Morgunblaðið - 21.09.1952, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 21. sept. 1952
Otg.: H.f. Arvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.)
Lesbók: Arni Óla, sím'i 3045.
luglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlandi
t lausasölu 1 krónu eintakið.
Baráttan
f verkalýðssamtökunum
KOSNINGAR til Alþýðusam-
fcandsþings eru nú 'haínar innan
verkalýðssamtakanna. Tæplega
eitt hundrað og sextíu félög með
um 26 þús. félaga munu kjósa
C00 fulltrúa til þess að sitja 23.
þing heildarsamtaka sinna. Mun
það verða fjölmennasta þing Al-
þýðusambandsins, sem haldið
heíur verið.
Eir.s og við tvennar undanfarn-
ar kosningar munu lýðræðissinn-
ar innan verkalýðssamtakanna
Leiðin til þess að útrýma
kommúnismanum hér á landi
er þess vegna sú, að leggja
kapp á að skapa fólkinu ör-
yggi um afkomu sína og
tryggja því góð lífskjör. í bar-
áttunni að því takmarki er
nauðsynlegt að lýðræðissinnað
fóik taki höndum saman. Það
getur að vísu greint nokkuð
á um leiðir. En það á sameig-
inlega trú á þau verðmæti,
sem eru hornsteinar lýðræð-
isskipulagsins, persónufrelsi frsega
Eftir Constantine W. Boldyreff.
EINN af foringjum leynistarf-
semi þessarar segir írá:
Síðan 1930 hefi ég verið starf-
andi í leynihreyfingu þeirri, sem
kunn er undir einkennisstöfun-
um NTS, og er markmið hennar
að vinna að frelsi russnesks
verkalýðs. Hefir fjölgað mjög í
þessum félagsskap vorum eftir'
heimsstyrjöldina. Andkommúnist
ar austan járntjalds og flótta-
menn frá Sovétríkjunum, sem nú
dvelja í Vestur-Evrópu, hafa
flykkst í vorn hóp og taka nú
þátt í störfum vorum. Markmið
vort er að safna liði og skipu-
leggja freisisher Rússa. Og sá dag
ur mun renna, að allsherjar loka-
sigur verði unninn.
Andkommúnistahreyfingin í
Rússlandi hófst þegar með fyrstu
dögum Bolsjevikkastjórnarinnar.
Það voru aðeins byssur þeirra og
byssustingir, sem vörnuðu þvi, að
Bolsjevikkar væru hraktir á brott
frá stjórnskipunar samkundunni
í Taurida-höll snemma árs 1918*).
Þremur árum síðar gerðist hin
Krónstaðaruppreisn* *).
hafa nána samvinnu með ser um - - . . . , . ..
val fulltrúa til þingsins. — Þar og almenn mamirettindi. | Stoðu aðallega fynr henm sjo-
verður því valið milli tveggja Því rúmbetra og réttlátara, liðar og fjöldi herskyldra verka-
andstæðna: Lýðræðissinna ann- sem hið íslenzka þjóðfélag verð- manna. Uppreisn þessi stóð í 16
ars vegar og kommúnista hins ur, því minni gróðrarskilyrði daga, unz kommúnistaherirnir
vegar verða þar fyrir stefnu, sem af- gátu barið hana niður og drekkt
Enda þótt kommúnistar séu neitar lýðfrelsi og byggir skipu- henni í blóði.
orðnir í miklum minnihluta í lag sitt á kúgun og harðýðgi 1
manna, bænda og hermanna
rauða hersins. Óháða útvarps-
stöðin vor „Utvarp hins frjálsa
Rússlands", sendir, auk hinnar
venjulegu dagskrár sinnar, út-
varpsbvlejur til að trufla útvarp
kommúnista. Eru þá send skila-
boð ýmisleg. huehrevstandi fr^tt,-
ir og leiðbeiningar fyrir landa
vo~a. t Vestui-jc,vropu startar
NTS sérstaklega að atvinnuleit
handa rússneskum flóttamönn-
um. Eru þeir harðJuglegir sam-
starfsmenn í andbyltingunni.
NTS grípur oft til ýmissa
óvenjulegra ráða til að forðast
árvekni leynilögreglu Sovétríkj-
anna. Að svo stöddu er ekki fært
að birta nema fáein ráða þess-
ara. Stundum er flugritum dreift
með flugskeytum (,,rakettum“),
sem koma í ljós hátt í lofti yfir
rauðu herjunum eða fjölmennum
samkomum, og dreifa þá inni-
haldi sínu, um leið og þau springa
með háum hvelli. Sérstaklega út-
búnir loftbelgír flytja einnig
heilar sendingar af and-rauðum
fréttum og skilaboðum.
