Helgarpósturinn - 29.08.1985, Blaðsíða 17

POPP
Stingandi skjaldbökudraumar
Frami hljómsveitarinnar Police hefur verið
með ólíkindum á undanförnum árum. Þeim
skaut upp á stjörnuhimininn á seinni hluta
áttunda áratugarins um það leyti er pönk-
byltingin var að háma í sig börnin sín. Kraft-
urinn í tónlist Police var mikill og söngvar-
inn, ljóshærður hás tenór, söng allt öðru vísi
en aðrir popparar. Fyrstu plöturnar voru hrá-
ar, en svo fóru þeir að fága yfirborðið dálítið
með aukinni kunnáttu og reynslu. Plötur
Police eru orðnar fimm talsins, allar gæða-
gripir, þótt ólíkar séu.
Starfar hljómsveitin Police enn eða er hún
hætt? Hún starfar enn, segir umboðsmaður-
inn og hótar hverjum þeim málaferlum, sem
fullyrðir annað. Hann segir þremenningana
einfaldlega verða að hvíla sig hver á öðrum.
Síðustu árin hafi verið ótrúlega annasöm og
erfið og nú ætli liðsmenn Police að einbeita
sér að eigin áhugamálum.
Enginn efast um það að Sting (Gordon
Sumner) er driffjöðurin í hljómsveitinni
Police. Hann semur flest lögin og textana.
Hann syngur, er kvennagullið og er þar af
leiðandi stöðugt í slúðurdálkum erlendra
blaða. Sting hefur einnig lagt fyrir sig kvik-
myndaleik með góðum árangri. Pað er því
eðlilegt, að fólk beini aðailega sjónum sínum
að honum, þegar hljómsveitin Police leggur
kylfur og handjárn á hilluna um sinn.
Aðdáendur Police hafa áreiðanlega fyllst
forvitni, þegar þeir fréttu að Sting væri í
stúdíói að vinna að nýrri plötu með hljóð-
færaleikurum sem ekki hafa áður komið við
sögu hjá hljómsveitinni. Dream Of The Blue
Turtles kom síðan út fyrr í sumar og fékk
góðar viðtökur.
Sjálfsagt hefur meirihluti þeirra, sem hafa
það að atvinnu að segja skoðun sína á hljóm-
plötum, einhvern tímann líkt þeim við úr-
valsvín. Það hefur þann eiginleika að batna
með aldrinum, rétt eins og gæðaplötur. Mig
grunar að sú sé raunin með Dream Of The
Blue Turtles, fyrstu sólóplötu Stings.
Sólóplata? — Sting er ekki alveg tilbúinn
að skrifa undir það. Hann skrifar á umslag
plötunnar: „Síðan ég byrjaði á þessu (þ.e.
plötunni) hefur fólk ætíð talað um það sem
sólóplötuna mína, sem er auðvitað firra. Það
hljómar eins og ég hafi gert allt sjálfur, og
það gerði ég ekki.“ Merkilegt, að engum
skuli hafa dottið þetta í hug fyrr. Ef listamað-
ur gerir ekki allt, sem viðkemur plötunni, er
hún ekki sólóplatan hans. Sólóplötur eru því
ekki eins algengar og maður hefði haldið.
Auðvitað þurfti mannvitsbrekku eins og
Sting til að benda á þetta!
Sting er ákaflega meðvitaður í textum sín-
um sem endranær. Hann er þó ekki jafn
svakalega alvarlega þenkjandi og til að
mynda félagarnir í The Style Council, sem
eru að kikna undan heimsósómanum. Sting
, er öllu bjartsýnni. Hann vonast til að heimur-
inn eigi framtíð þrátt fyrir kjarnorkuvá, því
að auðvitað hljóta Sovétmenn að elska börn-
in sín eins og við okkar. Annars virðist mér
Sting eiga fremur erfitt með að texta lög sín.
Textarnir eru fremur stirðir á köflum, án þess
þó að vera beinlínis illa ortir. í versta falli er
kveðskapurinn í meðallagi.
