Helgarpósturinn - 05.03.1987, Síða 10

HP
HELGARPÓSTURINN
Ritstjóri:
Halldór Halldórsson
Ritstjórnarfulltrúar:
Helgi Már Arthursson
Sigmundur Ernir Rúnarsson
Blaðamenn:
Friðrik Þór Guðmundsson
Gunnar Smári Egilsson
Guðlaugur Bergmundsson
Kristján Kristjánsson
Jónlna Leósdóttir og
Óskar Guðmundsson.
Ljósmyndir: Jim Smart.
Útlit: Jón Óskar Hafsteinsson
Framkvæmdastjóri:
Hákon Hákonarson.
Skrifstofustjóri:
Garðar Jensson.
Auglýsingastjóri:
Hinrik Gunnar Hilmarsson
Auglýsingar:
Sigurður Baldursson
Sveinbjörn Kristjánsson
Dreifing:
Garðar Jensson
(heimasími: 74471)
Guðrún Geirsdóttir
Afgreiðsla:
Bryndís Hilmarsdóttir
Ritstjórn og auglýsingar
eru að Ármúla 36, Reykjavík sími
681511. Afgreiðsla og skrifstofa
eru að Ármúla 36, sími 681511.
Útgefandi: Goðgá h/f
Setning og umbrot:
Leturval s/f.
Prentun: Blaðaprent h/f.
LEIÐARI
Fyrst fréttamennska — svo fjölmiðlafræði
Við Háskóla íslands hefur lítillega verið feng-
ist við kennslu I greinum tengdum fjölmiðlum
og þá einkum félagsfraeði fjölmiðlunar. Nú hefur
verið stigið smáskref í þá átt að þjóða nemend-
um skólans upp á kennslu i eiginlegri fjölmiðlun,
„hagnýtri fjölmiðlun", eins og þetta mun vera
kallað í Félagsvísindadeild H.í.
Þessu ber að fagna. Það var vonum seinna,
að æðsta menntastofnun þjóðarinnar tæki sig til
og hæfi tilraun með kennslu í þessari grein enda
þótt ekki hafi sést opinberlega heildaráætlun
um skipan fjölmiðlanáms í skólanum, hvort
stefnt sé að því að útskrifa fólk með B.A. gráður
og þá hvernig námið verður samansett.
Upp úr 1970 sat nefnd að störfum á vegum
Háskólans og menntamálaráðuneytisins þar
sem verkefnið var kennsla fjölmiðlafræði eða
blaðamennsku við Háskóla íslands. Sumir
nefndarmanna vildu, að þetta nám yrði kennt
einhvers staðar annars staðar en í háskólanum
og þá sérstaklega bent á sérskóla fyrir þessa
starfs- og fræðigrein. Aðrir vildu, að háskólinn
sæi um málið. Þá greindi menn í nefndinni á um
það, á hvað skyldi leggja áherslu í námi stúd-
enta. Fulltrúi íslenskunnar (nefndinni lagði meg-
ináherslu á markvissa og allvíðtæka íslensku-
kennslu enda væri málið verkfæri fréttamanns-
ins. Félagsfræðingurinn í nef ndinni hafði allt aðr-
ar hugmyndir. Samkvæmt tillögum hans virtist
svo sem félagsfræðin væri eins konar undir-
stöðugrein fjölmiðlafræðinnar.
Þessi nefndarstörf urðu ekki til neins áþreifan-
legs. Síðan hefur þetta þjóðþrifamál legið í lág-
inni.
Heigarpósturinn getur ekki varist þeirri hugs-
un, að nú þegar byrjað er að leyfa háskólastúd-
entum að þefa af þlaðamennsku á háskólastigi,
þá vanti samt einhverja heildaráætlun um það
hvernig Háskóli Islands hyggst standa að þess-
ari kennslu, hvernig námið verður byggt upp,
hvaða greinar verði kenndar og t.d. hver hlutur
íslenskunnar á að verða. Það litla skref, sem nú
er verið að stíga mun alfarið vera innandeildar-
mál Félagsvísindadeildar og málið ekki komið
fyrir háskólaráð.
Þegar farið er á stað með kennslu af þessu tæi
hlýtur að liggja I augum uppi, að farið sé á stað
með tiltölulega Ijós markmið, t.d. hvort þessi
starfsemi verði áfram í formi einstakra nám-
skeiða f einni deild háskólans eða hvort þetta
upphaf nú sé fyrsta skrefið í átt til fullgildrar B.A.
kennslu, og þá hvort lögð verður áhersla á frétta-
mennsku sem slíka, þ.e. starfsnám eða hvort
einnig eða jafnframt verður boðið upp á fræði-
leg námskeið á hinum ýmsu sviðum fjölmiðla-
fræðinnar. Rétt er að skjóta því að hér, að ein-
staklingur með B.A. próf getur aldrei talist fjöl-
miðlafræðingur. B.A. próf er pungapróf.
