Helgarpósturinn - 07.05.1987, Page 28

Menn fara ekki iengur á fyllerí á
kaffihúsunum. Þeir voru ekki sam-
mála um ástæðurnar. Minni
drykkjuskapur en áður, en samt
sem áður spilar vínið inn í. Þeir sem
drukku mikið á kaffihúsunum eru
komnir á þurrt, en eru eftir sem áð-
ur meðal dyggustu gesta kaffihús-
anna. Þeir hafa tileinkað sér þá ró
og lífsreynslu sem er uppistaðan í
góðum kaffihúsamanni.
„Það er búið að svipta kaffistað-
ina þeirri dulúð, sem fylgdi því að
hella í laumi úr pappírspokanum
niðrí kaffið." Og ef til vill á sú stað-
reynd þátt í þróuninni til þurrksins,
að Hressó hefur vínveitingar á
kvöldin. Þeir segja að aldrei komi til
óláta á kvöldin þar, þá sé kaffihúsa-
stemmningin afskaplega Ijúf og fólk
drekki ekki síður kaffi en áfengi.
Það sé engin kvöð að neyta áfengis
eins og annars staðar, þar sem vín er
með höndum haft. „Eiginlega hætti
fylleríið eftir að farið var að selja
vínið hérna."
Þá barst talið að því sem væri á
mörkum hins leyfilega í kaffihúsum
eins og Hressó. „Gunna sat með
prjónana sína og þá kom þjónustu-
kona og sagði að væri bannað að
prjóna. Gunna neitaði að hætta og
þá kom framkvæmdastjórinn og
sagði að það væri bæði bannað að
prjóna og spila á Hressó." Hinir
komu með skýringar á þessu:
Hressó er gamalt hús með hefð, í
eigu KFUM og þess vegna er mikið
lagt upp úr hreinlífi og reglusemi og
akkúratmennsku. — Jamm, það er
eiginlega skírlífisbrot að prjóna á
kaffihúsi. Og um daginn var létt-
pönkuðu liði, sem ekkert gerði af
sér hent út...
Margir ráða ráðum sínum í einum
salnum á Hressó. Þar er pukrað og
KAFFIHUS
ER STAÐUR
ALHÆFINGA...
Helgarpóstsrölt á reykvísk kaffihús þar sem
menn ná ýmist póetískum hœöum eða stunda
ábyrgöarlaust hjal
plottað. Ungherjadeildir stjórnmála-
flokkanna halda fundi í básunum og
jafnvel eldri pólitíkusar eiga með
sér fundi á laun þar á básunum
„með háu bökin, þannig að ekki
þarf að sjást hverjir eru á plottfund-
inum“.
STAÐUR HINS
EINMANA KARLS
Svo barst talið að manngerðum
sem sæktu kaffihúsin í miðborginni:
Margir atvinnulausir. Útlendingar
sem kerfið er að reyna að þrýsta út
úr landinu með paragröffum.
Sveitamenn sem eru komnir til
borgarinnar í hæpnum erindagjörð-
um. Fráskildir karlar á miðjum aldri
sem hlaupa á milli kaffistaðanna í
eirðarleysi sínu. „Skólafólk á
bömmer". Og svo lauk einn þessum
kafla kaffihúsaumræðunnar: „Kaffi-
hús er staður hins einmana karls all-
an daginn." Annar botnaði: hann
getur þá reynt að telja sér trú um að
hann sé ekki lengur einmana.
KAFFIHÚSA-
BRANDARINN
Á kaffihúsunum reyna menn að
vera sniðugir og þá oft með absúrd
húmor einhvers konar. „Hvæsið í
kaffivélinni á Mokka minnir mig á
hljóðið þegar skrifstofumaður á
sjötugsaldri fleygir sér ofan af 17.
hæð í háhýsi." Eða þá að sögurnar
verða með þjóðlegu ívafi: Hafið þið
heyrt þegar Helgi Hálfdanarson
kom inn á Hressó og bað um
„mjólkurhristing með glóaldin-
bragði"? Afgreiðslustúlkan leit í for-
undran á hann, fór síðan eitthvað á
bakvið en kom aftur eftir nokkra
hríð með yfirmatráðskonuna sem
leit á skáldið og spurði: „Do you
speak English?"
kaffihúsasérfræðinga fyrir, sem
vildu af pólitískum ástæðum ekki
láta nöfn sín uppi, en voru ómyrkir
í máli um ástandið á kaffihúsunum.
í þessari frásögn er stuðst við vitnis-
burð þeirra.
SJARMI HÚSSINS
Við höfum verið að skipta um
kaffihús — það var vel hægt að fara
á Mokka, Mensuna og Kaffi Gest, en
eftir breytinguna á Hressó urðu yfir-
burðir þessa forna aðalsseturs ljósir.
