hófst að nýju og var þá réttargæslu- maður viðstaddur. Sagði Hjalti Zóphaniasson að réttarhald hefði m.a. dregist fram að þess- um tima vegna þess að beðið hafi verið eftir Baidvini Jóns- syni, lögfræðingi. Baldvin tjáði Helgarpóstinum hinsvegar að ekkert samband hafi verið haft við hann fyrr en um kl. 8 um kvöldib að maðurinn hafi hringt i hann og óskað eftir þvi að hann kæmi og annaðist mál sitt. Samkvæmt skýrslu rannsóknarlögreglustjóra var yfirheyrslum yfir manninum og samprófunum lokið um miðnætti þetta kvöld, en maður- inn og réttargæslumaður hans muni eitthvað hafa rætt saman á eftir en Siðumúlafangelsinu hafi verið tilkynnt að maðurinn væri laus allra mála kl. 2.35 um nóttina. Maðurinn var kurteis meðan á yfirheyrslunum stóð eftir þvi sem Hjalti Zóphaniasson hafði eftir rannsóknarlögreglustjóra og ekki gert athugasemdir við þá meðferð sem hann hlaut meðan á yfirheyrslum stóð. Þá kvaöst Hjalti ekki hafa fengið upplýsingar um annað en rann- sóknarlögreglustjóri, sem hafi haft yfirumsjón með þessum yf- irheyrslum allan timann og fólk hans hafi sýnt fyllstu kurteisi á móti. Það hafi siðan ekki verið fyrr en nokkrum dögum siðar að maðurinn fékk „sjokkið” og sé þá ósáttur með framkomu lög- reglumannanna, og meðferðina á sér i Siðumúlafangelsinu. Hjalti Zóphaniasson gat ekki svarað þvi hvort maðurinn hafi verið búinn undir svo langa meðferð, þegar hann var boðað- ur i réttarhald þ. 3. mars sem grunaður. Harkaleg meðferð Maðurinn sem hér hefur verið fjallað um, hefur ekki viljað lýsa málsatvikum frá sinum sjónarhóli fram til þessa, en eft- ir þvi sem Helgarpósturinn kemst næst hefur hann mótmælt harðlega meðferðinni og hvernig búið var að honum i Siðumúlafangelsinu. Maðurinn, sem er nærri sjötugu, mun m.a. hafa mótmælt þvi að teknar voru af honum hjartatöflur, sem honum eru nauðsyniegar, og hann ekki fengið þær aftur fyrr en seint og um siðir. Hann mun haida þvi fram að hann hafi alls verið i haldi i 18 klst., þ.e. ekki losnað fyrr en klukkan langt gengin i fjögur um nóttina og allan þann tima hafi honum ekki veriö gefið neitt tækifæri til að láta nánustu aðstandendur vita af sér. Með aðbúnaði og fram- komu við hann i Siðumúlafang- elsinu, m.a. böðuninni, hafi hann veriö auðmýktur og reynt að brjóta hann niður fyrir yfir- heyrslurnar sem við tóku. Sú staðhæfing i frásögn Helgarpóstsins i siðasta blaði að maðurinn hafi linnulaust verið yfirheyrður i 13 klst. og þar með farið yfir þau timamörk yfir- heyrslna sem kveðið er á um i lögum virðist samkvæmt þessu málum blandin. Þá hefur Helgarpósturinn fengið það staðfest hjá Gunnari Marinóssyni, yfirfangaverði Siðumúlafangelsisins, að þar sé það algild regla að menn eru baðaðir áður en þeir eru leidd- ir til klefa, enda standi skýrt og skorinort i reglugerð um fangelsisvist:... að fangi sé baðaður við komu i fangahúsið og ekki sjaldnar en hálfs- mánaðarlega úr þvi.” Það virðist hins vegar jafn ljóst að saklausir borgarar virðast geta átt von á áþekkri meðferð hvenær sem einhverj- um sakborningi i rannsókn mála þóknast að bera upp á þann hinn sama lognar sakir og hinn saklausi hefur ekki á hraðbergi sannanir fyrir sak- leysi sinu. Þá er ekki farið i neitt manngreinaálit og allir fá meðferð sibrotamannsins. 1 þessu tilfelli var það nær sjötug- ur maður, sem dreginn var að ósekju inn i sakamál, og þótt hann hefði almennt orð á sér sem vammlaus og gegn embættismaður hefði aldrei komist i kast viðlögin, var hon- um fyrirvaralaust varpað i Siðumúlafangelsið, sem flestir viðurkenna að sé einhver ömur- legasta prisund hér á landi og margir likja við hreina dyflissu. Það verður að gera þá kröfu að boöið sé upp á einhverja þekki- legri vistarveru, en kompur Siðumúlafangelsisins rétt á meðan verið er að ganga úr skugga um það hverjar eru raunverulegar likur á að við- komandi maður — hvort heldur hann er nú góðborgari eða si- brotamaður — eigi aðild að máli eða ekki. 1 tilfellum sem þessu getur hann verið ótrúlega skammur vegurinn milli réttar- rikis og lögreglurikis. Baftklefinn umtalafti þar sem fangar eru „baftaftir” eins og segir I fangelsisreglugerftum en ekki látnir bafta sig. Hver er réttar- staöa handtek- inna manna? Þeir sem handteknir eru að ósekju mun þykja skammt milli réttarríkisins og lögregluríkisins eins og nú háttar Hvernig yrfti þér vift samborg- ari góftur, ef afbrotamaður, sem væri I yfirheyrslum hjá lögreglu flækti þig saklausan i framinn glæp? Og ef þaft þýddi lika aft lög- reglan sækti þig heim, færfti þig til yfirheyrslu og siftan eftir yfir- heyrslu væri þú færftur I fanga- geymslur lögreglunnar og látinn dúsa þar i óákveöinn tima. I fangageymslunni væri farift meft þig eins og hvern annan ótindan glæpamann, þú látinn i sturtubaft, allir lauslegir munir af þér teknir og loks værir þú læstur inni i klefa. Þar yrfti þér svo haldift i óvissu, eins lengi og þaö tæki aö upplýsa málift og hreinsa þig af þeim fráleitu sökum sem þú varst borinn. Þér yrfti náttúrlega mjög illa vift. Aft því þarf varla aft spyrja. En hver er réttur þinn I slíkum uppákomum? Hvaft getur þú gert þér til varnar? Þaft er ekki ýkja margt til varnar. Þú hefur strax og þú hef- ur verift handtekinn rétt til aft velja þér réttargæslumann — lög- eftir Guðmund Árna Stefánsson <

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.