Morgunblaðið - 20.11.1951, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 20. nðv. 1951.
MGRGUNBLAÐÍÐ
~r'~ 11 1
Ríitíffsiis® Magnásar Ulaffs-
sosiar bésisia
ÞEIM fækkar nú ó3um, ssm
fæddust á beim árum, cr ýmis
konar óáran gekk yfir land vort
og þjóð. Svo sem hafís, drepsótt-
ir o. fl. sem þjakaði fólkinu á ýmsa
lund. Kjarninn af fólkinu lifði
þetta áf, en sigraði þó að lokum
eftir langan og strangan ei'fiðis-
<lag.
Þ. 8. þ. m. andaðist að heimili
sínu að Eyjum í Kjós, bændaöld-
vmgurinn Ólafur Magnús Ólafsson
tæpra 95 að aldri. Eins og yfir-
skriftin bendir til hjet hann fullu
náfni Ólafur Magnús. Enn í dag-
legu tali var hann altaf nefndur
Magnús. Og mun jeg í þcssum
fáu minningarorðum halda mig
við síðara nafnið.Og gæti jeg jafn
vel trúar því, að sumir sveitungar
lians hafi ekki vitað, að fyrra
nafn hans hafi verið Ólafur. Yar
l'.ann því altaf, ef á hann var,
Tninnst, kallaður Magnús í Eyjum.
Magnús var fæddur að Vatnsenda
í Seltjarnarneshreppi 17. nóvem-1
Þer 1856, og vantaði því aðeins 9
daga til þess að verða 95 ára. Voru ]
foreldrar hans Guðrún Ólafsdóttir j
og Ólafur Ólafsson. Ólst Magnús (
upp á Vatnsenda og dvaldist þar j
framunðir þrítugsaldur. Giftist
hann þá Margrjeti Jónsdóttur frá (
Lambhaga í Mcsfellssveit,, og þar j
byrjuðu þau búskap og bjuggu þar 1
í 12 ár, en þaðan fluttu þau að
Eyjum. En Margrjet andaðist
1937. Eftir það bjó Magnús með
börnum sínum til ársins 1947, Ijet
hann þá af búsforráðum cftir full
60 ár. Þau hjón eignuðust átta
börn, 2 af þeim dóu í æsku, og1
ein stúlka upp komin. Fjögur
þeirra, ssm nú eru á lífi, dvelja ^
heima. Þau eru: Lára, Guðrún,
Haraldur og Hans. Það fimta er
Ólafur bóndi á Þórustöðnm í Svína
dal. Er hann hinn mesti dugnaðar
bóndi, sem kunnugt cr, og hið sama '
má segja um þau systkini, sem
heima dvelja. Enda hafa foreldr-
ar þeirra haft orð á sjer fyrir
mikinn dugnað. Margrjet var táp
mikil kona, svo að orði var á gert.1
Enda stóð hún fast við hlið manns
síns, á meðan heilsa og ltraftar
entust, en um dugnað Magnúsar
vita kunnugir best. Var hann
snemma bráðger og víkingui' til
allra verka. Var hann með hærri -
mönnum á vöxt og gildvaxinn að
sama skapi, það var því vart hægt 1
annað en að veita Magnúsi at- 1
hygli, þar sem hann fór og á
seinni árum gekk hann með rmikið (
alskegg, sem fór honum cinkar j
vel. En slíkt er frekar fátítt að
menn beri nú á tímum. Þegar jeg
Var á unga aldri heyrði jeg menn I
tala um það, að eins vel eða betur j
hefðu þeir kosið fylgd Magnúsar
hæði til sóknar og vamar, eins og
tvegg.ja meðal manna, ef í mann-
'raunir hefði komist. Magnús stund
aði sjó um 30 vertíðir, aðallega
á opnum áraskipum. Meðan hann
var miðskipa, þótti honum helbt
til þrön*t um sig. En eftir að
hann varð frammí maður, líkaði
honum mun betur, þá fekk hann
að reyna meira á kraftana, hæði
við andófið og svo að glíma við
að reisa hin þungu möstur. En
það Icom í hlut þeirra, er fram á
skipinu voru. Magnús var all-
margar vertíðir á skipi, sem Guð-
tfinna Gísladóttir, tengdamóðir
mín frá Óttarstöðum átti, eftir
að hún varð ekkja. En síðar giftist
hún Þórði Guðmundssyni hrepp-
stjóra á Neðra-Hálsí. Tjáði Guð-
finna mjer, að Magr.ús hafi ver-
ið afbragðsmaður til allra verka,
og hjelst einlæg vinátta þeirra á
milli meðan Guðfinna lifði, og
hefur sú vinátta færst yfir til
dætra hennar og barna þeirra.
