Helgarpósturinn - 03.10.1985, Qupperneq 18

POPP
Síöasti gítarguöinn?
eftir Ásgeir Tómasson
SOUL TO SOUL — Stevie Ray Vaughan &
Double Trouble.
Utgefandi: Epic/Steinar.
Gítarguðum fer ört fækkandi í henni ver-
öld. Rafmagnsgítarinn er úr tísku og öld
hljómborða er runnin upp. Risið á köppum
eins og Eric Clapton, Jeff Beck, Jimmy Page
og slíkum er harla lágt. Framleiðnin er i lág-
marki og frammistaðan ekki til að hrópa
húrra fyrir.
Um það leyti, sem mönnum voru að verða
ljós döpur örlög gítarleikara úr framvarða-
sveit popps og rokks, skaut enn einum gítar-
guðinum upp á fölgráan stjörnuhimininn.
Vitaskuld hljómaði Stevie Ray Vaughan
Texasbúi af guðs náð eins og hver önnur
tímaskekkja. Hann vakti þó athygli fyrst og
fremst fyrir þá sök, að David Bowie fékk
hann til að spila á gítar á plötunni Let’s
Dance. Vaughan átti síðan að leika i hljóm-
sveit Bowies á hljómleikaferðinni, sem var
farin til að fylgja útgáfu Let’s Dance eftir.
Fljótlega skarst þó i odda með húsbónd-
anum og þjóninum. Bowie bar því við, að
Stevie Ray Vaughan hafi viljað fá pláss í dag-
skránni til að kynna sína plötu, sem var ný-
komin út. Vaughan kvað Bowie hafa borgað
sér svo smánarleg laun, að enginn maður
með sjálfsvirðingu hefði getað tekið við
slíku. — Hver sem orsökin var, þá átti David
Bowie stóran þátt í að koma Stevie Ray
Vaughan á framfæri.
Platan, sem hér er til umfjöllunar, Soul To
Soul, er sú þriðja sem Vaughan og Double
Trouble senda frá sér. Hún er hræðilega
gamaldags, en eigi að síður best þeirra
þriggja, sem enn hafa komið út. Vaughan
ræður vitaskuld lögum og lofum í öilum tiu
lögum plötunnar. Gítarinn fær að væla
ótæpilega að hætti gömlu meistaranna. Og
það verður reyndar að viðurkennast, að pilt-
urinn er ekkert verri spilari en þeir. Ógæfa
hans er einungis sú, að hafa fæðst áratug of
seint.
Fimm lög plötunnar eru eftir Vaughan.
Hin koma héðan og þaðan. Einu gildir hverj-
ir eru skrifaðir fyrir þessum lögum. Stíllinn
er hinn sami út í gegn: blúsað suðurríkja-
rokk. Yfirbragð og uppbygging er hin sama
út í gegn.
Fyrir þá, sem stöðnuðu í tónlist í kringum
1970, er Soui To Soul áreiðanlega sannkallað
tár i tómið. Unnendur hljómsveita á borð við
Cream, Led Zeppelin og ýmsar suðurríkja-
sveitir, sem ég er hættur að nenna að greina
í sundur i huganum, geta glaðst yfir því, að
á tölvu- og hljómborðaöld nennir einhver að
taka almennilegt gamaldags sóló. Tryggir að-
dáendur Stevie Ray Vaughans mega líka
vera kátir. Þeirra manni fer þó alltént fram —
á sinn hátt.
SOME STRANGE FASHION - One The
Juggler.
Útgefandi: RCA/Skífan.
Petta er ein af þeim plötum, sem maður
getur sett á fóninn aftur og aftur og spurt svo
sjálfan sig á eftir: Fyrir hverja er þessi plata
eiginlega gerð? og: Hvernig í ósköpunum
datt málsmetandi mönnum hjá RCA eigin-
lega í hug að gefa hana út? Helsta skýringin
er sú, að þeir hafi keypt köttinn í sekknum,
því að gamla kempan Mick Ronson stjórnar
upptökum og leikur að auki á gítar og nokk-
ur önnur hljóðfæri á plötunni.
