Tíminn - 23.12.1940, Page 3

JÓLAHUGLEIÐING
Eftir HALLDÓR KRISTJÁNSSON, Kirkjubóli
Ennþá einu sinni hefir jólaboðskapurinn,
jólahugurinn, jólagleðin orðið okkur að há-
tíð. Ennþá einu sinni hafa englaraddir bor-
izt að eyrum manna og boðað frið á jörðu,
þvi að hið forna fyrirheit nœr hjörtum
manna á hverjum jólum, þrátt fyrir hern-
aðarœði og geisandi styrjaldir. Ef til vill
verða ógnir líðandi stundar til þess að gera
þrána sterkari, löngunina meiri. Við höfum
hrósað happi yfir þvi, íslendingar, að vera
búsettir í þvi horni heims, þar. sem enginn
var vígbúnaður og hernaðaræði náði tæp-
ast til. Og nú er okkur sú raunin einna
sárust, að erlendur her hefir setzt að í
landinu, víggirt höfuðborg okkar og gert
ýms önnur hervirki. Við óskum þess ein-
huga að fá að vera lausir við hernaðaræðið
gllt.
En við megum samt ekki hugsa okkur, að
hugarfar og innrœti hinna stríðandi þjóða,
sem berast á banaspjótum, sé með allt öðr-
um hœtti en þekkist hér á landi. Sama
hugarfarið getur átt sér stað meðal frið-
samra, vopnlausra manna, eins og íslend-
inga. Hernaðarhugurinn er aðeins sérstök
mynd þeirrar sérdrægu eigingirni, sem
meira metur afl en rétt, tekur ofureflið
fram yfir málamiðlun og samkomulag. Það
er hnefarétturinn, og hnefarétturinn er
alltaf sjálfum sér samur og jafn ógeðslegur,
hvort sem hann birtist sem milljónaher,
búinn hergögnum, eða við sjáum hann að-
eins í rólegri sjálfsánœgju þess, sem hlotið
hefir af tilviljun styrkari aðstöðu og situr
yfir forréttindum. Og við megum vera
minnug þess, núna á jólunum eins og
endranær, að jafnvel hér á landi eru til
menn, sem hika ekki við að boða hnefarétt-
inn og tala um brennandi ofstæki, óvœnta
atburði, baráttu með nýjum hætti og þrjót-
andi langlundargeð hinna afskiptu. Þœr
ógnarfréttir, sem berast okkur tiandan um
höfin, méga verða okkur til margháttaðra
lœrdóma.
Gegnum allt þetta hversdagslega, sem er
í andstöðu við jólaboðskapinn, berast engla-
raddirnar i sérhverjum jólum, eins og fjar-
lægt fyrirheit eða stefnumark. Og vegna
þess, að þœr snerta nœman streng i brjóst-
um mannanna, eru þœr þess umkomnar
að skapa sérstakan geðblœ — geðblœ jól-
anna, jólahugann.
Mér finnst hún alltaf geyma mikinn
sannleik, helgisagan hennar Selmu Lager-
löf, um fyrstu jólanóttina, þegar eldurinn
brenndi ekki, hundurinn beit ekki og spjót-
ið stakk ekki. Það er þetta, að vilja engum
mein gera, sem er einkenni á hugblæ jól-
anna. Á jólunum vilja menn gleðja aðra.
Þá er samúð mannanna ríkari en endranœr,
og þau hlýju tengsl eru hjartaþáttur há-
tíðahaldsins. Jólaboðskapurinn fœr sam-
hljóm í dýpstu þrá mannshjartans, og það
er vegna þess, sem hann er fœr um að
skapa mestu hátið ársins.
Þannig eru jólin okkur sönnun þess, að
mennirnir elska hin hlýju tengsl milli sín
og þrá betra samfélag. Manneðlið þráir
brœðralag. Sú þrá kemur fram i jólaboð-
skapnum og vegna þess hefir hann slíkt
gildi fyrir manninn. Geðblœr jólanna er
nokkru nœr takmarki þeirrar eilifu þrár
en hversdagsleikinn.