Sýnir þetta best trygglyndi Magn-
úsar, enda munu fleiri hafa þá
sögu að segja, sem nutu kunnings-
skapar hans á einhvem hátt. Dag-
fari Magnúsar mun hafa verið
þannig farið, eftir því, sem jeg
best veit að hann hafi verið hvers
ddgslega hægur og stilltur, en aft-
u r á móti nokkuð ör ef á móti
bljes, eða honum fannst sjer rangt
til gert, því að lund hans mun
hafa verið allstór. En einnig átti
að Eyfsum
hann mjög viðkvæma lund, er
hann ekki gat dulið, ef svo bar
undir. Vildi jeg því orða hugsun
mína þannig, að hann hafi verið
víkingurinn með barnshjartað.
Þegar mjer nú kemur Magnús í
hug og ber hann saman við for-
tíðina, koma mjer í hug hinir
miklu drengskaparmenn, er ckki
vildu vamm sitt vita. Traustir
og áreiðanlegir, og töldu gefin
loforð sem skráðan samning, og
ekki vildu níðast á neinum. —
Líkamlega hraustur, sem forn-
kappi, en ófús að láta hlut sinn
ef á hann væri leitað að ósekju
og teldi sig verja rjett mál. „Þjett
ur á velli og þjettur í lund, þol-
góður á raunastund". Þannig
kynntist jeg Magnúsi.
Magnús var einkar barngóður
og þau hjón bæði. Ilefur margt
barna dvalið í Eyjum og sum alveg
vandalaus og hefur að þeim verið
búið eins og best voru föng á.
Enda hefur gagnkvæm vinátta
haldist þar í hendur. Þó að starf
Magnúsar væri að mildu leyti
bundið við hans eigið heimili, og
að hann ætti ekki sæti í svo mörg-
um nefndum, var það ekki fyrir
þá sck, að hann fylgdist ekki með
almennum málum, eða því, sem
var að gerast á hverjum tíma.
Magnús hafði góða greind og sjer
staklega gott minni og það allt
til hins síðasta, svo að næstum
undravert var, af svo háöldruðum
manni, og tel jeg miður farið, að
eklci skyldi vera í letur fært, ýmis
legt, sem hann átti í fórum sín-
um frá uppvaxtarárum hans, og
þó að ljós augna hans væri slokkn
að fyrir um það bil 9 árum, var
sálarsjón hans eigi að síður ó-
skert. Það eru ekki nemá fáir,
sem ná jafnháum aldii og Magn-
ús, eða búa við aðra eins líkams
og sálarkrafta lengst æfinnar,
eða stjórna búi í fu!l 60 ár með
jafnmikilli rausn og prýði sem
raun bar vitni um. Enda þótt
hann nyti aðstoðar bama sinna
íylgdist hann sjálfur með öllu, sem
að máli skifti viðvíkjand búskapn-
um, þó að blindur væri, og alllengi
gekk hann eins og óstuddur út og
inn, þar til á s.l. sumri, að heilsan
fór að bila. Kúmum tveim vikum
áður en Magnús andaðist, kom
jeg til hans og ræddi hann við
mig sem hans var vani. Ekki
taldi hann sig hafa fest blund
þá nótt, þá vart um það villst, að
hverju stefndi fyrir honum, og
vissulega bar hann sig betur en
föng stóðu til, og ekki var hann
að kvarta. — Magnús var mikill
skepnuvinur, sjerstaklega var hon
um hugstætt að umgangast fje og
hesta. Fyrir nokkrum árum sagði
hann mjer frá því, að hann hefði
mist reiðhestinn sinn af slysför-
um, þá fyrir stuttu. Sagði hann
mjer þetta með nokkrum klökkva
svo að hann vilcnaði við. Ilann
gat ekki hugsað til þess að þessi
vinur hans hefði máske orðið að
líða miklar þrautir, áður en hann
ljet lífið. Það fannst honum óbæri
legt.
