Morgunblaðið - 16.07.1957, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐ1Ð
Þriðjudagur 16. júlí 1957
Krossinn sýnir hvar Manlcnkov er í útlegð sinni.
Malenkov á „Elbu'
SÁ MAÐUR, sem valdamestur
var í Sovét-Rússlandi fyrir að-
eins tveim árum, hefur nú verið
settur til að stjórna meðalstóru
raforkuveri lengst austur í Asíu
nálægt landamærum Kína. —
Malenkov verður nú að sætta sig
við sviptingu allra valda og harð-
an útlegðardóm í þokkabót en sú
staðreynd, að honum hefur nú
verið varpað út í yztu myrkur
Rússáveldis — nærri eins langt
austur frá Moskvu eins og kom-
izt verður án þess að fara út fyr-
ir landamærin, sýnir ljóst hve
fall hans er mikið.
Á dögunum leit þó svo út að
Malenkov mundi ef til vill bíða
enn harðleiknari örlög en útlegð.
Það var þegar Krúsjeff hélt ræðu
á fjöldafundi verkamanna í
Leningrad og minnti á þátttöku
Malenkovs í hinu svonefnda Len-
ingradmáli. í ræðunni sagði
Krúsjeff: Malenkov var verstur
þeirra allra og raggeit í þokka-
bót. Og svo hélt Krúsjeff áfram:
„Malenkov, var sá, sem átti einna
mestan þátt í Leningradmálinu
og hann var alltaf blátt áfram
skelkaður við að láta sjá sig hér
hjá ykkur“.
Þetta svonefnda Leningradmál
endaði í fjöldaaftökum áberandi
kommúnista í Leningrad og var
einn þátturinn í baráttunni milli
kommúnistabroddanna um það
hver ætti að erfa völd Stalins.
Vegna þessa máls var lögreglu-
ráðherrann Abakumov og nokkr-
ir háttsettir embættismenn tekn-
ir af lífi í desember 1954. Nokkr-
um vikum síðar, 8. februar 1955
varð Malenkov að láta af embætti
forsætisráðherra og játa opin-
berlega, að hann væri óhæfur til
þess starfs. Látið var í veðri vaka
að ástæðan væri sú, að Malenkov
hefði vanrækt hagsmuni stóriðn-
aðarins, en þó grunaði menn ætíð
að samband væri milli ófara
Malenkovs og málsins gegn Aba-
kumov. Nú bar Krúsjeff um-
búðalaust fram þá ákæru að
Malenkov hefði staðið fyrir
Leningraddrápunum forðum og
mátti skilja að hann hefði verið
engu saklausari en Abakumov.
í þessu fólst geigvænleg hótun
af hálfu Krúsjeffs og hefði þá
mátt búast við að Malenkov ætti
að hljóta sömu örlög og þjónn
hans, lögregluforinginn.
Drápin í Leningrad voru
þannig til komin: Maður var
nefndur Stanoff og var hann
hættulegastur keppinautur Mal-
enkovs um hylli Stalins á fyrstu
árunum eftir styrjöldina. Stanoff
hafði myndað um sig og stefnu
sína harðsnúinn flokk og átti
einkum mikil ítök í Leningrad.
En árið 1948 andaðist Stanoff
mjög snögglega og ekki var hann
fyrr dauður en málaferli hófust
gegn mönnum hans. Voru þeir
sakaðir um samsæri og drepnir
unnvörpum. Áhangendur Stan-
offs voru sviptir öllum áhrifum,
hvar sem var, ýmist voru þeir
drepnir eins og flokksleiðtogarn-
ir í Leningrad eða flæmdir úr
stöðum sínum. Þetta gerðist
1949 en eftir dauða Stalins voru
hann og Bería sakaðir um fjölda-
dráp þessi og nú hefur Krúsjeff
bætt Malenkov í þann hóp.
En Abakumov og Beria voru
hinir síðustu valdamenn, sem vit
að er um að líflátnir hafi verið
fyrir villu sína, eftir að þeir
voru orðnir skökkum megin í
valdabaráttunni. Hinir sigruðu
hafa verið látnir halda lífi og
frelsi, a. m. k. í orði kveðnu. Til
þessa geta legið ýmsar ástæður.