NTS-félagar í átta leppríkjum
fengu lengi með góðum skilum
fréttir og skilaboð og áróðurs-
plögg margvísleg, sem fleytt var.
niðureftir Duná. Tók það Sovét-
imfcoðsmenn.na heilt ár að upp-
gctva þessa leynislóð fréttaburð-
arins. Vaða þeir enn í villu og
svíma um flestar af framkvæmd-
um vorum.
Útvarp NTS er sérstakt gremju
efni kommúnista. Þeir hamast við
að reyna að einangra stóð vora
og finna hana, en með stöðugri
breytingu á bylgju-tíðm komum
vér samt sendingum vorum
áleiðis. Lundúnablaðið „Daily
vVorker“ Ijóstaði illa upp um sig
">g gremju kommúnista og vand-
ræði í ægilega illskuþrunginni
*"ein gcgn .Útvarpi hinna frjálsu
Rússa*.
Framh. á bls. 11
verkaiýðsfélögunum mun þessi
barátta þó víða verða hörð, sér-
staklega þar sem kommúnistar
hafa hreiðrað um sig með of-
beldi og prettum. Til þess ber
þvi brýna nauðsyn að allir lýð-
ræðissinnar leggi sig fram og
vinni vel saman. Þeir mega ekki
láta minníháttar ágreining spilla
samstarfi sínu og sigurmöguleik-
um. Aðalatriðið er að losa sem
flest verkalýðsfélög við þá úan-
virðu að lúta forystu kommún-
ista. Með þeim hætti verður að-
staða samtakanna til þess að gæta
hagsmuna launþega einnig betri.
Kommúnistar svífast þess aldrei
að misnota þau verkalýðsfélög,
sem þeir fara með völd í til póli-
tískra veiðibrellna í þágu klíku-
hagsmuna sinna.
Meðal allra lýðræðisþjóða hafa
verkalj'ðssamtökin verið að losa
sig undan þeim ítökum, sem
kommúnistar náðu þar í lok síð-
ustu styrjaldar. Sérstaklega er
fylgisleysi þeirra nú orðið áber-
Baráttan við kommúnista HUNGURGANGA 1934
mnan verkalýðssamtakanna Árið 1934 stofnuðu tugir þús-
e~c. -I”1- llva‘íur., Þattur í Unda verkamanna frá ívanóvó
viðlc.tni allra þjoðhollra afla til hungurgöng.annar miklu til
t,l einbeitmgar kroftum sm- Moskvu En ívanovo er miðstoð
“ ■ ÞT\.Þ‘r.a°f. Ta vefnaðariðnaðar Rússlands. Þeir
« m MeyPtu af stað heilli runu af
lyðsfelogm hafa mikið vald og „ * . ..... . TT .
mikil áhrif. Ef því er beitt af, logbonnuðum verkfollum i Ural-
fimmtuherdeild, sem fyrst og henf’ ^n-dalnum og flem
fremst gengur erinda erlendra jðnaðarhverfum landsms. Þessar
kúgunarafla getur af því hlot- I kr°fugongur verkamanna voru
izt mikil ógæfa. Þess vegna íbarðar niður með ofbeldi °2
er sú barátta, sem nú er hafin ! blóðsúthellingum, ems og ætíð
mjög mikilvæg. ______ Þess !hefir verið gert með hverja and-
vegna verða allir lýðræðis- | spyrnuhreyfingu í Sovétríkjun-
sinnaðir launþegar að taka .um-
höndum saman um uppræt-1
ingu kommúnismans innan 30 UPPHLAUP
samtaka sinna.
Þíngskriffir
EINS og kunnugt er hafa forset-
ar Alþingis í samráði við ríkis-
stjórnina ákveðið að taka upp
r____________ nýjan hátt við skráningu um-
andi á Norðurlöndum. Þar hefur ræðna á Alþingi. í stað þingskrif-
flokkur þeirra bókstaflega hrunið ara mun nú vélræn upptaka upp
til grunna. tekin. Er um þessar mundir unn-
Það er engin tilviljun að ið að uPPsetningu þeirra tækja í j legu orrustu. Vér biðjum þá að
kommúnisminn er nú firrtur Þinghúsinu, sem keypt hafa verið mála og kríta NTS á girðinðar,
Alls hefir verið stofnað til yfir
30 meiriháttar upphlaupa í Sovét
Rússlandi, og hefir sumum þeirra
verið stjórnað af verkamönnum.
Vér NTS-félagar störfum saman
að vel skipulögðu verki, með
áróðri, fræðslu og leiðbeiningum
margvíslegum. Með hljóðlátri
starfsemi vorri hvetjum vér alla
rússneska ættjarðarvini að að
undirbúa leynilega hina væntan
öllu fvlgi á Norðurlöndum. 1 Þessu skyni.
