Helgarpósturinn - 18.02.1983, Síða 18

verður að koma til stuðningur við
grunnhugmyndir þess og vilji sem
flestra til að nýta þá möguleika sem
skipulag Bandalagsins gefur.
I drögum að málefnagrundvelli
hefur miðstjórn Bandalags jafn-
aðarmanna lýst nokkrum stefnu-
miðum sínum. Og það er í anda
hugmyndafræðinnar allrar að þar
er gefið gott rúm til frekari út-
færslu, eða viðbóta. Núverandi
miðstjórn situr aðeins til skamms
tíma, en hefur því mikilvæga hlut-
verki að gegna að kynna hug-
myndafræði Bandalagsins, verða
um sinn miðja í bandalagi ólíkra
hugmynda, manna og hópa. Strax
og einstaklingar, eða hópar ein-
staklinga, ganga til liðs við banda-
lagið munu hinir sömu marka spor
fjór — flokkanna, valdapíramíd-
inn myndi hrynja. Þessir, sem með
kerfiskarlsins augum líta „þrýsti-
hópana” allt um kring, átta sig ekki
á því að þetta er eðlilegt svar fjöld-
ans við lokuðu kerfi þeirra sjálfra.
Þjóðfélagið hefur tekið miklum
breytingum frá þeim tíma að
flokkakerfið verður til (1916
— 30). Efnahagslegar og félags-
legar aðstæöur gjörólíkar. Flokk-
arnir urðu til vegna hugmynda og
stétta, hagsmuna og baráttu. Þeir
voru svar við aðstæðum síns tíma,
en nú er öldin önnur. — íslenskt
samfélag er fjöldasamfélag, þar
sem upplýsing og menntun nær til
mun fleiri en áður. Flokkarnir,
Nokkur orð um
Bandalag jafnaðarmanna
Þegar Bandalag jafnaðarmanna
hafði verið stofnað, lék mörgum
forvitni á að vita, hvort þar væri
kominn einn flokkurinn til viðbót-
ar. Eðlilegt er að slíkar spurningar
vakni, og þær krefjast svara. — Ef
Bandalag jafnaðarmanna verður
einhvern tímann flokkur hafa að-
standendur sagt skilið við bá hug-
myndafræði sem í upphafi var
byggt á.
Á þeim langa tíma sem fjór —
flokkarnir hafa starfað, hefur orðið
til kerfi, nokkurs konar hlutafélag
um völdin í þessu þjóðfélagi. Og
valdaþræðirnir liggja víða, inn í ráð
og stofnanir, um félagskerfið allt.
Sérhver einstaklingur hefur orðið
fyrir reynslu, sem sannar, hversu
langt flokksarmarnir ná, hve víða
flokksgæslumenn sitja. Þegar
beðið er um lán eða sótt um starf,
svo eitthvað sé nefnt. — Gegn
þessari samtryggingu, miðstýringu
og óheilbrigðu félagskerfi myndum
við bandalag. En stóru orðin duga
skammt. Ef Bandalag jafnaðar-
manna á að fá einhverju áorkað
í málefnagrundvöllinn, hafa áhrif.
— Þetta er grundvallaratriði:
Bandalag jafnaðarmanna er
bandalag utan um hugmyndir.
Valddreifing, þátttaka hinna
mörgu, er sá grunntónn sem gefinn
er. Nýtt félagskerfi, frjálst og opið,
er stefnumarkið.
Nú er öldin önnur
Þeir sem standa föstum fótum í
núverandi félagskerfi miðstýringar
og forsjár hinna fáu, segja:
„Bandalag jafnaðarmanna er
bandalag þrýstihópanna”. Og
óvart fara þeir nálægt því að hitta
naglann á höfuðið. Að vísu leggja
viðkomandi neikvæða merkingu í
orðið þrýstihópur. í augum þessara
manna ala, þessir svokölluðu,
þrýstihópar á glundroða í samfélag-
inu. Telja að málum sé best borgið
í stofnunum, ráðum og nefndum
fjór — flokkanna. Og ef vald yrði
fært til þessara hópa væru forsend-
ur brostnar fyrir samtryggingu
Iokaðir og lagskiptir allt í gegn, eru
ekki færir um að svara félagslegum
þörfum fólks, verða tæki í baráttu
fyrir sérstökum eða almennum
áhugamálum einstaklinga og hópa.
Flokkar eru fyrir innvígða, tæki í
höndum fárra sem oft er beitt gegn
hagsmunum almennings. Fyrir-
greiðsla þeirra og óábyrg ráðstöfun
með almannafé blasir við. Fráleitt
er að kenna hér um óábyrgum eða
óheiðarlegum einstaklingum. Það
er kerfið, ekki einstaklingar, sem
við er að sakast. Uppbygging
félagskerfisins felur í sjálfri sér þá
sóun ogábyrgðarleysisem tröllríður
samfélaginu.
Flokkarnir allir hafa stuðlað að
eflingu ríkisváldsins og beitt því
fyrir sig á allan mögulegan máta, og
ekki síst í efnahags — og atvinnu-
lífi. Þar eru Alþýðubandalag og
Sjálfstæðisflokkur einhuga, Al-
þýðuflokkur og Framsókn. Ríkis-
valdið, sem verkalýðssinnar eitt
sinn töldu helsta andstæðing sinn,
tæki í höndum þeirra sem ráða fjár-
magni og atvinnutækjum. Ríkis-
valdið, sem markaðshyggjumenn
og frjálslyndir allra tíma hafa talið
af hinu illa. Hverjir eru Sjálfstæðis-
menn ? Eru þeir ekki einmitt á kafi
í kerfismennsku, stjórna ríkisbönk-
um, ríkisstofnunum. — Og þessi
sameiginlegi vilji allra flokks-
brodda, allra flokka, allra tíma, að
standa vörð um áunnin völd, heftir
eðlilegt iýðræði og spillir.