Some Strange Fashion er auðvitað ekkert
í líkingu við það, sem Stúdió Bimbó var að
dæla á markaðinn hér um árið. Allir hlutað-
eigandi halda lagi, upptaka og hljóðblöndun
„Platan er hræðilega
gamaldags," segir
Ásgeir Tómasson m.a.
um plötu Stevie Ray
Vaughans SOUL TO
SOUL.
er í fínasta lagi, en tónlistin sjálf er nauða-
ómerkileg. Sannkallað uppfyllingarpopp,
sem meira en nóg er til af í heiminum í dag.
Eitt lag sker sig þó sæmilega úr. Everyday
heitir það.
Ég er viss um, að forstjóra Skífunnar dytti
aldrei sú firra í hug að gefa út þriðja flokks
plötu á borð við Some Strange Fashion. Til
hvers er hann þá að eyða dýrmætum
gjaldeyri í að flytja hana inn?
PUMPING IRONII: The Women. -
Ýmsir flytjendur.
Útgefandi: Island Records/Fálkinn.
Ég lét kvikmyndina Pumping Iron fram hjá
mér fara með glöðu geði og hef hugsað mér
að gera það sama með framhaldið. Þó sýnist
mér myndin geta verið nokkuð forvitnileg,
ef marka má umslagið með tónlistinni úr
myndinni: sterkbyggðar, léttklæddar stúlkur
með vöðvana í hnút á líklegustu og ólíkleg-
ustu stöðum.
Á þessari plötu eru átta lög, eitt með hverj-
um flytjanda. Fjórir þeirra eru vel þekktir.
Það eru The Art Of Noise, Skipworth And
Turner, Black Uhuru og Grace gamla Jones.
Af lögunum átta ber Moments In Love af,
framlag Art Of Noise. Að öðru leyti er lagaval
myndarinnar Pumping Iron 11 ósköp meðal-
mennskulegt. Vonandi kveður meira að
myndinni.
LEIKLIST
Heimspeki nöturleikans
eftir Reyni Antonsson og Gunnlaug Ástgeirsson
Stúdentaleikhúsid.
Ekkó (gudirnir ungu).
Höfundur: Claes Andersson.
Þýding: Ólafur Haukur Símonarson.
Leikmynd og búningar: Karl Aspelund.
Lýsing: Egill Örn Árnason.
Tónlist: Ragnhildur Gísladóttir.
Leikstjóri: Andrés Sigurvinsson.
,,Ekkó“ sker sig að því leyti frá öðrum
skandinavískum „vandamálaleikritum" að
þar er ekki verið að prédíka eitt eða neitt, né
leita einhverra patentlausna, heldur er það
fyrst og fremst lýsing, næstum eins og Ijós-
mynd, af ákveðnu umhverfi, lýsing á ungl-
ingum, fyrir unglinga, og sögð með þeirra
eigin tungutaki án nokkurra skáldlegra til-
burða, en um leið hvöss og beinskeytt ádeila
á allt þetta grimma kerfi sem engu þyrmir.
Unglingarnir eru hér ekki sýndir sem ein-
hverjar vammlausar hetjur, jafnvel ekki sem
fórnarlömb hins vonda kerfis sem vorkenna
beri, og er þó samúð höfundarins vissulega
óskipt með þeim. Þeir eru aðeins vanmátt-
ugir leiksoppar kerfisins, líkt og guðirnir í
goðsögnum Ovidiusar, einfaldlega vegna
þess að þótt guðir séu, þá eru þeir svo óskap-
lega mannlegir þegar allt kemur til alls. Því
eru hinum ungu guðum auðvitað búin
mannleg örlög. Guðasamfélagið — unglinga-
klíkan — leysist upp þegar á reynir og hinir
ungu guðir deyja, líkast til elskaðir af engum.
Þetta er ef til vill kjarninn í þeirri heimspeki
nöturleikans sem hér birtist. En við verðum
að spyrja sjálf okkur hvort það sé ekki skort-
ur á kærleika, samúð og gagnkvæmri virð-
ingu ásamt hamslausri neysludýrkun sem
skapað hefur þetta nöturlega samfélag. Þess-
um spurningum er ekki beinlínis svarað í
leikritinu, en þær liggja í loftinu.
