Helgarpósturinn - 11.12.1986, Blaðsíða 11

BOKMENNTIR
Astarsaga úr mannheimum
Steinunn Sigurdardóttir:
Tímaþjófurinn
Skáldsaga (189 bls.)
Iðunn 1986
Verð.Kr. 1588
Tímaþjófurinn er fyrsta skáld-
saga Steinunnar Sigurðardóttur,
en áður hafa komið út eftir hana
þrjár ljóðabækur, tvö smásagna-
söfn og í sjónvarpi hafa verið leik-
in tvö leikverk hennar. Með þess-
um verkum hefur Steinunn skap-
að sér sérstöðu meðal rithöfunda.
Verk hennar eru ólík verkum
flestra annarra höfunda að því
leyti að í þeim er að finna sér-
kennilega blöndu mannlegrar
hlýju og tilfinninganæmni, kald-
hæðni og sposkrar afstöðu til til-
verunnar. Um leið og hún stendur
mjög nærri persónum sínum og
yrkisefnum býr hún til ákveðna
fjarlægð sem skapar viðfangsefn-
inu sjónarhorn sem nálgast það að
vera absurd.
Tímaþjófurinn er út frá þessu
sjónarmiði beint framhald af fyrri
verkum Steinunnar, en um íeið
viðbót og víkkun, því hér fer hún
inná nýjar brautir með ritun heill-
ar skáldsögu.
Bygging þessarar sögu er at-
hyglisverð. Sagan er sögð í fyrstu
persónu og er það aðalpersónan
og nánast eina persónan í sögunni
sem lesandi kemst nærri, sem seg-
ir söguna. í fyrstu er eins og um
venjulega slíka frásögn sé að
ræða, skipulega fram setta frásögn
af atburðum og hugrenningum.
En fljótlega er eins og sögumaður-
inn missi vald á skipulaginu og
sjálfum sér og hugsanir hans taki
meira og minna völdin. En þá
breytist einnig frásagnarhátturinn
því í stað epískrar frásagnar er þá
beitt aðferðum ljóðsins þannig að
myndir og tákn tala beint til tilfinn-
inga lesandans í stað rökrænnar
frásagnar. Þessar tvær hliðar
sögumannsins takast á út alla bók-
ina og veltur á ýmsu hvor er ofaná
Þessi átök stíls og forms eru
táknræn fyrir efni sögunnar, því
meginviðfangsefni sögunnar er
einmitt átök ytri ásýndar og innra
lífs aðalpersónunnar. Átök milli
þeirrar manneskju sem hún eigin-
lega vill vera og sýnast vera útávið
og þeirrar manneskju sem hún
hinsvegar er innra með sér.
Álda ívarsen er 37 ára, kennari
við MR í tungumálum. Hún er vel
menntuð, er af auðugu foreldri
sem hún hefur þegar erft, komin
af gamalgrónu reykvísku aristo-
kratí og er sér vel meðvitandi um
það. Hún er ógift en á að baki
fremur stutta en misheppnaða
sambúð. Hún er mjög sjálfsörugg
og telur sig hafa fulla stjórn á
sjálfri sér og þeim karlmönnum
sem hún leggur lag sitt við hverju
sinni. T.d. hefur hún þegar sagan
hefst haldið nokkra hríð við lat-
ínukennarann, giftan þriggja
barna föður, en er orðin leið á
honum og slítur þeirra sambandi.
En það hefur slík áhrif á hann að
hann gengur í sjóinn. Þetta hefur
nokkur áhrif á hana, en hún er þó
meira pirruð á manninum að haga
sér svona.
Nú fær hún augastað á nýja
sögukennaranum, sem er töluvert
yngri en hún, og ætlar sér að ieika
sama leikinn við hann eins og hún
hefur svo oft áður gert. En nú
bregður svo við að hún verður í
fyrsta skipti á ævinni yfir sig ást-
fangin, missir stjórn á tilfinningum
sínum. Og enn bregður svo óvænt
við að nú er það hann sem slítur
sambandinu, yfirgefur hana, sjálfa
Öndvegisbók
Útlcndingurinn eftir Nóbclsverðlaunahöfundinn Albert
Camus er fágætlega vel samin saga og listilega islenskuð.
„Still þeirrarsögu, sem hér birtist, hefur verið líkt við fágað
' blikandi stál og önnur alskír efni.“ (Bi. B. i ‘
Öldu ívarsen. Upp er komin staða
sem hún kann ekkert að bregðast
við og hún veit ekki sitt rjúkandi
ráð. Stærsti hluti sögunnar fjallar
einmitt um þetta ástand, þegar
ástarsorgin, söknuðurinn og þráin
ná tökum á Öldu og yfirskyggja
allt hennar tilfin ningalíf (og reynd-
ar allt hennar líf).
Nú ætla ég ekki að fara að lýsa
þessum tilfinningum, til þess að
kynnast þeim er best að lesa bók-
ina en með aðferðum sem reynt
var að lýsa hér að framan tekst
Steinunni á fremur frumlegan og
óvenjulegan hátt að kalla fram
hugarástand sem veitir lesanda
óvænta sýn á tilfinningalíf einnar
manneskju. Reyndar er öll per-
sóna Öldu fremur óvenjuleg í ís-
lenskum bókmenntum seinni tíma
og hreint ekki ótrúleg. Hinsvegar
liggur alls ekki í augum uppi af-
staða höfundar til þessarar per-
sónu. Þar kemur til þessi sérkenni-
lega blanda af hlýju og kaldhæðni,
sem gefur lesanda möguleika á
margskonar túlkun verksins. í öllu
falli er hér um að ræða sérstætt -
framlag til umræðunnar um konur
og reynsluheim kvenna, sem und-
anfarin misseri hefur verið mjög
svo áberandi í okkar samfélagi.
Það sem mér finnst þó best við
þessa sögu er áræði höfundar til
þess að fara sínar eigin leiðir í frá-
sagnarhætti, byggingu og stíl. All-
ur texti sögunnar er mjög vel unn-
inn, bæði þeir hlutar þar sem beitt
er beinni frásagnartækni og ekki
síður þeir hlutar þar sem ljóðræn
tjáning situr í fyrirrúmi. Við fyrstu
sýn kann sagan að virðast losara-
leg í byggingu, en ef betur er að
gáð myndar hún öll sterka og sam-
fellda heild, þó innan þessarar
heildar séu notaðar fjölbreyttar
aðferðir.
Steinunn Sigurðardóttir hefur
með þessu verki stigið stórt skref
framávið á skáldferli sínum og
vonandi eflir það hana til enn frek-
ari átaka.
G.Ást.
Góð bók Leiðtogafundurinn í
Reykjavík eftir Guð-
mund Magnússon.
Umbúðir um fundinn,
fréttamenn, fundurinn
sjálfur og þau mál,
sem tekin voru fyrir og
deilt var um. Fjöldi
mynda með íslenskum
og enskum textum.
Útdráttur í bókarlok á
ensku.
u
fSkss

octobsb. >®BS
HELGARPÓSTURINN 11 B