Þjóðir þeirra eru meðal þrosk Astæða þessarar breytingar er
uðustu lýðræðisþjóða heims- fyrst og fremst sú, að mjög hef-
ins. Þróun séreignarskipulags- ur verið kvartað undan því mörg
ins hcfur þar skapað betri og undan farin ár að handrit þing-
jafnari líískjör almennings en skrifara væru ekki öruggar heim-
í flestum öðrum löndum. En ildir um það, sem gerist á lög-
í slíkum jarðvegi getur ill- gjafarsamkomunni. Sérstaklega
gresi eins og kommúnisminn hefur þetta þótt brenna við eftir
ekki þrifizt til lengdar. Hann að þingmenn hættu almennt að
lilýtur að visna og upprætast. lesa yfir ræður sínar eins og þær
Svipuð saga hlýtur að gerast komu úr höndum þingskrifar-
hér á íslandi. Ofbeldisstefna anna.
getur ekki til frambúðar átt Með hinni vélrænu upptöku er
fylgi að fagná meðal lýðræðis- tryggt að ekkert fari milli mála ,
og ja.nréttissinnaðs folks eins um efni Umræðna. Þær eiga þá . sameiginlega uppreisn og sam
og við íslendingar erum. að verða gjörsamlega Örugg heim ; tímis. Fram að þeim tíma eru
gangstéttir og húsveggi í borgum
og þorpum Rússlands. Á þann
hátt kynnast þeir öðrum félög-
um sínum. Einnig merkir NTS
hjá rússneskum andkommúnist-
um vígorðin: „Vér göngum af
harðstjórunum dauðum!“ „Vér
færum vinnuþrælunum frelsi!“
NTS málað á ýmsa staði á al-
mannafæri sýnir og sannar vöxt
og viðgang hinna sameinuðu and-
kommúnista.
Félögum vorum er boðið að
forðast alla opinbera andspyrnu,
unz tími er til kominn að hefja
/elvakandi skrifar:
ÚB DAGLEGA LÍF1M17
Guðsþjónustur
í Landsspítalanum
EFTIRFARANDI bréf hefir mér
borizt frá séra Jakobi Jóns-
syni. Þar kemur ýmislegt fram,
sem gott er að vita.
„Velvakandi. Vegna greinar
yðar um sjúkravitjanir presta
langar mig til að minna á það,
að í ellefu ár-hafa prestar Hall-
grímsprestakalls haldið uppi
reglulegum guðsþjónustum í
Landsspítalanum. — Hefir þetta
haft margskonar blessun í för
með sér, meðal annars þá, að við
prestarnir höfum haft greiðari
aðgang að einstaklingunum og
þeir að okkur vegna þessarar við-
kynningar. — Er þessu að jafn-
aði hagað þannig, að sá prestur-
inn, sem hefir síðdegisguðsþjón-
ustuna í kirkjunni, er á morgn-
ana í sjúkrahúsinu. Hinn prest-
urinn hefir þá morgunmessur i
kirkjunni og barnaguðsþjónustu
eftir hádegið.
Þess er þó að gæta, að þrátt il(1 um það; sem fram fer á Al-
fyrir bætt lífskjör almennings i þingi. Má segja að að því sé all
þessu landi á siðustu áratugum,
er atvinnulífi okkar þó ennþá
þannig háttað, að töluvert ör-
yggisleysi ríkir iðulega um af-
komu almennings í kaupstöðum
félögum vorum fengin ýms verk-
efni á sínum vettvangi, jafnvel
mikil bót og framför frá því, sem þótt margir þeirra séu persónu-
verið hefur. lega ókunnir í aðalstöðvum vor-
Sennilega mun hin vélræna um. Allt er þetta starf vort vand-
upptaka hafa í för með sér all- \ lega skipulagt og eftir föngum
allri persónulegri
og kauptúnum. Er það fyrst og mikia lenf!Ín/u Þjn*tíðind/- Þess “ei“ hjá
fremst afleiðing hinna einhæfu er Þ° að/æta’ að hun hefur bað , ahættu’
biargræðisvega 1 for með ser’ að Þmgmenn, aðrir
Á meðan við erum að draga en ráðherrar, verða að tala frá FLUGRITUM ÐREIFT
úr áhrifum þeirra sveiflna, sem Mum,o? sama ræðustól. En bað Vikulega dreifa NTS-umboðs-
misjafnt árferði skapar í lífskjör hefur áður aðeins tiðkazt við út- menn vorir austan járntjaldsins
fólksins, má e. t. v. gera ráð fyrir varpsumræður. Má vera að það þúsundum and-Stalinskra flug-
að óþroskaðasti hluti þess láti kunni að draga Htillega úr ræðu-
ginnast af uppnáms- og æsinga- höldum. Varla mun þó ræðustóll-
hj^li kommúnista, sem ævinlega inn hafa slík áhrif er til lengdar
Kgnná síjórnvöidunum alla erfið- lætur.