Eins og við var að búast hefur orðið vart tals-
verðrar íhaldssemi í þessu máli og þá einkum
hjá þeim, sem starfa við blöðin og hafa ekki
fengið formlega skólun í samræmi við strangar
fræðilegar kröfur. íslenskir blaðamenn þurfa
ekkert að fá minnimáttarkennd þótt þróunin
verði sú, að í stétt fréttamanna sæki æ fleiri há-
skólamenntaðir menn (greininni. Þeir sem fyrir
eru verða ekki verri fyrir vikið og þótt einstakl-
ingur hafi staðið sig vel í háskólanámi til B.A.
prófs með fréttamennsku sem aðalgrein, er það
hreint engin trygging fyrir því að viðkorhandi
verði góður blaðamaður. Einstaklingar með B.A.
próf í bókmenntafræðum (sem kalla sig bók-
menntafræðinga!) þurfa alls ekki að vera skyn-
ugri á bókmenntir en vel lesinn leikmaður.
Skólanám er ekki gulltrygging góðra verka — á
hvaða sviði sem er.
En hingað til hefur skólaganga ekki verið talin
skaða fólk, eins og ætla mætti af athugasemd-
um, sem fram hafa komið um fjölmiðlanámið í
háskólanum. Skóli þurrkar ekki út einkenni ein-
staklinga og steypir í sama mót. i nútímaþjóðfé-
lagi veitir einmitt ekki af sérmenntuðu fólki í
fréttamennsku — og þvíhvetur Helgarpósturinn
Háskóla íslands til þess að koma á legg B.A.
námi í fréttamennsku til að byrja með, og stefna
síðan að kennslu til meistaraprófs í eiginlegri
fjölmiðlafræði, þar sem lögð yrði áhersla á
fræðimennsku en ekki starfsnám.
Vist er það hrunið
— Sigurður E.
Gagnrýni Helgarpóstsins á nýja
húsnæðislánakerfið byggist á ein-
faldri staðreynd. Forsendur kerfisins
eru rangar. Lánsþörfin er gróflega
vanmetin. í skrifuðum texta eru af-
leiðingarnar afskaplega einfaldar,
enda þótt það geti verið erfiður biti
að kyngja fyrir þá einstaklinga, sem
bundu vonir við nýtt húsnæðislána-
kerfi. Afleiðing þess að menn köst-
uðu höndunum til við undirbúning
nýja kerfisins og neituðu að horfast
í augu við staðreyndir sem lágu fyr-
ir, þegar frumvarpið varð að lögum,
er bidröd, eða eins og Sigurður E.
Guðmundsson og Alexander Stef-
ánsson kjósa að nefna biðtímann,
afgreidslufrestur.
um að forsendur nýja lánakerfisins
stæðust ekki er rétt.
I trúnaðarskýrslu Húsnæðisstofn-
unar ríkisins tií Alexanders Stefáns-
sonar segir um fyrirsjáanlega láns-
þörf vegna ársins 1987 — orðrétt:
,,Efgert vœri rád fyrir 500 umsókn-
um að meðaltali á mánuöi, yrðu
þœr 6.000 samtals á árinu 1987.
Þetta eru fleiri umsóknir en búast
mœtti vid.“ Þetta er enn frekari stað-
festing á því að útreikningar HP eru
réttir.
HP hefur gagnrýnt nýja húsnæð-
islánakerfið fyrir það að veita þeim
einstaklingum lánsrétt sem hafa
ekki þörf fyrir lán. T.d. kynslóðinni
sem byggði hús sín og íbúðir með
Þriggja ára biðtími verður því
aðeins styttur að auknu fé sé veitt í
lánakerfið eða að lánsréttur sé tek-
inn af einhverjum tilteknum hópi
umsækjenda.
Sigurður E. Guðmundsson eða
Alexander Stefánsson eða þeir sem
sömdu um nýtt húsnæðislánakerfi í
Garðastræti, geta lamið hausnum
við steininn og ásakað HP um „ein-
hliða upplýsingar" og „villandi
skrif' og ,,innantóm æsiskrif', en
nýja húsnæðislánakerfið breytist
ekki við þann barning.