Svona hagsa þeir einir, sem
hafa gott og göfugt hjártá. Þar.n-
ig mun Magnús hafa húgsáð oftar
en í þetta sinn, og slíkar og því
líkar hugsánir brjótast fram þeg-
ar eitthvað á reynir. Magnús átti
Frh. á bls. 12.

iiic® rrancaise
r
91
. f
einkunnir í frönsku við stúdents-
JEG var að blaða í erlendri frí-
nierkjaskrá og sá þar meðal ann-
ars, að líknarmerkin íslensku frá
1933 eru komin í nærri því fimm-
falt verð frá því sem þau kost-
uðu í pósthúsunum, og nýju líkn-
aimerkin í tvöfalt verð, þótt enn
sje nóg til af þeim hjerlendis í
hverju pósthúsi.
Það virðist því vera sæmileg-
ur gróðavegur að kaupa nokkrar
arkir þeirra, geyma frímerkin —
og fá seinna drjúgan erlendan
gjaldeyri fyrir þau. .Tafnframt má
benda á annað tvennt, sem ætti
að styðja sölu þeirra:
Hver sem kaupir þau leggur
um leið 10 til 25 aura fyrir hvert
þeirra í Líknarsjóð íslands, en
allt fje, sem þangað kemur, far
tii stuðnings ýmsum líknarfyrir-
tækjum. Sjóðurinn fær sem sje
viðbótargjaídið, sem Preict er fyr
ir þessi frímerki. Aðrar tekjur
hefir hann ekki haft hingað til
— nema einu sinni 5 kr. gjöf, —
þótt auðvitað væru gjaíir vel
þegnar, því að flest líknarfyrir-
tæki einstaklinga eru fjelítil.
„Einstaklinga“ segi jeg, af því að
venjan er sú, að Líknarsjóðurinn
veitir ekki fje til þeirra stofnana
sem ríkið eða bæjarsjóðir sjá
alveg um.
Þá má minna á að æðimörgum
erlendum mönnum þykir vænt
um íslensku frímerkin á póst-
sendingum hjeðan — einkum
þau, sem ekki eru allra algeng-
ust.
„Þótt jeg sje ekki frímerkja-
safnari, þá á jeg unga vini, sem
þjddr meira en lítið varið í frí-
merkin á brjefum yðar, þau eru
svo vel valin“, skrifa þeir stund-
uni. Aðrir senda öll „sjaldsjeðu
frímerkin", sem þeir fá, til ein-
hverrar líknarstofnunar henni til
stuðnings. Líknarfrímerkin ís-
lensku eru þar framarlega í rcð.
Það er mjer kunnugt.
Með öðrum orðum:
Það er gróffavegur að kaupa
þessi frímerki og geyma þau
nokkur ár þangað til þau eru
komin í margfalt verð.
Það er mannúðarstarf að kaupa
þau til stuðnings Líknarsjóði.
Það er vinarbragð að nota þau
á póstsendingar til útlanda. og
enda einnig innanlands. Margir
unglingar hjerlendis safna frí-
merkjum og hafa hugboð um, að
ef þeir geyma þau um nokkurt
árabil geta þeir fyrirhafnarlítið
eignast vænan sjóð, sem marg-
faldast sjálfkrafa á hverjum 10
árum, og stundum fljótar. Ef ein-
hver, sem var unglingur um síð-
ustu aldamót, hefir verið svo for-
sjáll að kaupa og geyma eina örk
af öllum íslenskum frímerkjum
síðan, þá á hann ótrúlega stóran
„ellisjóð'* nú. Því ættu foreldrar
að muna eftir frímerkjunum þeg
ar beir minna börn sín á nýtni og
hirðusemi.
