Helgarpósturinn - 12.04.1984, Blaðsíða 22

SKAK
eftir Guðmund Arnlaugsson
Fyrstu spor snillings
„Ég var ekki orðinn nema fimm
ára þegar ég kom af tilviljun inn á
skrifstofu til föður míns, þar sem
hann var að tefla við annan
mann. Ég hafði aldrei séð skák
fyrr, mér fannst gaman að horfa á
þetta, og daginn eftir fór ég aftur
inn til þess að horfa á taflið.
Þriðja daginn sem ég horfði á þá
tefla, lék faðir minn, sem rétt
kunni mannganginn, riddara af
hvítum reit á annan hvítan. Mót-
leikandi hans tók ekki eftir því og
faðir minn véinn að lokum. Ég
sagði þá að hann hefði haft rangt
við. Eftir dálítið þjark - það lá við
að ég væri rekinn út úr stofunni,
sýndi ég föður mínum hvað hann
hefði gert. Hann spurði mig hvar
ég hefði lært að tefla og hve mikið
ég kynni. Ég svaraði honum og
sagðist geta mátað hann. Við
tefldum svo og ég vann. Þannig
byrjaði ég að tefia."
Þannig segir José Raoul Capa-
blanca frá því hvemig hann lærði
að tefla. Þetta er ótrúlega saga,
maður fær sig naumast til að trúa
því að barn geti lært jafn flókinn
leik og skák á þvf einu að horfa á
aðra tefla. Manni finnst ósjálfrátt
að Capablanca hljóti að hcifa
gleymt einhverju millispili úr
þessari sögu. Það er þó stað-
reynd að farið var með hann
fimm ára gamlan niður í skák-
klúbbinn í Havana. Þar var margt
ágætra skákmanna, en enginn
þeirra réð við að gefa honum
drottningu í forgjöf. Þama var
meðal annars kunnur franskur
taflmeistari, Taubenhaus. Síðar
þegar Capablanca var orðinn
fremsti taflmeistari heims, hrós-
aði Taubenhaus sér af því að hann
væri eini skákmeistari í heimi
sem hefði teflt við Capablanca
með drottningarforgjöf.
Svipuð saga er sögð af Paul
Chíirles Morphy um það bil hálfri
öid áður, og alkunna er að
Samuel Reshevsky, sem enn
teflir og hefur verið einn af
fremstu taflmeisturum í heimi
um langt skeið, hóf skákferil sinn
sem undrabarn. Hann var svo
smávaxinn þegar hann ferðaðist
um og tefldi fjöltefli að hann náði
naumast upp á skákborðið. En
Capablanca var svo heppinn að
þurfa ekki að vinna fyrir sér með
því að tefla. Honum var ekki hald-
ið að skák, hann naut eðlilegrar
skólagöngu og stundaði háskóia-
nám í efnafræði með glæsibrag.
Síðan sneri hann sér að skákinni.
Þar var framabraut hans ekki síð-
ur glæsileg, hann var kóngur í ríki
skákarinnar réttum áratug eftir
að hann kom fyrst fram á al-
þjóðéunóti. Hann varð goðsögn,
langsamlega frægasti skákmeist-
ari heims. En léttleikinn varð
honum að falli, hann var ekki
heimsmeistari nema í rúm sex ár.
Þrátt fyrir það er vafasamt hvort
nokkum tíma hefur fæðst meður
með jafnmiklar eðlisgáfur til
skákarinnar og Capablanca. Það
var engu líkara en að skákin væri
móðurmál hans, hann hefði
dmkkið hana í sig með móður-
mjólkinni. Yfir snjöllustu skákum
hans er töfrandi iéttleiki, sem fær
mann til að halda að taflið sé í
rauninni ofur auðveldur leikur.
CAPABLANCA TANEROW
Spænskur leikur, New York 1910.
01. e4 e5 02. Rf3Rc6
03. Bb5 Rf6 04. 0-0 d6
05. d4 Bd7 06. Rc3 Be7
07. Helexd4 08. Rxd4Rxd4
Svartur hefur valið Steinitz-
vörnina og kann hana greinilega
vel. Hann þurfti að leika 7.-exd,
því að 7.-0-0 kostar peð eins og
kunnugt er. En nú hyggst hann
iétta á stöðunni með frekari
kaupum.
09. Dxd4 Bxb5 10. Rxb5 0-0
11. Dc3!
Hér var leikið nær undantekn-
ingarlaust Bg5 um það leyti sem
skákin var tefld. En Capablanca
velur miklu slungnciri leik, hann
grefur undan peðinu á d6 og sér
fyrir Rb5-d4-f5.