Ef til vill finnst einhverjum, að hér sé
ekki byrjað á byrjuninni, því að jólin séu
fyrst og fremst haldin í minningu Jesú frá
Nasaret. Það er auðvitað alveg rétt. Orðin:
í dag er yður frelsari fœddur, eru uppistaða
í jólaboðskapnum. En þegar við gœtum
þess, að frelsunin liggur í þvi, að gefa
mönnunum kristindóminn, sjáum við, að
hér ber allt að einum brunni. Kristindóm-
urinn er ekki fyrst og fremst trúarlegar
hugmyndir, heldur sérstök llfsskoðun og
sérstök lífsstefna. Það er sú lífsskoðun, sem
afneitar hnefaréttinum en leitar brœðra-
lagsins. Það er lífsskoðun, sem viðurkennir
persónuleg verðmæti mannsins og þroska-
möguleika hans og leitar eftir þessu hvoru
tveggja. Það er lífsskoðun, sem er í sam-
rœmi við innstu þrá og eilífa löngun
mannshjartans til fegurra og fullkomnara
samlífs. Þannig er það, að fyrirheitið um
frið á jörðu stendur í órjúfandi sambandi
við fœðingu frelsarans. Það er líf hans,
sem bregður Ijósi fram á veginn. Þess vegna
eru jólin jól.
En þó að það sé yndislegt að njóta hug-
blœs jólanna og finna óvenjulegan kærleika
umvefja sig og sjá hve lífið er hlýtt og
hjartanlegt, þá megum við aldrei freistast
til að álykta sem svo, að líf i kristin-
dómi sé aðeins óvirkur kœrleiki til alls,
því að kristilegt líf er markviss og ákveðin
sókn. Geðbifun kristins manns er hœfi-
leikinn til þess að snertast af kjör-
um félaga sinna — verða fyrir geðhrifum
vegna þess, sem kemur fram við þá. Það er
hœfileikinn til þess að taka þátt í kjörum
annars manns. Á þeim hœfileika grundvall-
ast öll barátta og starfsemi fyrir félagsleg
viðfangsefni. Einungis með því móti að
okkur geti hitnað í skapi vegna þess, sem
hinir verða fyrir, erum við liðgeng í menn-
ingarbaráttu samtiðarinnár. Það er hin
kristilega samúð og hluttekning, sem mótar
geðblœ jólanna og gefur okkur trú á fyrir-
heitið um frið á jörðu.
Þessi hœfileiki kemur hvergi gleggra
fram en í lífi Jesú frá Nasaret. Vegna ann-
arra yfirgaf hann atvinnu sina og rólegt
heimilislíf. Vegna annarra gekk hann í
berhögg við andlega og veraldlega höfð-
ingja samtiðar sinnar, því að honum fannst
rétti hinna smáðu vera hallað. Vegna ann-
arra velti hann borðum vixlaranna, þegar
þeir höfðu flutt þau inn í musteri guðs.
Vegna annarra gekk hann sín mörgu, ör-
lagaþrungnu spor, sem enduðu með kross-
ferli hans. Vegna annarra lifði hann og dó.
Það var ekki blossandi stundarhrifning og
eldmóður augnabliksins, sem réði úrslitum
í lífi hans, þvi að það var markviss ganga
af innri þörf. Hann átti þá geðbifun — þá
samúð með rétti og kjörum annarra, að
hann gat aldrei sœtzt við óréttinn og horft
hlutlaus á. -Og líf hans er hin æðsta mynd
lífs í kristindómi. En í þeirri lifsstefnu og
í hugarfari hennar liggja frelsisvonir hins
þjakaða og þjáða mannkyns.
Svo undarlegt er lifið, að sá, sem lifir af
mestum kœrleika til mannanna, verður
líka að þjást mest þeirra vegna. Þetta er
ekki einsdœmi. Sem betur fer, þá eru það
margir, sem eyða kröftum sinum í þjónustu
mannlegrar hamingju fram yfir það, sem
varðar framfœrslu nánasta skylduliðs. Við
vitum ekki um allar áhyggjur og andlegar
þjáningar þeirra, sem meta það mest að
koma einhverju góðu til leiðar og manna
mannfélag sitt. En við skulum vera minn-
ug þess, að slíkir eru lœrisveinar meistarans
mikla, og að þeir eiga með honum nokkum
þátt í jólagleði okkar. Og við skulum láta
jólaguðspjallið og jólahelgina kenna okkur
að meta þá betur, sem lifa og starfa á þann
hátt á meðal okkar. Við skulum með þakk-
látum huga minnast þeirra allra, sem eitt-
hvað leggja á sig i þágu hins góða samfé-
lags, því að það eru þeir, sem bera synd
heimsins og flytja jólahelgina og jólavon-
irnar frá kyni til kyns.
Svo skulum við þá öll sameinast i gleði
og þakklœti yfir því, sem hinn fórnandi
kœrleikur hefir fyrir okkur gert, nœr og
fjœr, og í þeirri bœn, að hann megi einnig
bera ávexti i lífi og störfum okkar sjálfra.
Guð gefi okkur náð og styrk til að láta þœr
vonir, sem til okkar eru bornar fyrir hönd
litlu, saklausu barnanna og framtíðarinnar,
rætast og gróa í lifi kynslóðarinnar.
GLEÐILEG JÓL!