Haukur - 01.09.1901, Blaðsíða 2

HVEE VAE MOEÐINGINN?
hvort annað. Síðan hefi jeg ekki haldið neinni minni
hugsun leyndri fyrir honum, eða hann neinni sinni hugs-
un fyrir mjer. í fjögur ár liöfum við ekki leynt hvort
annað neinu, hvorki smáu nje stóru; hann hefir lifað í
mjer og jeg í honum. Hann stendur einmana í heimin-
um, eins og jeg; faðir hans hefir aldrei elskað hann. Yið
höfum orðið fyrir miklu andstreymi um dagana — mörg-
um vonbrigðum. Og einmitt nú, þegar andstreymið leit
út fyrir að vera á enda, þá er hann allt í einu orðinn
glæpamaður. Hvers vegna i Segið mjer það, hvers
vegna ?«
»Hann erfir hvorki nafn nje auðæfi de Commarins
greifa, ungfrú góð, og vitneskjan um það, kom eins og
reiðarslag. Sannauirnar voru allar í höndum gamallar
konu. Og til þess að halda tign sinni og auði myrti
hann hana«.
»Svívirðilegar, grimmilegar álygar!« hrópaði hún. »Jeg
þekki söguna af honum, sem hröpuðu stórmenni; hann
hefir sjálfur sagt mjer hana. Það er satt, að þrjá fyrstu
dagana tók hann sjer þessi umskifti mjög nærri; en það
var miklu fremur mín vegna, heldur en sjálfs hans vegna.
Hann tók sjer mjög nærri, að þurfa að hryggja mig með
því að segja mjer það, að hann gæti ekki lengur veitt
mjer allt það, sem hann vildi og hafði hugsað sjer.
Hryggja mig! Hvað kæri jeg mig um tignarnafn og ó-
grynni auðs? Það var einmitt auðurinn og ættgöfgin, sem
ollu þeirri einu ógæfu, er jeg hefi orðið fyrir á æfi minni.
Elskaði jeg hann þá máske þeirra hluta vegna? Hann
var hryggur, en þegar jeg sagði honum þetta, varð hann
aftur glaður og ánægður. Hann þakkaði mjer og mælti:
»Þú elskar mig, og þá er mjer sama um allt annaði Jeg
storkaði honum með því, að hann hefði vantreyst mjer;
og samt sem áður segið þjer, að hann hafi verið það lítil-
menni að myrða gamla konu? Þjer þorið ekki að segja
það aftur«. Ungfrú d’Arlange þagnaði, og sigurbros ljek
um varir hennar.
Rannsóknardómarinn áleit nauðsynlegt, að svifta hana
þessari tálvon sem allra fyrst. Hann gætti þess ekki,
hversu særandi og móðgandi þessi þrámælgi hans hlaut
að vera fyrir stúlkuna. Hann hugsaði að eins um að
sannfæra hana, og taldi sjálfum sjer trú um, að tilgangur-
inn helgaði aðferðina.
»Þjer vitið ekki, ungfrú góð, hvernig hastarlegt og
óvænt ólán getur allt í einu gert beztu og drenglyndustu
menn alveg vitstola. í sama bili sem vjer missum eitt-
hvað, finnum vjer sárast til þess, hve ákaflega mikið vjer
höfum misst. Hugsið yður þá óttalegu ógæfu, sem dundi
allt í einu yfir Albert de Commarin. Þorið þjer að full-
yrða, að hann hafi ekki verið örvílnaður, þegar hann skildi
við yður? Hugsið yður, að þetta hafi ef til vill gert hann
alveg stjórnlausan. Getur hugsazt, að hann hafi alveg
orðið viti sínu fjær litla stund, og að hann hafi ekki vit-
að hvað hann gerði, þegar hann framdi þennan verknað.
Það er ef til vill bæði hægast og rjettast, að hugsa sjer
glæpinn framinn á þennan hátt«.
Ungfrú d’Arlange varð náföl af skelfingu. Dómarinn
hjelt, að nú væri traust hennar þó að minnstakosti ofur-
lítið farið að bila.
»Þá hlýtur hann í sannleika að hafa verið alveg brjál-
aður«, mælti hún.
»Getur verið«, svaraði dómarinn, »og þó benda ýms
atvik á það, að glæpurinn hafi verið framinn að fyrir-
huguðu ráði. Trúið mjer þess vegna, ungfrú góð, og bíðið
með þolinmæði eftir úrslitum þessa skelfilega máls. Hlust-
ið á mig, jeg er vinur yðar. Þjer eruð vön að treysta
mjer eins og dóttir föður sínum; hafnið þess vegna ekki
ráðum mínum. Bíðið þjer, og reynið að vera róleg. Leyn-
ið harmi yðar fyrir öllum; það gæti farið svo, að þjer iðr-
uðust þess sárt, að hafa látið á honum bera. Ung, ó-
reynd, móðurlaus, því miður. Sorglegt, hvað þjer hafið
varið ást yðar ílla«.
