BFÖ-blaðið - 01.10.1988, Blaðsíða 8

„Bindindi var talið félagsleg dyggð“
- segir Halldór á Kirkjubóli
Hann er að verða 78 ára, sumum finnst hann
vera ímynd góðtemplara, jafnvel afturhalds,
aðrir telja hann góðan talsmann hreyfingar-
innar. Hann er mjög hress til sálar og líkama
og hefur lifað tvenna tíma, uppgang bindind-
ishreyfingarinnar og þrengingartíma. Hall-
dór Kristjánsson frá Kirkjubóli í Önundar-
firði er í viðtali BFÖ-blaðsins að þessu sinni.
Bróðir Halldórs var Ólafur Þ. Kristjánsson
skólastjóri og stórtemplar og barst talið fyrst
aðþví hvort bindindi væri í ættinni.
„Það er rétt að því leyti að ég er frá bindind-
isheimili. En það eru einkum tvö blöð sem ég
tel að hafi átt þátt í að móta þetta lífsviðhorf
mitt, Æskan og Tíminn, sem var málsvari
bindindis meðan Tryggvi Þórhallsson var rit-
stjóri hans. Svo var ungmennafélag í sveitinni
og ég gekk í það á þrettánda ári. Ég gekk hins
vegar ekki í stúkuna á Flateyri fyrr en tæp-
lega þrítugur.“
Höfðu ungmennafélögin þá bindindisheit?
„Já, þegar ég gerðist templar sá ég að Ung-
mennafélag íslands hafði á þeirri tíð skuld-
bindingu templara í raun og veru.“
Er það ekki rétt að bindindishreyfingin hafi
verið búin að lifa sitt blómaskeið þegar þú
tengist henni?
„Jú, hún var ekki eins tilþrifamikil félags-
málahreyfing og hún hafði verið. Til dæmis
var verkalýðshreyfingin ekki eins bindindis-
sinnuð og áður. Árið 1912 var tíundi hver íbúi
landsins undir persónulegu bindindisheiti, en
síðan hefur þetta hlutfall lækkað.“
Hvers vegna minnkaði fylgi við bindindi?
„Það er erfitt að átta sig á því. Bindindis-
mönnum fannst að bindindi væri félagsleg
dyggð og að þeir væru að vinna að því að fjar-
lægja mannfélagsmein. Svo varð töluvert
annað viðhorf þegar farið var að tala um
áfengissýki, alkóhólisma sem sjúkdóm. Upp
úr 1940 fór sú skoðun að breiðast út að veik-
leiki fyrir áfengi væri bundinn við sérstaka
manngerð og að það væri í lagi fyrir alla hina
8 að drekka.“
„Fækkun í góðtemplarareglunni stafaði
líka af stofnun AA-samtakanna. Þeir sem
voru hættir að neyta áfengis voru áður templ-
arar en þegar AA-félögin komu til sögunnar
veittu þau þessum mönnum skjól og aðhald.
Ég skil að það sé aðgengilegra fyrir ofdrykkju-
menn að halla sér þar að. Báðar þessar hreyf-
ingar eru þó byggðar á svipuðum grundvelli,
að efla hin félagslegu tengsl.
Hefði þá ekki þurft að breyta góðtemplara-
hreyfingunni með hliðsjón afþessu?
„Jú, mér finnst að það þurfi að endurskipu-
leggja þetta, þannig að þarna eigi heima sá
kjarni sem gerir sér grein fyrir að bindindis-
hreyfing er nauðsynleg og gagnleg. Templar-
ar eiga að leggja áherslu á að betra er heilt ép
vel gróið, eins og máltækið segir. Það eiga þeir
að gera með barnastúkustarfi og með ýmiss
konar áhrifum öðrum. Sumum finnst að það