Það eru þannig margar ástæð-
ur til að muna eftir að nota líkn-
armerki, minnsta kosti þegar
menn senda jólapóstinn.
UM ÞESSAR mundir eru liðin
40 ár frá stofnun fjelags frönsku-
mælandi hjer í bæ, Allianee
i Erancaise.
Þegar Háskóli íslands var
| stofnaður, árið 1911, og fyrsti er-
i lendi sendikennarinn, sem við
hann starfaði, var sendur frá
stjórn Frakklands, var það hinn
snjalli lærdómsmaður André
Courmont, er síðar var ræðis-
maður Frakka á íslandi í nokkur
ár. Hann ritaði og talaði íslensku
sem innfæddur, og eftir hann
liggja nokkur ritverk á íslensku.
Hinn 16. október þetta ár, var
svo Alliance Francaise í Reykja-
vík stofnað og hefir því á þessu
hsusti starfað í 40 ár samfleytt.
Alliance Francaise er alheims-
fjelagsskapur. Móðurfjelagið var
stofnað í París 1883, en fjelögin
í hverju landi eru sjálfstæð fje-
lög, sem starfa í samvinnu við
Parísarf.ielagið eftir því sem best
hentar. Arið 1949 voru alls í heim
inum um 700 slík fjelög með 530
þúsund meðlimum.
Tilgangur fjelagsins er „að
auka áhuga og þekkingu á
franskri tungu of> frönskum bók-
menntum, m.a. með fyrirlestrum,
starfrækslu bókasafns og sam-
komum". A þessum grundvelli
hefir fjelagið reist starfsemi
sína.
A fundum fjelagsins eru jafn-
an fluttir fyrirlestrar á frönsku
um franskar bókmenntir, listir,
land og þjóo eða önnur efni varð
andi menningu Frakka. Oftast
eru samtímis sýndar skugga-
myndir eða kvikmyndir efninu
til skýringar og flutt hefir verið
frönsk tónlist. Þá hafa verið
sýndar franskar stórfilmur fyrir
fjelagsmenn og gesti. — Nokkur
leikrit hafa verið leikin á sam-
komum fjelagsins, m.a. eftir
Moliére, Jules Romain o. fl. •—
Hafa leikendur, flestir fjelags-
menn, lagt í það mikla vinnu og
fyrirhöfn, og hefir stundum þurft
að fá búninga lánaða erlendis
frá.
Franskir sendikennarar, 12
talsins, hafa starfað á vegum
A.F., og hafa flestir þeirra dval-
ist hjer 2—3 ár. Hafa þeir jafn-
framt flutt fyrirlestra við Há-
skóla Islands um franskar bók-
menntir o. fl„ og eru fyrirlestrar
þessir að jafnaði vel sóttir.
Frönskunámskeið á vegum fje-
lagsins hófust híer árið 1924 og
hafa vcrið haldin árlega síðan.
Hafa sendikennararnir annast
kennslu í framhaldsdeildum. —
Fyrstu árin var tala nemenöa
mest 70, en nú á s.l. ári nam hún
140. Á árunum 1939—41 voru
einnig námskeið fyrir börn, og
samdi frk. Thora Friðriksson
litla, fjölritaða kennslubók þeirra
vegna.
í sambandi við frönskukenrsl-
una má geta besr., að síðan árið
1924 hefir fielagið veitt 46 stúd-
entum verðlaun fyrir bestu próf-
próf.
Bókasafn hefir fjelagið starf-
rækt frá byrjun. Á það nú ur»
1700 bindi góðra bóka, auk tíma-
rita. Útlán þess námu um 600
bindum á síðasta ári.
Starfsemi fjelagsins hefir
aldrei lagst niður þessi 40 ár.
Jafnvel á stríðsárunum voru
fundir haldnir, þótt ekki væri
nema einn eða enginn franskur
maður hjer á landi. Fjelagstalan
er nú komin á 3. hundrað og hef-
ir aldrei hærri verið.