Ólafur Haukur Símonarson hefur snúið
þessu verki á íslensku og tekist listavel. Hann
virðist hafa hið besta tak á orðfæri íslenskra
unglinga, þannig að umhverfið varð manni
aldrei framandlegt, þó svo erlend stórborg
væri, að vísu ber að geta þess að ýmislegt
bendir til þess að við séum að eignást okkar
stórborgir líka. Leikmynd Karls Aspelunds er
einkar haganlega gerð með farandsýningu í
huga, einkar trúverðug umgjörð um hinn
nöturlega heim sem þarna er verið að lýsa,
en þar kynnumst við einum hlut sem er
nokkuð framandlegur í augum íslendinga,
nefnilega veggjakrotinu „graffiti" sem svo
algengt er að sjá erlendis, þar sem einna
mest ber á pólitískum slagorðum af ýmsu
tagi eða skömmum á lögguna eða yfirvöldin.
Það hefði mátt vera meira af slíku í þessari
leikmynd. Tónlist Ragnhildar Gísladóttur
gerir sitt til að auka á nöturleikann, kröftugt
rokk með pönkívafi. Ragga sýnir hér svo
ekki verður um villst að hún er ein hinna
fremstu ef ekki fremsti popplistamaður okk-
ar. Ég minnist þess varla að hafa fyrr heyrt
jafn „listrænt innihaldsleysi" og þessa tónlist
hennar, og það er varla á margra færi að gera
einmitt innihaldsleysi listrænt. Og ekki
minnkar lýsing Egils Arnar Árnasonar
áhrifamátt sýningarinnar. Hún er oft frábær,
til dæmis í martraðaratriðunum, bestu atrið-
um sýningarinnar.
Andrés Sigurvinsson hefur skapað úr
þessu verki, sem, og það verður að segjast,
er ekki neinn stórbrotinn skáldskapur, en
þess betri „heimildarljósmynd”, þó nokkuð
skemmtilega sýningu, og á köflum prýðilega
dramatíska, þó svo hún missi á stöku stað að-
eins niður dampinn, og þá fannst manni að-
eins á köflum eins og sýningin hefði verið
hönnuð fyrir minna svið en í Samkomuhús-
Alþýduleikhúsid á Hótel Borg:
Þvílíkt ástand eftir Graham Swannell.
Þýöing: Sverrir Hólmarsson.
Leikstjóri: Kristbjörg Kjeld.
Leikmynd og búningar: Gudný Björk Ric-
hard.
Lýsing: Árni Baldvinsson.
Leikendur: Arnar Jónsson, Helga Jóns-
dóttir, Margrét Ákadóttir, Bjarni Stein-
grímsson, Siguröur Skúlason.
Að þessu sinni hefur Alþýðuleikhúsið
hreiðrað um sig á Hótel Borg, enn heimilis-
laust þó komið sé á tvítugsaldur. Færir það
upp sætsúra kómedíu nýja af nálinni ættaða
úr veldi Breta eftir fremur ungan höfund (35
ára) og er hans fyrsta sviðsverk, frumsýnt í
febrúar sl.
Sverrir Hólmarsson hefur snarað verkinu
mjög lipurlega úr ensku, textinn víða mein-
fyndinn og annarstaðar launfyndinn.
Hvorki ætla ég að greina þau þjóðfélags-
mein sem leikurinn afhjúpar, né heldur að
setja þau í félagslegt samhengi með söguleg-
inu á Akureyri, þó sá ágalli væri ekki til telj-
andi lýta, en sumt í leikstjórninni var einkar
skynsamlega gert, til dæmis að túlka hyldýpi
kynslóðabilsins þannig að eingöngu raddir
hinna fullorðnu heyrðust, sem og hafði þann
augljósa kost að ekki skapaðist misræmi i
leikstíl áhuga- og atvinnuleikaranna sem
hugsanlega hefði getað skaðað heildarsvip
sýningarinnar.