Nýja lánakerfið hvílir á spá um
Iánsþörf. Gert er ráð fyrir 3.800 um-
sóknum á ári tvö fyrstu árin. Síðustu
fjóra mánuði ársins 1986 sóttu 4.260
einstaklingar um lán. Fullyrðing HP
10 HELGARPÓSTURINN
neikvæðum vöxtum — kynslóðinni
sem nú er í þann mund að minnka
við sig húsnæði. Fólkið sem situr í
dýrum skuldlausum eignum og vill
minnka við sig húsnæði. Um þetta
segir orðrétt í trúnaðarskýrslunni til
Alexanders Stefánssonar: „Sam-
kvœmt nýju lögunum eiga allir rétt
á láni, efidgjöld til lífeyrissjóða hafa
verið greidd og viðkomandi lífeyris-
sjóður kaupir skuldabréf afstofnun-
inni. Skiptir þá engu máli þó um-
sœkjandi selji íbúð fyrir 10 m.kr. og
kaupi aðra á 4 m.kr." Þetta er ein'
ástæðan fyrir því að lánsþörfin
mælist langt umfram það sem ráð
var fyrir gert í nýja húsnæðislána-
kerfinu, en þetta kemur ekki á
óvart. Þetta átti höfundum lánakerf-
isins að vera ljóst þegar þeir bjuggu
kerfið til.
Helgarpósturinn hefur látið
reikna út biðtímann í þessu nýja
kerfi og heldur því fram, að biðtími
verði farinn að nálgast þrjú ár í lok
ársins 1987. í trúnaðarskýrslu Hús-
næðisstofnunar ríkisins til Alexand-
ers Stefánssonar segir um biðtíma
(verjendur nýja lánakerfisins kjósa
að nefna biðtíma afgreiðslutíma)
orðrétt: „Þeir sem eru að skipta um
íbúðir og leggja inn umsóknir sínar
íapríl 1987 munu fá fyrri hluta láns-
ins í janúar 1989.“ Seinni hluti láns-
ins verður síðan afgreiddur mið-
sumars 1989, og hugsi menn þetta
dæmi nokkra mánuði fram í tímann
verður niðurstaðan sú sama og HP
komst að. Biðtíminn verður farinn
að nálgast þrjú ár í lok ársins 1987.
HP hefur komið með dæmi um
fjögurra manna fjölskyldu, með 90
þús. kr. mánaðarlaun, sem var hafn-
að í Húsnæðisstof nun á þeim grund-
velli að fjölskyldan stæði ekki undir
afborgunum af lánunum. Um þetta
dæmi segir framkvæmdastjóri Hús-
næðisstofnunar að það sé „langt frá
raunveruleikanum". Það kann að
vera „langt frá“ raunveruleika
þeirra sem bera ábyrgð á afgreiðsl-
unni og sjálfu kerfinu, en raunveru-
leiki þeirra sem var hafnað hljóðar
svo ,,Umsœkjandi/maki getur ekki
staöiö fjárhagslega undir þeim
íbúðakaupum sem ráðgerð eru skv.
frumkostnaðar- og greiðsluáœtlun."
(Úr synjunarbréfi frá Húsnæðis-
stofnun.)
Sigurður E. Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Húsnæðisstofnunar
ríkisins, sakar HP um innantóm æsi-
skrif. Og látum við okkur það í léttu
rúmi liggja. Fullyrðingar HP frá því
í september standast. Fullyrðingar í
grein HP 12. febrúar 1987 eru stað-
festar í trúnaðarskýrslu Húsnæðis-
stofnunar ríkisins til Alexanders
Stefánssonar, dags. 10. febrúar
1987.
í framhaldi af þeirri umræðu sem
átt hefur sér stað á opinberum vett-
vangi um húsnæðislánakerfið síð-
ustu vikurnar má spyrja fram-
kvæmdastjóra Húsnæðisstofnunar
eftirfarandi spurninga: Af hverju
var trúnaðarskýrslan ekki send fjöl-
miðlum? Hver verður afgreiðslu-
tími, biðtími, eftir lánum í desember
1987 miðað við fjárstreymi til Bygg-
ingasjóðs ríkisins? Hve margir eru
umsækjendur sem fengið hafa láns-
loforð og sitja í skuldlausum dýrum
íbúðum, eða húsum? Hvað gerir
stofnunin ráð fyrir að geta afgreitt
marga umsækjendur fram til 25.
apríl 1987? Er rétt, að þeir sem þeg-
ar hafa fengið lánsloforð verði að
skila inn nýrri greiðsluáætlun mán-
uði áður en lán eru greidd út vegna
hækkandi fasteignaverðs?
Ritstj.
BREF TIL RITSTJORNAR
Athugasemd
vegna bingós
Reykjavík 27. febrúar 1987
Herra ritstjóri.
Vegna greinar sem birtist í síðasta
tölublaði Helgarpóstsins, undir heit-
inu „Bingóstríð", sé ég mig tilneydd-
an að leiðrétta þann misskilning og
rangfærslur sem þar koma fram í
máli heimildarmanna blaðamanns
HP.
Forsaga stofnunar bingósins, sem
haldið hefur verið í Glæsibæ s.l. tvö
ár, er sú, að þeirri hugmynd var
komið til mín að upplagt væri að
stofna bingó þar sem þrír dagar í
viku hverri væru lausir, m.ö.o.