Mér heyrist Sting oft hafa verið fundvísari
á grípandi melódíur en á Dream Of The Blue
Turtles. Kannski er tónlistin viljandi tormelt-
ari en á plötum Police. Fyrir bragðið þarf
platan meiri yfirlegu og athygli en Police-
plöturnar. Hugletingjar: Varið ykkur!
Það, sem skilur DreamOf The Blue Turtles
og Policeplöturnar þó helst að, er jassblær-
inn í nokkrum lögum. Sting hefur fengið
með sér fjóra toppmenn, sem skilja sitt mark
náttúrlega eftir. Omar Hakim spilar á
trommur. Branford Marsalis blæs í sax og
leikur á ýmis ásláttarhljóðfæri. Daryl Jones
leikur á bassa og Kenny Kirkland á hljóm-
borð. Auk þeirra koma nokkrir aðstoðar-
menn aðrir við sögu. Til dæmis Eddie Grant,
eigandi stúdíósins, sem platan var hljóðrituð
í. Sting leikur sjálfur á gítar og einnig á bassa
í einu besta lagi plötunnar, Moon Over Bour-
bon Street.
Annars er erfitt að gera upp á milli laganna
tíu á plötunni. Öll hafa þau sína kosti. Sum
venjast fyrr en önnur, eins og gengur. I heild
sinni er platan Dream Of The Blúe Turtles
annars vönduð og mrkið í hana spunnið, eins
og við var að búast. Svona rétt eins og gæða-
sopinn, sem fyrr var drepið á.
MYNDLIST
Sigurlaugur, sá er enginn draugur
eftir Guðberg Bergsson
Sigurlaugur Elíasson sýnir um þessar
mundir í Listasafni alþýðu. Merki safnsins er
vagnhjól (tímans?) inni í ferhyrningi. Sigur-
laugur fylgir listahjóli tímans í verkum sín-
um, og það hjól er ekki enn komið inn í fer-
hyrninginn (fangað þar), heldur fer það sem
eldur í sinu um hinn vestræna heim. Og þeg-
ar ég segi sinu þá á ég líka við það að hinn
vestræni heimur er orðinn að hálfgerðri sinu
á flestum sviðum. En einu sinni óx þar þó
gras og þá málaði Bosch myndir af heyvagn-
inum. Hvernig voru hjólin á honum?
En sleppum táknmálinu og snúum okkur
að efninu: litum og málverkum Sigurlaugs
Elíassonar.
Á boðskorti Sigurlaugs er mynd af einu
málverki hans sem er númer eitt í sýning-
unni og heitir Með kveðju frá Sandvík. Þetta
er mynd af draugi sem fylgir þeim rammís-
lenska sið að halda á hofðinu undir hend-
inni, í stað þess að láta það hvíla á hálsinum.
Þetta gerðu draugarnir til þess að hindra að
höfuðið hugsaði eða það væri í einhverri
snertingu við búkinn: lífríki sitt, eins og núna
er sagt.
Þótt Sigurlaugur máli þannig drauga gerir
hann það án þess að deila á nokkurn hátt á
rammíslenska stefnu þeirra í „höfuðmálum".
Aftur á móti má vel vera að hann bendi
ósjálfrátt áhorfendum á þá staðreynd með
myndinni að hann fylgi ekki draugastefn-
unni. Sigurlaugur er enginn draugur. List
hans er í tengslum við lífríki nútímastefn-
unnar í málaralist.
Eitthvað efast hann um að nútímaíslend-
ingar skilji hvað er á ferðum, höfuðlaust og
svart, enda bætir hann við málverki, líkt og
undirstrikun, því sem er mynd af ljá. Mál-
verkið merkir þá: dauði.
Málarinn leggur hvarvetna litríka áherslu
á „undirstrikanir“. Þær eru málverk felld inn
í málverk eða samsett málverk sem taka við
strikum hvert frá öðru. Oft er það að Sigur-
laugur málar ekki í venjulegum skilningi
heldur strikar hann. Þessi strik draga síðan
upp mynd. Og þannig eru strikin vissar ljóð-
línur í litum.