Leikur í sýningunni er yfirleitt með mikl-
um ágætum, ekki hvað síst samleikur hinna
ýmsu ólíku einstaklinga sem mynda ungl-
ingaklíku þá sem er þungamiðja leiksins. Öll-
um leikurum tekst einkar vel að draga fram
þá þætti sem sameina þennan hóp, og ekki
síður þá þætti sem að síðustu splundra hon-
um. Titilhlutverkið Ekkó leikur Arna Vals-
dóttir og kemst ágætlega frá þessari í senn
einföldu og veraldarvönu unglingsstúlku,
sem allt of fljótt verður að fara að velkjast um
í hinum harða heimi sem þeir fullorðnu hafa
skapað, án þess að vera á nokkurn hátt í
stakk búin til að horfast í augu við þennan
heim. Afleiðingin sjálfsmorðstilraun og
um grunni. Hitt er víst að hér er höfundur,
sem er að nálgast það að verða miðaldra, að
spegla svolítið sinn aldur og sína kynslóð í
nútímanum. Verður sú speglunaraðgerð
æði kómisk og um leið harmræn á köflum og
ekki koma karlmennirnir sérlega glæstir úr
aðgerðinni (svo er aftur áleitin spurning
hvers vegna konunum er hlíft). Því er ekki að
leyna að á frumsýningu var einmitt „að-
verðamiðaldrakynslóðin" í töluverðum
meirihluta og hlógu margir býsna dræmt.
Hér er í rauninni ekki um heilsteypt venju-
legt leikrit að ræða heldur fjóra þætti, sem
hver um sig er einskonar mynd af fremur
aumkunarverðum karlmönnum sem allir
eiga það sameiginlegt að vera komnir í ein-
hvers konar strand með besefann á sér.
Það lendir óverðskuldað á Arnari Jónssyni
að bregða sér í líki þessara ólukkuriddara, en
hann ber sig vel og mannalega og skilar hin-
um knáu knöpum skilvíslega til áhorfenda af
þeirri innlifun og natni sem honum er svo vel
lagin. Þær Helga Jónsdóttir og Margrét Áka-
dóttir leika hinar dyggðum prýddu konur
óskaplega nýtískulegt en að sama skapi kær-
leiksvana geðveikrahæli. Hitt aðalhlutverk-
ið, Narsi, er í höndum Ara Matthíassonar, og
tekst honum meistaralega að túlka þessa
persónu, bæði í hæðnisblendnum oflátungs-
hætti framan af, og ekki síður í hinni djúpu
örvæntingu þess sem forlögin hafa útskúfað.
Semsagt leiksigur. Hér gefst ekki tóm til að
geta einstakra annarra leikara, nefna má þó
kröftugan leik Stefáns Jónssonar í hlutverki
Njóla-Skíts, og Einars Gunnarssonar, sem
leikur Bodda „sportidjótinn" í hópnum, per-
sónu sem er nokkuð sér á parti. Samtalið
milli hans og föðurins er annars alveg óborg-
anlegt háð þar sem hin svokölluðu „fyrir-
myndarbörn", og þá ekki síður foreldrar
þeirra fá sneið sem ekki getur kallast annað
en beisk á bragðið.
Sagan um Ekkó, Narsa og þau hin er ekki
falleg saga, en hún er ágeng. Hún vekur okk-
ur til umhugsunar um vanmátt okkar gagn-
vart fallega glansheiminum okkar sem við
sjálf höfum skapað, og sem við eigum hugs-
anlega sjálf eftir að tortíma, og auðvitað okk-
ur sjálfum um leið. p a.
verksins, sem ýmist eru saklaus eða næstum
saklaus fórnarlömb folanna vökru (nema
þegar þær leika gálurnar í þriðja þætti). Er
framgangur þeirra allur hinn þýðasti, bregða
fyrir sig brokki, skeiði og jafnvel stökki,
Helga einkum í fyrsta þætti, þær báðar í öðr-
um þætti og Margrét í þriðja þætti. Þeir Sig-
urður Skúlason og Bjarni Steingrímsson eru
staffírugir graddar í þriðja þætti og fer þeim
fátt úrskeiðis.
Heildarmyndskeið sýningarinnar rann
fremur brokkgengt, ekki endilega vegna
þess að mishratt væri farið heldur var jafn-
vægið ekki nógu gott, vantaði meiri snerpu
í lokin, en ekki er úr vegi að tamningameist-
arinn geti enn bætt þar úr.
Borgin er alltaf huggulegur staður og hef-
ur síðasta andlitslyfting lukkast bærilega.
Húsið opnar klukkutíma fyrir sýningar og er
þá hægt að fá sér eitthvað heilsusamlegt að
drekka og boðið er uppá smárétti í hlénu.
Það má því vel eiga skemmtilega kvöldstund
á Borginni með Alþýðuleikhúsinu, jafnvel þó
maður sé að verða bráðum miðaldra. G.Ást.
Aumingja mennirnir
18 HELGARPÖSTURINN