Skipulag Bandalagsins
Bandalag jafnaðarmanna hefur
starfað skamma hríð. Starfshættir
eru í mótun, og verða í sífelldri
endurskoðun. Þótt almennur vilji
sé til þess að skipulag og reglur
verði sveigjanlegar, einstaklingum
og hópum verði gefið sjálfræði
þegar kemur að skipulagi aðildar-
félaga, þá þarf visst skipulag. Vel-
gengni pólitískra samtaka ræðst
alltaf að stórum hluta af skipulagi.
Skipulag Bandalagsins er lauslegt,
en Jaó skýrt.
I drögum að málefnagrundvelli
segir: Sérhver einstaklingur, og sér-
hver hópur einstaklinga, geta sótt
um aðild að Bandalagi jafnaðar-
manna til miðstjórnar, til þess að
vinna að framgangi allra stefnu-
mála Bandalagsins, einstakra mál-
efna þess eða annarra stefnumála,
sem nú eru ekki nefnd í drögum að
málefnagrundvelii. — Þetta er
kjarni þeirra hugmynda sem skipu-
lag Bandalagsins mótast af. Ef
hópur manna, lítill eða stór, sem
berjast vill fyrir framgangi eins á
kveðins eða margra stefnumála,
getur hann hæglega sótt um aðild
að Bandalaginu.
Á siðustu árum hafa orðið til
margskonar samtök, sem berjast
fyrir ólíkum málum, en eiga það
sameiginlegt að þau eru tilraun til
að brjóta upp hið hefðbunda
félagskerfi, tilraun til að hafa áhrif
utan flokkakerfisins. Nefna má
samtök umhverfisverndarfólks;
þeirra sem varðveita vilja gömul
hús; fólks sem á undir högg að
sækja vegna kynhneigðar. Af eldri
samtökum má nefna þau sem her-
stöðvaandstæðingar hafa með sér,
og orðið hafa til vegna þess að bar-
átta innan flokkanna hefur reynst
gagnslaus. Og að síðustu skulu
nefndar tvær merkar félagshreyf-
ingar, dæmi um andsvar við for-
stokkun og ráðleysi kerfisins.
Fyrst er að nefna friðarhreyfingar,
sem hafa í flestum
opnum samfélögum náð að hafa
mikil áhrif. Þessar
hreyfingar urðu 15/

Lausn á siðustu krossgátu
s ö T ö tn Ö
5 £ /V V / R R £ y /< m £ R K 1 S
K R fí N /< L £ t /< / £ V J U N fí
fí T R / t/ / P L 'fí 5 T U R N 1<
R / T /< fl fí P fí s P / L H fí /<
u m 5 N ú / N • Ö R fí <S fí s £ /< 5 'fí N fí
F £ T fí R - /V 'fí T U <3 T fí • 6 fí L T fí U •
Z> fí S / a R. £ m fí R R fí / L L fí) m V
F y L u S V 1 S Ö 1) fí L E 6 u R • £
ö L L N 'fí fí ■ R / T t) fí s / 6 R fí D /
'fí R fí T fí U K R Ö /n . fí F R £ /< • fí F fí R
R fí N fí R - f) u m F p L . fí s /< U R • fí T fí
R fí K ■ r U R fí • 5 K fí R r fí R U <5 L fí N
V K R\0 5 5 G A' T A
H
CJM r / BÓK vi 5 q K'flT/ STOTU BflL : Rfl$ flm- /3ot> z/ WAÐ- UR 5 Kórfíu L/ /H/55/ VOLfl LOKKfl Zj R/TflD 'RRSn'D 2/
SfírOui FLOSNH T>! F/áKflfL
H/réNINfa 'ÖFuóiR
S'opflR 'ONflV/
8/Ð 'oD\ FJflLL KÚGlR TÖLL/R.
R&5/R P/BP flL H/nDRR
SÓlu ToRÚ/ K£yp Kv/Sr UP /J- £/ru.-? LE/O/ Sjö f/epÐ
f) 'fl VflNOH OTflÐ foPJK. 5Kfí TuNNfl
þUKlfl OLyr jnrv SPOPI 6 RöÐi/A löNV KONfí
RLF5R V fl'LTT KLRKI STÓK PXTRFU
i ; TlAJK^ KRYDÖ /-/£ r ST/G VI L>- BÖT
/1 L. L. fí/LTfl fíóNÚl
i UfíKr - r?u5i-i . HvflE) ÉTJfl STfíUR
| FKZ 1 fSflJFSf. HLNDH H£LS/ ófíLVRfl l<v£NV! l°v£6li*l
SKverr RN ■*- 1 1 í 5Tl/lW HKuófl
ItEFÐlf’ j || í ; JOG /<ýs £KK/ N/Ðfl/
! . ! ► TVE-HjuL I R'flH- \ veflD \jfljOK 1 ■ WjflKfí TflLfl
■ 1 /LLSK\ flN j Qfl/N P/Pfl 1 - i i \ j ! S/onN K'fíPfl M'flLTK 5k. sr
VRVKk * SeRhl. TÓNN
áííS£\\ U SP/L 1 q 1 GfWón —
* —*
f ttn > ----- t" ■ n HÉRM ■SfRKhK, fl KLRr-f' . 1 X