Krúsjeff telur sér ef til vill ekki
hagkvæmt að vekja þá andúð
aröldu, sem risi úti í heimi ef
ný skyndimálaferli og aftökur
færu fram á Stalin-vísu. Krúsjeff
mun líka gruna, að rússneskur
almenningur hafi meiri áhuga á
meira brauði og smjöri en aftök-
um fallinna foringja.
f þessu sambandi má þó ekki
gleyma því, að Krúsjeff og menn
hans aðhyllast þá kenningu Marx
og Lenins að forsvaranlegt sé að
uppræta og drepa þá, sem villast
af réttum vegi, ef öryggi byting-
arinn krefjist þess. Krúsjeff er
af hinni síðari kynslóð, sem vafa-
laust trúir því að byltingunni sé
endanlega borgið og telur hana
sjálfsagða og óumbreytanlega
staðreynd. í ljósi þessa alls ber
vafalaust að skoða þá breytingu,
sem nú er orðin, þegar útlegð
kemur í stað lífláts.
Malenkov er af flestum talinn
svifaseinn og hafi það valdið
miklu um ófarir hans fyrir
Krúsjeff, sem er snarráður og
óþreytandi. En Malenkov er tal-
inn miklu meiri vitsmunamaður
og þaulkunnugur er hann öllum
launráðum og baráttuaðferðum
kommúnistaklíkunnar í Moskvu.
Þá eru þeir Molotov og Kagano-
witch ekki síður heimavanir á
því sviði og eru enn við beztu
heilsu, að því er bezt er vitað.
Spurningin er þá sú, hvort allir
þessir gömlu samsærismenn og
valdabraskarar leggi nú árar í
bát og láti sér lynda, að Krúsjeff
sitji yfir hlut þeirra. Útlegð
Malenkovs í Asíu gæti, þó manna
munur sé, minnt á það þegar
Napoleon var forðum vísað til
Elbu en sætti sig ekki við þá
vist og brauzt aftur til valda. Það
er síður en svo nokkur trygging
fyrir því að hinir æfðu samsæris-
menn geri Krúsjeff það til geðs,
að leggjast niður og hafast ekki
að.
Og hver veit hve stuðningur
Framh. á bls. 11
Hlustað á útvarp
EF ég væri heilsuhraustur mundi
ég nú þegar, í sumar, ganga upp
með Jökulsá á Fjöllum og skoða
hin miklu gljúfur og fossa. Ég
hef að vísu séð Dettifoss og Ás-
byrgi, svo og nokkuð af gljúfr-
unum en hvergi nærri nóg. Dr.
Sigurður Þórarinsson fluiti stutt
en greinargott útvarpserindi á
sunnudaginn, er hann nefndi
Meff Jökulsá á FjöIIum. Sjálf-
sagt fara margir í suroar og
skoða þetta hrikalega landslag
og ána miklu, er veltur fram,
þykk af leðju úr Vatnajökli.
Margir stórfenglegir staðii eru á
íslandi og ekki skil ég það fólk
sem ár eftir ár þráir stórborgir
í sumarleyfum, í stað þess að lit-
ast um hér heima.
Þáttur Gunnars G. Schram „Á
ferff og flugi“ var góður nú. Fyrst
var sýnishorn af nútímasöng
dægurlagasöngvara, er hann
nefndi Júlíus Skalla. Var fróðlegt
að hlusta á lélega rödd, Ijótt lag
og auman skáldskap, en allt fór
þetta saman hjá „Skalla“. Aftur
á móti voru negrasöngvar Bela-
fonte (ef ég hef heyrt nafn negr-
ans rétt) laglegar melódíur, en
söngurinn var vesældarlegur
eins og hinn þeldökki væri tals-
vert þjáður bæði á sál og líkama.
Þá var heimsókn í heilsuhæli
Bláa bandsins, þae sem áfengis-
sjúklingum er hjúkrað, og reynt
að bjarga þeim. Hæli þetta er við
Flókagötu hér í bæ og hafa mokk-
ur hundruð drykkjumenn dvalið
þar þrjár vikur og meira. Sumir
hvað eftir annað. Árangurinn
hefur orðið góður, um þriðjung-
ur fólksins hefur orðið albata og
hætt drykkjuskap, annar þriðj-
ungur fengið nokkurn bata. Of-
drykkjumenn þessir hafa flestir
verið á bezta aldri (30—40 ára)
nokkur börn 15—16 ára og öld-
ungar allt að 80 ára að aldri.
Bláa bandið er gott félag er vinn-
skrifar úr
dagleqa lifinu
ÞAÐ var hér á dögunum, að
hingað til Reykjavíkur komu
tvö mikil lystiskip með hálft þús-
und manna hvort ínnanborðs.