»Jeg skil yður ekki«, mælti hún. »Til hvers ráðið
þjer mjer þá?«
»Til þess eins, sem skynsemin bendir til, og vinsemd
mín við yður getur í Ijós látið. Jeg tala við yður eins
og góður og vinveittur bróðir. Jeg segi við yður: Herð-
ið upp hugann, Claire, og — hversu þungt sem yður
kann að falla það, verið samt við því búin, að leggja allt
í sölurnar fyrir sæmd yðar og virðingu. Engin vonbrigði
eru svo sár, enginn harmur svo stór, að ung stúlka megi
þeirra hluta vegna misbjóða sóma sínum. Grátið yðar
blekktu vonir, en gleymið þeim. Sá, sem þjer hafið elsk-
að, er yðar ekki lengur maklegur«,
»Þjer sögðuð einmitt áðan«, mælti húu, »að hann
gæti að eins hafa framið þennan glæp í augnabliks leiðslu
eða æðiskasti — —«.
»Já, það er hugsanlegt«,
»En þá getur liann ekki verið sekur. Hafi hann
ekki vitað, hvað hann gerði, þá getur hann ekki að því
gert«.
»Slíkt getur hvorki rjettvísin nje þjóðfjelagið tekið
til greina, ungfrú góð. í vorum augum er Albert de
Commarin glæpamaður. Ýmisleg atvik geta átt sjer stað,
sem teljist til málsbóta, og dragi úr hegningunni, en sið-
ferðislega er sökin jöfn þrátt fyrir það. Jafnvel þótt hann
verði sýknaður, sem jeg vildi óska að hann yrði, þá hefir
hann engu að síður glatað mannorði sínu og sóma. Þetta
yrði óafmáanlegur blettur á honum. Þess vegna segi jeg:
gleymið honum«.
»Það er með öðrum orðum«, mælti hún, »að þjer
ráðið mjer til þess, að yíirgefa hann í raunum hans. All-
ir — allir snúa við honum bakinu, og sem skynsamur og
hygginn maður, ráðið þjer mjer, að feta í þeirra fótspor.
Jeg hefi heyrt, að karlmennirnir hagi sjer þaunig, þegar
einhver vinur þeirra verður fyrir einhverju óláni; konurn-
ar gera það þar á rrióti aldrei. Lítið í kringum yður;
það kemur í sama stað niður, hversu mikilli lægingu og
smán, hversu mikilli ógæfu maðurinn hefir orðið fyrir, þá
erþóætíð einhver kvennmaður, sem huggar hann og reyn-
ir að halda honum upprjettum. Þegar síðasti vinurinn er
lagður á flótta frá honum, þegar síðasti ættinginn hefir
snúið við honum bakinu, er konan kyr, og reynir að mykja
harma hans«.
Dómariun reyndi árangurslaust að fá hana til að
þagna.
»Getur verið, að jeg sje kvíðafull«, mælti hún enn-
fremur; »en jeg er hvorki lítilmannleg nje kjarklaus. Jeg
kaus Albert sjálfviljug. Hvað sem fyrir kann að koma,
skal jeg aldrei yfirgefa hann. Nei, aldrei skal nokkur
maður heyra mig segja: »Jeg þekki ekki þennan mann«.
Hann ætlaði að veita mjer hlutdeild í auði sínum og tign
sinni. Hvort sem hann vill eða ekki, skal jeg taka á mig
minn hluta af smán hans og ógæt'u. Fyrir tvo verður
byrðin ljettbærari. Það verðið þjer að fallast á. Jeg skal
læsa mig svo fast utan í hann, að engin skömm geti snert
hann svo, að hún skelli ekki líka á mjer. Þjer ráðleggið
mjer að gleyma houum. Kennið mjer þá, hvernig jeg á
að fara að því. Jeg ætti að gleyma honum? — Gæti jeg
það máske, þótt jeg óskaði þess? En jeg óska þess alls
ekki. Jeg elska hann. Það er ekki fremur á mínu valdi,
að hætta að elska hann, heldur en að stöðva hjartað í
brjóstinu á mjer. — — Hann er fangi, sakaður um morð.
Gott og vel, jeg elska hann. Hann er sekur. Hvað gerir
það til? Jeg elska hann. Þjer ætlið að dæma hann, þjer
ætlið að svívirða hann. Dæmdur og svívirtur — jeg elska
hann samt sem áður. Jeg er hans eign, og ekkert skal
skilja mig við hann, nema dauðinn einn. Fari svo, að
—99—
—100—