H fH IS!w«
m±m itit
ÍÍIK ■ ■
11. ...c6
13. Rf5 Bf6
15. Bf4 Dc7
12. Rd4 Rd7
14. Dg3 Re5
16. Hadl Had8
Svartur hefur valdað d-peðið,
en nú kemur Capablcinca honum
á óvart með fallegri fléttu.
17. Hxd6! Hxd618. Bxe5
abcdefgh
Nú strandar 18.-Bxe5 á 19.
Dxe5 og ógnar ekki aðeins með
Dxd6, heldur einnig Dxg7 mát!
Svcutur finnur ljómandi lagleg-
an varnarieik, sem dugar að vísu
ekki. Besta vömin byggir á sömu
hugmynd: hrókurinn á el er
óvaldaður:
18. -Da5! 19. Bc3 Bxc3 20. bxc3
Hg6 (mátið á g7 vof ið enn yf ir) 21.
Re7 + og Rxg6.
18. ...Hdl?!
19. Hxdl Bxe5 20. Rh6+! Kh8
21. Dxe5! Dxe522.Rxf7+
og svartur gefst upp.

VEÐRIÐ SPILAÞRAUT LAUSN Á KROSSGÁTU
íslenskur apríl: Strekkingur
að norðan og frost. Bjart
sunnanlands en framanaf
nokkuð samfelld snjókoma
og síðar éljagangur á Vest-
fjörðum og Norðurlandi.
Takið næstu flugvél suður.
S Á-10-9-8-7
H K
T D-10-7
L K-D-10-4
S G-4-3-2
H D-3-2
T 9-5-4-3
L 8-7
S D-6-5
H G-10-5-4
T Á-2
L G-9-6-5
s k
H Á-9-8-7-6
T K-G-8-6
L Á-3-2
Suður vinnur fimm grönd.
Útspil: Lauf.
LAUSNABLS. 31.
■ * S ■ G T 'fí ■ S • • Ö 1
V 7 N G L fí S • 0 6 /3 J ö R 6 L fí S
A s fí • 'o R fí N G 0 T fí L fí u G u m
S T u N fí N - J fí s r R fí • S m fí L fí
• Þ R fí U r / H • s ‘fí R r . fí L s K fí R fí R
• e / r R fí í> • Ö K L 1 • 5 r ) K fí T> • B •
'fí r r F> . U N G 'fí L • M £ r r fí R . R 'fí K
'fí T fí l< • K R fí U P ■ V O T fí u T> • /< u R R
. fí K • H fí 6 U R ■ m fí K fí 6 fí R R 1 Ð fí
• • 3 £ R * F) t> • V fí /e f) S T • R fí U N ■ d
• K fí £ fí R N fí l< 1 N R 'fl Ö L • U /< R £ /r\
• 'fí R fí U N 6 Pl L r fí R • R m 'fí fí S K 1 ■ fí
• 3 fí R H * fí V Ö • R 'O m ) * 5 K fí U r fí R
UKILfl/Z 'OlEYU SÚ.PU SKmum F/ 5/<- u/ZiNM RiSr \ KoN/T h'hls TAO n /Ý> fl R ítóLl t VEbflR NflGLfl % SKoR Z>ÝR LJOS kFR/f> > 1 EGG/ í3lot LEN6RR UPP/
’/LfíT 2E)Ri flT/lHHL V£áUP
P/mm RflUór ILL GRB5/ HÖú 6 /nnu
W Hntlújfl 516 J 'flböÐR HfíLfl KóFflN T
Li D/Hf/fí\'0 Rns T/fíV/
B/xr, Rn ÖLVftE) flfl ÍmunHI
DuFT múúVR I30SSI
BKYrJH 1R MflSTfí. /E> SKJ'BLE Ti/V/v . SNjOR TjÓN
foRÆÐ/ FLOKK fíVl
c fliKjflt) RöNVhJ Kt/KP 1 SflmtíL LfíR Pö/nUZ
PTFTfí H/HVRu^ SKo/ifí P/Hú^ plö Ktj rn-ori /yifí L. SYSTUR
Þefb TÓnN
f SR n SLfí /<INT> - V
VIHHf) Gj'ÓLV
SÆ VÝR/Ö é/k/nG ; RflrVÞYk Komfl iT ÚTl. TlTlLl^ mik- 1 L L~
£KÍ<* , áörfíuL* RiFA ToNN
i Sflm 5T. PlR/hlH ; ) •, öi/Kjfí mflT<r Re.rrr SToR V£LZ>/
'1 . ðjoHDM $KO flt) ’/lrt
ÁGopí UuhPUJ miwsr flv'fl V ; ►
FBLLfí BOL fl e æn u — i- r / BjflRó BRRVl
1, 6£/M AR
26 HELGARPÓSTURINN