Mikiff um aff vera
HJÁ íslenzkum ferðamálaaðil-
um var mikið um að vera
þessa dagana, hundrað leigúbíl-
stjórar höfðu starf við það að
aka þessu skemmtiferðafólki um
bæinn og nágrannabyggðir, gest-
gjafar voru á þönum við að afla
fólkinu veitinga og búðir voru
óvenjuvel sóttar. En í sambandi
við komu þessara stóru lystiskipa
og þess þúsunds erlendra ferða-
manna, sem á þeim voru, kom
fyrir skringilegt atvik, sem sýnir
hve ísland er enn órafjarri því
að vera ferðamannaland í þeim
skilningi, sem aðrar þjóðir leggja
í það orð, að geta sem bezt búið
að þeim sem hingað sækja. All-
stór hópur þessara erlendu ferða-
manna hugðist fara þá leið, sem
vinsælust er hér sunnanlands og
sjálfsagt þykir að aka með ferða-
menn — til Þingvalla.
Ferðamenn í rykmekki
SEGIR nú ekkí af ferðamanna-
lestinni fyrr en komið er upp
í Mosfellssveit. Sól var og hiti í
lofti þennan dag og mjög þurrt
veður. Eins og á slíkum sólardög-
um, var sem færi sveit orrustu-
liða um þjóðveginn sem hefði
hulið sig reykjarmekki til þess að
forðast skeyti fjandmannanna.
Þar mátti ekki greina hvort færu
gangandi menn, ríðandi eða ak-
andi, svo mikill var reykjarmökk
urinn. Þar sem alkunna er, að
margir auðugir menn erlendis
þjást mjög af astlima, fór fljótt
að bera á því að ferðalangar væru
ekki alls kostar ánægðir með að
hafa siglt hingað upp til þess að
hafna í kæfandi rykmekki á mold
arvegi. Flestir voru ferðamenn á
einU máli um það, þegar upp fyrir
Gljúfrastein var komið, að snúa
heldur við í bæinn en eyða degin-
um í hinum svarta mekki, jafnvel
þótt þeir færu á mis við „öitlmu
allra þinga“ eins og enskumæl-
andi mönnum er tamt að kalla
Þingvöll. Varð það úr að hin
mikla bílalest snéri við, og eyddu
ferðamenn því, sem eftir var dags
ins til göngu um höfuðborgina.
Þessi smásaga sýnir, að margt
er hér með frumstæðara brag en
annars staðar gerist og skyldi
enginn furða sig á því. Og hætt
er við að þeir ferðamenn, sem
hingað leita, verði ánægðari með
komuna ef þeir gera sig ánægða
með fjallaklifur o g húðkeipa-
ferðir, en þeir sem koma til þess
að finna fjölbreytt lífsþægindi.
Það má segja, að þeir komi í
geitarhús að leita ullar.
„Alheimssamband"
FORVITINN kvartar um það í
dálkum þessum 28. júní, að
talað hafi verið um alheimssam-
band Aðventista í fréttum útvarps
ins. Spyr hann um það, til hvað
'margra hnatta eða hnattkerfa
samband þetta nái og einnig um
skoðanir Aðventista að því, er
snertir himininn og „neðri byggð-
ir“.
Það mun vera „misnotkun“ á
orðinu alheimur, sem forvitinn
hyggst leiðrétta. Skal honum því
bent á það, að þótt orðið alheimur
tákni heimana alla, er það við-
tekin málvenja að nota alheims-
í samsettum orðum um það, sem
útbreitt er um allan hnöttinn,
og mun forvitinn án efa þekkja
mörg dæmi um það.
Forvitnum skal ennfremur á
það bent, að fræði þau, sem Að-
ventistar byggja skoðanir sínar
á, eru öllum heimil, og standa þau
honum og öllum öðrum sífellt til
boða. Þótt ég sé ekki vel kunn-
ugur starfstilhögun Guðspekinga,
geri ég ráð fyrir að skoðanir
þeirra um „plön“ og annað séu
einnig heimil almenningi og þá
að sjálfsögðu einnig „forvitnum“.
J. G.
Nýju númerin
PÉRSÓNULEGA hef ég orðið
fyrir svolitlu hnjaski i sam-
bandi við skökkt númer, og aðrir
orðið fyrir barðinu á mér, eins og
verða vill.
Bæjarsíminn mun hafa ætlazt
til , að lesið yrði úr nýju númer-
unum þannig, að áherzla væri
lögð á fyrsta tölustafinn. Við
fjögurra stafa númerin hefur
þannig aðeins bætzt 1 fyrir fram-
an, fimm stafa númerin gömlu
breyttust eftir ákveðnu kerfi.
Nú er þetta auglýst eftir breyti
legum smekk. HREYFILL aug-
lýsir 22—4—22, en eðlilegra væri
að auglýsa 2—24—22, eins og það
stendur í símaskrá. Eflaust er líka
þægilegra að muna 1—1000 (einn
—þúsund), heldur en allt í einu
11—0—00 (ellefu — núll —
núll—núll) o.s.frv.