Hér er liðið. Og engin hlandstækja
lengur. Hinir staðirnir hafa hætt eða
andinn breyst. „Mokka er orðið að
elliheimili," sagði einn en annar
bætti við: „Miðaldra konur sem
kaupa marsipankökur í verslunar-
ferðum hafa yfirtekið Mokka." Við
nánari athugun féllust menn á að
kroppinn. Enginn er krafinn reikn-
ingsskila fyrir það sem hann segir á
kaffihúsi. Þar er ábyrgðarlaust tal,
en það getur verið skemmtilegt,
jafnvel betur séð en alvöruþrungnar
orðræður." Aðrir við borðið vildu
ekki skrifa undir þessa yfirlýsingu.
„Hér er ekki töluð vitleysan dreng-
ur minn og við náum póetískum
hæðum þegar vel stendur í bólið hjá
okkur, en við erum absalút."
Á kaffihúsunum fara dagblöðin
alltaf versnandi — í máli manna.
Samt eru þau lesin upp til agna og
ganga blöðin oft á milli borðanna.
Hefurðu lesið þessa grein? kallaði
náungi á næsta borði og gaf lestrar-
leiðbeiningar: það er eins og krókó-
díll hafi glefsað í typpið á höfund-
inum. Náttúrulaus grein. Og eftir því
sem lengur var spjallað á Hressó
urðu skoðanir manna hispurslaus-
ari. Ekki er hægt að fara út á þau
mörk prentfrelsislaga í þessari frá-
sögn, en þú skilur vonandi stemmn-
inguna lesandi góður. Landsfeðurn-
ir fengu það óþvegið.
DULÚÐINNI SVIPT
Við kaffihúsamenn erum ef til vill
ennþá létt bóhemskir, en þetta með
yrkingarnar og fylleríin á kaffihús-
um er búið að vera. Hér koma þó
skáldin og spjalla, bæði góðskáldin
og ungu misheppnuðu skáldin. Og
enn eru seldar fjölritaðar ljóðabæk-
ur og önnur kúnstverk á kaffihúsum
borgarinnar. Meðan menn voru að
tala þetta kom ungur maður og seldi
teikningu af konuandliti, lituðu með
varalit á 200 krónur. Fékk sér svo
kaffi.
íheimi kaffihússins er mikiil mun-
ur morguns og mids dags. Karlarnir
koma í hópum á Hressó, „prikid “ í
Bankastrœti, Kaffivagninn á
Granda og fleiri stadi snemma á
morgnana og fara yfir pólitík dags-
ins eftir dagblöðunum og renna yfir
nýjustu uppgötvanir í œttfrœðinni.
Peir eru fastagestir í kaffihúsunum,
aðall húsanna, segja menn. Þeir
hiniryngri bukka sig ekki fyrir fasta-
gestunum og segja að þetta séu and-
lega geldir karlar, sem alltaf tönnlist
á sömu sögunni.
Þá er sagt aö það sé stéttarmunur
á kaffihúsunum strax á morgnana.
Þeir hinir virðulegu borgarar fari á
kaffihúsin í miðborginni, en erfiðis-
mennirnir komi meira niður á
Granda og íþau fá u kaffihús sem út-
hverfi Reykjavíkur státa af. Um
helgar blandar þjóðin meira geði og
allra hópa kvikindi fara bœði á
Grandann og Hressó.
Þegar líður á daginn setja nem-
endur úr menntaskólum og háskól-
anum frekar svip á kaffihúsin í mið-
borginni. Við vísindalega könnun
HP á dögunum hittum við nokkra
hver staður hefði sinn sjarma og
sögu og þannig væri Mokka auðvit-
að Mekka kaffihúsanna í miðborg-
inni fyrir einhverjar kynslóðir.
Svo fóru menn að tala um mismun
kaffihúsanna. „Þegar þú gengur inn
í Múlakaffi mætir þér mett pipar-
sveinastemmning og þú spyrð al-
mættið hvers vegna þessi staður
hafi verið sviptur félagsskap
kvenna. Og þegar kona slysast þar
inn í kaffinu verða karlarnir óörugg-
ir og lækka róminn."
HÚS ALHÆFINGANNA
„Konur koma helst ekki inn á
kaffihúsin eftir að þær eru komnar
yfir tvítugt nema tvær og tvær sam-
an,“ sagði einn, en annar bætti við,
að fullorðnar konur og ungar stúlk-
ur létu sig hafa það að koma einar.
Annars væru karlar meira áberandi,
alténd í miðborginni. „Helv. kjaft-
æði og pungrottuskapur er þetta —
auðvitað drekka konur kaffi á hús-
unum eins og karlarnir, að minnsta
kosti margar." En hvers vegna sækja
menn kaffihúsin á unga aldri?
„Kaffihús er staður alhæfinga, lík-
inga og‘ létts daðurs við andann og
28 HELGARPÓSTURINN