„x.:. .•.*»’“ Þessi aðferð við skráningu
leika, sem að gerði ber. En hitt
errónætt að fullyrða, að skyn-
sitúari hluti þess fólks, sem um
skiið héfur íylgt kommúnistum
að málum hljóti smám saman að
snúa við þeim bakinu.
rita meðal rússneskra verka-
*) 18. janúar 1918 kóm hin
þjóðkjörna byltingarstjórn Ker-
ensky’s saman til stjórnarskip-
umræðna á Alþingi er merki-; unar fundar, sem stóð aðeins einn
leg nýjung, sem er spor fram dag, því að kommúnistar tóku
á við. Væntanlega gefst hún þegar öll ráð í sínar hendur með
vel og nær þeim tilgangi, scm óvæntu vopnavaldi.
að er stefnt með henni. ' •**) Hinn 7. marz 1921.
Sjúkravitjanir presta.
Starfsfólk sjúkrahússins hefir
sýnt þessu starfi hina mestu vin-
semd. Um sjúkravitjanir presta
og sálgæzlustarf þeirra yfirleitt,
er erfitt að gefa skýrslu eða
nokkrar upplýsingar.
Mikil þörf
EF MIÐAÐ er við prestafjölda
borgarinnar, sýnist ekki ætl-
ast til, að nein sálgæzla eigi sér
stað (Berið saman prestafjöld-
ann og læknafjöldann). Samt er
það svo, að við komumst yfirleitt
ekki yfir að sinna því fólki, sem
til okkar kemur í kyrrþey og á
ýmsum íímum sólarhringsins.
Þér hafið rétt fyrir yður í því,
að þörfin er mikil, og skilningur
fólksins almennt miklu meiri en
fram kemur hjá þeim, sem ráða
skipulagnimgu kirkjunnar.
Of fáir prestar
EF EITTHVERT vit væri í skipu
laginu, hefði þrestum Rvíkur
verið fjölgað upp í að minnsta
kosti tuttugu. Ég veit, að það er
erfitt að skilja, hve yfirgripsmik-
ið prestsstarfið er, vegna þess,
hve mikið af því fer með
leynd og án þess að það komi
nokkurs staðar á opinberar skýrsl
ur. Þess vegna verðum við að
sætta okkur við það, að upplýs-
ingar okkar séu skoðaðar annað
hvort sem staðlaus áróður af
okkar hendi, eða hreint og beint
gort.
Sannleikurinn er sá, að þegar
á heildina er litið, mun þjóðfélag
ið kosta stórfé til margs konar
ráðstafana, sem ekki mundu vera
þörf á í jafnríkum mæli, ef farið
væri að ráðum kirkjunnar í einu
og öðru, svo að ekki sé litið á
þjáningu, sem aldrei verður til
fjár metin.
Samvinna
ÞER minnist á, að til sé í út-
löndum félag til eflingar
samvinnu presta og lækna. Vísir
að slíku félagi er einnig til hér,
stofnaður að tilhlutun séra Magn-
úsar í Ólafsvík. En óskipulögð
samvinna presta og lækna er
miklu meiri en þér virðist álíta.
Sérstaklega er náin samvinna
milli okkar prestanna og tauga-
læknanr.a. Er mér ánægja að
votta, að ég verð aldrei var við
annað en góðvild og samvinnu-
lipurð, þegar ég leita til lækn-
anna í bænum, og hið sama gildir
um ýmsa opinbera starfsmenn,
svo sem til dæmis lögfræðinga
og löggæzlumenn.
Þjónusta til reiðu
STÆÐAN til þess að ég sendi
yður þessar línur, er sú, að
ég vildi síður, að þér eða aðrir
hélduð, að engin slík samvinna
ætti sér stað. Ég gleðst af þeim
áhuga, sem þér hafið á þessu
máli, en þykir hins vegar leiðara,
að þér skuluð tala í hinum tízku-
bundna útásetningatón í garð
prestanna. Það er ekki allt prest-
unum að kenna, sem aflaga fer í
þessum efnum.
Það getur vel verið, að við Iát-
um stundum hjá líða að nota
tækifærin, sem okkur gefast. Ea
hitt er engu síður rétt, að þjóðin.
lætur líka oft hjá líða að nota
þjónustu, sem við fúsir viljum
láta í té, og þó að við séum að
sumu leyti meðal mest áberandi
manna, talandi og tónandi fram-
| an í fjöldanum, er rétt að hafa
1 það hugfast, að ekki f,er allt okk-
ar starf fram fyrir opnum tjöld-
um. 'irl < '.r
i Loks þakka ég yður fyrir að
vekja máls á þörfu málefni.
í Með vinsctnd111.