Á.
ur kærleiksverk til þjóðþrifa og
starfar í kristilegum anda til
bjargar bágstöddum mönnum.
Á þriðjudaginn talaði Þórður
Einarsson um Kynþáttavandamál
iff í Bandaríkjunum, 1. erindi um
það mál. Greinargóð lýsing á
þrælasölu til Ameríku, er inn-
lendir negrahöfðingjar smöluðu
fólki til stranda Afríku og seldu
það þrælakaupmönnum, er biðu
þar með skip sín. Það er gamall
misskilningur að hvítir menn
hafi að nokkru ráði rænt svörtu
fólki; það voru svertingjarnir
sjálfir sem höfðu þræla frá önd-
verðu og seldu fólk til ánauðar.
Það var svipað og þegar við seld-
um sauðfé til Englands eða hross.
Auðvitað er þáttur hvítra manna
í þrælahaldi óverjandi, en negr-
arnir kölluðu ógæfuna yfir sig
sjálfir, að mestu, í þeim þætti
þrælahalds er viðkemur sölu
blökkumanna til Ameríku.
Nú er byrjað að lesa hina
ágætu sögu Walter Scotts, ívar
Hlújárn, í þýðingu Þorsteins
Gíslasonar skálds. Auðvitað er
þýðing Þorsteins vönduð og vel
gerð í alla staði og Walter Scott
er sígildur höfundur sögulegra
skáldsagna, í fremstu röð slíkra
skálda. Er rétt að benda fólki á,
að hér er ekki um neinn „reyf-
ara“ að ræða, heldur fyrirtaks
sögu, miklum mun betri en
margar þær nýtízku sögur, sem
taldar eru ágætar bókmenntir.
A miðvikudag var erindi um
eyðing refa, eftir Óskar Aðalstein
Guðmundsson, en Andrés Björns-
son las erindið. Var það vel sam-
ið, enda er Óskar ágætur rithöf-
undur og kann því mætavel að
segja frá. Enda þótt ég væri
veiðimaður og skytta á yngri ár-
um, er ég nú orðinn þannig, að
mér fellur illa að heyra um hvers
kyns dráp, jafnvel þótt um refi
sé að ræða. Einna minnst fær á
mig eyðing minks, enda útlent
meindýr flutt inn í trássi við
ráðleggingar vitrustu og beztu
manna, sem uppi voru á þeim
árum, t. d. Magnúsar heitins Ein-
arssonar. Refurinn veiðir sér og
sinni fjölskyldu til lífs og bjarg-
ar, en minkurinn er rándýr sem
drepur af grimmd og miskunnar-
leysi.
Náttúra íslands: Snjórinn og
gróffurinn flutti Steindór Stein-
dórsson, náttúrufræðingur. Af-
bragðserindi fróðlegt og skemmti
legt.
Annars var mikið útvarpað frá
íþróttum og ekki óblandin
ánægja að hlusta á það. Voru
það fréttir frá knattspyrnuleik-
um þeim er íslendingar háðu við
Dani og Norðmenn. Fyrst var
hinn ágæti íþróttavöllur (knatt-
spyrnuvöllur) vígður við hátíð-
lega athöfn. Út af því að Jóhann
Hafstein drap á það, að rikið
ætti eitthvað vangoldið í sam-
bandi við þennan völl, væri gam-
an að fá að vita hversu mikið
ríkiff á vangoldið alls til Reykja-
víkurbæjar, upp í lögboðin gjöld
til skólabygginga, hafnar o. fl.
Borgarar bæjarins mundu gjarn-
an óska þess, að fá að vita þetta.
— Ekki var það óblandin ánægja
að hlusta á lýsingu Sigurðar Sig-
urðssonar á tveimur hálfleikum,
milli vorra manna og Norðmanna
og Dana. Var, kannske, ekki von
á betri árangri, en leiðinlegt var
það þó. —
Á laugardagskvöldið var létt
efni, góð smásaga er Hildur Kal-
man las upp, Frændi keyptur,
eftir Keston Clarke, gamansaga,
meinlaus og veigalítil. Svo var
það leikritið Rautt og grátt, eftir
Soya, gamall kunningi frá 1948,
vel leikið og gott gamanleikrit,
sem efalaust hefur orðið mörg-
um til skemmtunar.
Veigamesti þátturinn það
kvöld var Af gömlum plötum, er
Guðmundur Jónsson sá um. Hafa
þættir þessir, sem nú lýkur um
stund, verið ágætir og mörgum
til ánægju; var þessi síðasti þátt-
ur prýðilegur. Kæra þökk, Guð-
mundur!
Þorsteinn Jónsson,