Fyrir aðstoð Alliance France-
aise í París hafa þeim fjelögum,
sem verið hafa í fjelaginu 25 ár
samfleytt, verið afhentir heið-
urspeningar með áletruðu merki
fjelagsins og nafni hvers eins.
Hafa 35 slíkir peningar þegar
verið afhentir, og nokkrir eru á
leiðinni til landsins.
Af stofnendum fjelagsins eru
nú aðeins 4 meðlimir þess ennþá,
þeir Brynjólfur Björnsson, tann-
læknir, Friðrik Gunnarsson, for-
stjóri, Guðmundur Kr. Guð-
mundsson, kaupm., cg Pjetur Þ.
J. Gunnarsson.
Á Akureyri var stofnað Alli-
ance Francaise árið 1939, og starf
rækir það einnig bókasafn. —
Franski sendikennarinn, sem þá
var hjer, fór norður, hjelt þar 3
fundi og flutti fyrirlestra.
Árið 1949 afhenti A.F. Stúd-
endtagarðinum 10 þús. krónur,
sem að mestu voru gjafir frá fje-
lagsmönnum, fyrir frönsku her-
bergi þar. Býr þar nú í vctur
fyrsti franski stúdentinn, sem
stundar nám við Háskóla íslands.
' Árið 1945 var einnig, fyrir for-
göngu forseta fjelagsins, gsngist
fyrir almer.num samskotum til
bágstadds fólks í Avrance í
Frakklandi. Námu þau samskot
um 400 þús. krónum og komu
sjer mjög vel. Hefir bæjarstjórn-
in þar sýnt þakklæti sitt með því
að skíra eir.a götu hins endur-
reista bæjar P.ue d’Islande, eða
íslandsgötu,
Árið 1947 hefst svo nýr þáttur
í sögu fjelagsins með útgáfu
vandaðs tímarits, Islande-France,
sem sent er öllum deildum A.F.
um heim allan. I því hafa birtst
ritgerðir eftir nafnkunna ísl.
menntamenn. Eru allar þessar
ritgerðir á frönsku. Þá eru í rit-
inu greinar eftir þekkta franska
höfunda, sumar þýddar á ís-
lensku. Rit betta er hinn besti
boðberi Islands um allan heim,
og hefir forseta fjelagsins borist
fjöldi þakkarbrjefa frá cllum
heimsálfum, þar sem látin er í
ljós ánægja yfir þeirri bekkingu
og fróðleik, sem ritið flytur um
Island og menningu þess.
Með þessu er starfsemi fjelags-
ins orðin tvíþætt: í fyrsta lagi
að kynna Frakkland og franska
tungu á íslandi, og í öðru lagi að
útbreiða þekkingu á íslandi með-
al frönskumælandi manna um
allan heim.
S. Á. Gíslason.
■uiimiigiiiiMiiiicai»>iiiiniiiitaiimiumiiiumtiiiii«nii
#
Afgreiðum flest gleraugnaresept
og gerum við gleraugu.
Góð gleraugu eru fyrir öllu
Augun þjer hvílið með gleraugu
frá:
T Ý L I h.f.
Áustuústfcéti 20.
BEST AÐ AUGLÝSA í
MORGUNBLAÐINU
4
■ v* ■ « n 'w tfififvoiiB ■ ií •wmnr« ■
■ mm-»T»wnnrín»inrii

Vogaviðgerðarverkstæ®
okkar tekur að sjer við-
gerðir á öllum tegundum
voga. — Varahlutir fyrir-
liggjandi.
Allar vogir frá okkur eru löggiltar aí löggildingar-
stofu ríkisins.
ÓLAFUR GÍSLASON & CO. H.F.
Hverfisgötu 49. Sími 81370. Hafnarstræti 10—12.
9m** 9 »* s ■ •■*« 9 * » »**!"«* tflliB
til að færa og klippa trje og runna, meðan þau eru
í dái. — Ef þjer þurfið að láta klippa eða færa trje,
þá hringið í síma 80936 og jeg mun sjá um það
fyrir yður.
's.'.XtPSS&'
ý"
GllFKÓlSKAVKTÖia IIR? 1ÁÝA\ RiC.HJ IR
Jónas Sig. Jónsson.