Víkjum okkur nú að sýningarskránni og
höldum athyglinni vakandi; og hlustið nú
„góðir hálsar"*:
Utan á henni er mynd af manni sem er í
sama dúr og draugurinn á mynd númer eitt.
Sá er munurinn að maður þessi er í þeim stíl
sem núna er kallaður „villimannastíllinn
nýi“ og sýningin er að mestu í honum. Þessi
frumherji nútímalistar er líka með höfuðið
undir hendinni. Sá er þó munur á honum og
draugnum að draugurinn er með höfuðið
undir vinstri handleggnum en lista-draugur-
inn með það undir hægri. Með vinstri hand-
legg heldur hann fyrir hálsinn eins og hann
skammist sín fyrir það að vera hauslaus. Það
virðist samt vera náttúra hans.
Nú langar mig að spyrja: Er einhver merk-
ing í þessu hjá Sigurlaugi? Er hann að hverfa
frá stefnu sinni í viðhorfi sínu til drauga,
þeirri að deila alls ekki á þá í „höfuðmálum"?
Hví deilir hann ekki á íslenska drauginn fyrir
höfuðleysi sitt en lætur nútímadrauginn í
málaralist skammast sín fyrir „höfuðfellinn".
1 þokkabót stendur Sigurlaugur sjálfur fyr-
ir framan drauginn í „villimannastílnum" og
leggur hönd sína á hönd sem kemur út úr
litaskógi á bak við drauginn, þannig að hönd
hans og hin leynda hönd (hinnar heilögu list-
ar sem kemur út úr hinu óþekkta?) mynda
kross.
Til að kóróna allt er handakrossinn fyrir
framan blygðun draugsins (í listum?). Og þó
virðist ekkert vera undir listadraugnum.
Hann er kynlaus. Af hverju stafa þá þessi
miklu kristnu handatákn utan á sjálfri sýn-
ingarskránni? Er þetta nýrómanskur lista-
stíll?
Eg sting upp á að listfræðingar landsins
leggist á eitt ásamt listaáhugamönnum og
reyni að leysa þessa miklu nútímalistargátu.
Ég legg til að þeir fái til liðs við sig mestu
táknafræðinga nútímans: Tzvetan Todorov,
hana Júlíu Kristevu og Eco. Ég hef sjálfur
skýringu á þessu og leyndinni í list Sigur-
laugs Elíassonar en mér dettur ekki í hug að
leysa frá skjóðunni og sýna ykkur hana niðri
í rökkri vitsmunaposans í mér. Til eru aðrir
og betri posar.
Aftur á móti hef ég örlítið rúm eftir og ætla
að nota það til þess að benda ykkur á (án
þess ég rökstyðji það nánar eða sýni dæmi,
eins og vísindamenn gera) að Sigurlaugur
Elíasson er prýðis teiknari. Hann teiknar á
þann hátt að táknmál hans verður ráðið af
hverjum sem er. Svo einfalt er það og dregið
með alveg mátulega tenntum línum.
Sigurlaugur er smiður í sér. í eðli sínu er
hann ágætis sög, líka það.
Hér lýkur umsögn minni og nú er ykkar að
skilja og skilgreina það sem er til sýnis í Lista-
safni alþýðu. Það er vel þess virði. En farið
ekki þangað með höfuðið undir hendinni.
• Takið efiir hinni snilldarlegu málvenju í íslensku að ávarpa háls-
inn en ekki höíuðið, enda var þegar Ijóst við upphaf íslenskrar
tungu að best væri að ávarpa hann, því hugur flestra fslendinga
er ekki til viðtats enda hafa þeir höfuðið á felustaðnum.

' s
„Hann teiknar á þann
hátt að táknmál hans
verður ráðið af hverj-
um sem er," segir
Guðbergur Bergsson
um Sigurlaug Elfasson
sem sýnir þessa dag-
ana í Listasafni al-
þýðu.
HELGARPÓSTURINN 17