þriðjudagar, föstudagar og laugar-
dagar. Stórstúka íslands og templar-
ar notuðu aðra daga. Við ákváðum
þá að freista gæfunnar þar sem við
héldum að þarna væri vettvangur til
að láta eitthvað gott af sér leiða í
sambandi við líknarstarfsemi og
annað hjálparstarf, við héldum, eins
og Þróttur, að hér væri um að ræða
umtalsverða peninga til ráðstöfunar
fyrir fólk sem ætti erfitt, og þá sér-
staklega ung börn, sem urðu sjúk-
dómum að bráð. Ég hafði sjálfur
unnið við spítala í Bandaríkjunum, í
sambandi við áfengissjúklinga, og
hafði sjálfur orðið áfenginu að bráð,
en þar sem þegar var fyrir hendi
meðferðarstofnun hér á landi, þá
fannst okkur rétt að beina þeim
ágóða sem tiltækur yrði til hjálpar
þeim sem minna máttu sín. Var því
ákveöið að stofna sjóð í minningu
látinnar konu minnar, Bryndísar
Sigurjónsdóttur. Okkur fannst þetta
sjálfsagt, þar sem hún hafði stjórnað
Óskalagaþætti sjúklinga í Ríkisút-
varpinu um margra ára skeið, eða til
dauðadags 1962. Afkoma var hins-
vegar í engu samræmi við það sem
við höfðum búist við, eins og fram
kemur í umsögn templaranna, af-
gangurinn sem eftir var, eftir að bú-
ið var að greiða vinninga, auglýs-
ingar og annan kostnað, gaf okkur
ekki möguleika til stórra átaka, við
sjálf sem stóðum að bingóinu, höf-
um til dagsins í dag verið án launa.
Við notuðum hinsvegar fyrsta tæki-
færi sem gafst til að miðla af því litla
sem til var, og rann það beint til
Barnaspítala Hringsins.
Það var því ekki fyrr en nú eftir s.l.
áramót, með endurbótum og stækk-
un á salarkynnum Glæsibæjar, að
við fengum einhverja von um að
forsendan fyrir bingóhaldinu færi
að bera tilætlaðan árangur, því með
möguleikum á fleiri þátttakendum
gat þetta farið að horfa til betri veg-
ar. Éinhverra hluta vegna fann veit-
ingamaður veitingahússins Glæsi-
bæjar hvöt hjá sér til að segja okkur
upp húsnæðinu, fékk sennilega ein-
hverja glýju í augun út af „velgengn-
inni“, allavega sagði hann okkur að
hann hefði fengið miklu hærra til-
boð í leigu á salnum og okkur stæði
ekki til boða að bjóða á móti og okk-
ur væri fyrir bestu að hætta starf-
seminni algjörlega.
Við berum engan kala til Þróttar,
það er hverjum sem er heimilt að
setja á stofn bingó á réttum siðferði-
legum forsendum, okkur er nær að
halda að heimildarmaður þeirra,
hver svo sem hann nú er, hafi gefið
þeim rangar og villandi upplýsingar
hvað viðkemur afkomu, og forsend-
um fyrir rekstri okkar á umræddu
bingóhaldi.
Með virðingu og vinsemd,
Magnús Blöndal Jóhannsson.
LAUSNÁ
SKAKÞRAUT
43. Gray.
Hér virðist 1. Hd8 eðlileg tilraun,
en hún strandar á 1. - Kxb6 og nú
tekur hrókurinn d8 frá biskupnum.
Lausnin er hins vegar:
1 He8 Kxb6 2. Bd8
Kd6 2. Bf4
Kd4 2. Bf6
Kb4 2. Bd2
Þetta er ljómandi lagleg lausn.
Það er kallað stjörnuflótti þegar
kóngurinn kemst á alla fjóra horn-
reitina við þann sem hann stendur
á, eins og hér.
44 Junker.
Hér duga ekki biðleikir eins og 1.
Hc7 vegna 1. - Be7. En lausnin er:
1. Rd4 Be7 2. Kh7 Kf7 3. Df3.
Þetta mát er óvænt og fallegt, og
allir mennirnir taka þátt í því, bæði
menn hvíts og svarts, og meira verð-
ur ekki krafist.
Leiðrétting
í grein þeirri sem birtist um Létt-
sveit Ríkisútvarpsins í síðasta blaði'
urðu mistök í fyrirsögn. Sagt var að
sveitin væri fyrsta íslenska stórsveit-
in en átti að vera fyrsta íslenska at-
vinnustórsveitin. Þarna er mikill
munur á, enda hafa starfað hér á
landi margar stórsveitir í gegnum
tíðina og var alls ekki meiningin að
gera lítið úr þeim á nokkurn hátt. HP
biður hlutaðeigandi afsökunar á.
þessum mistökum.