Morgunblaðið - 23.05.1962, Blaðsíða 8

MORCVIV BLAÐIÐ
Miðvikudagur 23. maí 1962
*
JMrogiiitMftfrffe
Útgeíandi: H.f Arvakur Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (át>m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: ú.ðalstræti 6.
Augiýsingar og ufgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
NJÓSNIR Á ÍSLANDI
¥ engi hefur það orð legið á,
að kommúnistar sttmd-
uðu njósnir hér á landi eins
og í öðrum löndum og hefðu
til þess allfjölmennt starfs-
lið, bæði erlendra og inn-
lendra manna. Má ratrnar
segja, að einkeimilegt hefði
verið, ef njósnir hefðu ekki
verið reyndar hér, eins og
annars staðar, þar sem þær
eru aðaliðja heilla herskara
kommúnista.
Enginn maður efast því
um, að Sigurður Ólafsson,
flugmaður, skýrir rétt frá,
þegar hann upplýsir, aðtékk
neskur maður hafi reynt að
fá sig til að njósna og
ætlað að. nota sér fjár-
hagsvandræði, sem Sig-
urður var í, og Tékkinn
skýrir sjálfur frá að sérhafi
verið kxmnugt um. Og kald-
hæðnislegt er það, að fjár-
hagsvandræði Sigurðar stöf-
uðu einmitt af viðskiptum
við tékkneska ríkið, en hann
er einn af þeim óheppnu
mönnum, sem keypt hafa
dýrar en ónýtar vörur fyrir
austan jámtjald.
Augljóst er, að Sigurður
Ólafsson gat engan hagnað
haft af því persónulega að
skýra frá viðskiptum sínum
við þennan erindreka heims-
kommúnismans. Þvert á móti
átti hann á hættu stórkost-
legt fjárhagslegt tjón. Fram-
burður Tékkans er líka með
þeim hætti, að þótt hann
reyni að neita að hafa beðið
flugmanninn að njósna á
Keflavíkurflugvelli, þá benda
ákveðin sönnunargögn ein-
dregið til þess að hann skýri
rangt frá.
I fyrsta lagi er það kyn-
legt, að maður sem ekki er
starfsmaður sendiráðs Tékka,
skuli gerast milligöngumað-
ur um útvegun starfs í sendi-
ráðinu. í öðru lagi væri
það skrýtið, ef fyrst væri
sendur sérstakur maður
gagngert hingað til lands til
að semja við flugmanninn,
síðan stingi hann upp á
því að hann kæmi til Tékkó-
slóvakíu og byðist til að
borga farareyri hans þang-
að. En loks er svo hinn holi
blýantur til vitnis umnjósna
áformin.
í hverju lýðræðisríkinu af
öðru hefur verið ljóstrað upp
vun stórfelldar njósnir komm
únista. Nú eru fengnar
sannanir fyrir því, að slík
starfscmi er einnig rekin hér
á landi og vissu menn það
raunar fyrir.
Við þetta mál rifjast upp
sú afsökun aðalmálgagnS
Framsóknarflokksins, þegar
það gerðist einkamálgagn
sovézka sendiráðsins í sam-
bandi við lendingar rúss-
neskra flugvéla á Keflavík-
urflugvelli, að hér væri um
að ræða „hlægilega njósna-
hræðslu ríkisstjórnarinnar.“
Viðbrögð kommúnista við
neituninni um að þeir gætu
fengið ótakmörkuð afnot af
Keflavíkurflugvelli, myndað
þar allt og kynnt sér aðstæð-
ur, hafa sem sagt orðið þau,
að þeir hafa sent sérstakan
erindreka sinn til þess að
reyna að afla upplýsinganna
á annan hátt.
BIÐST TÍMINN
AFSÖKUNAR?
egar það nú er upplýst, að
Tíminn hefur haldið uppi
harðvítugum árásum á ís-
lenzku ríkisstjómina fyrir
það að hún vildi ekki leyfa
Rússum ótakmarkaða að-
stöðu til njósna á Keflavík-
urflugvelli, er spurningin að-
eins um það, hvort Tíminn
biðst afsökunar á því að
hafa gerzt málsvari Sovét-
ríkjanna.
Skal mönnum bent á að
fylgjast með því, hvort þetta
meginmálgagn þjóðfylking-
arinnar tekur aftur stóru orð
in. Af þeirri afstöðu geta
menn nokkuð markað, hvort
Framsóknarmenn hyggjast
halda áfram að vinnaaðþjóð
fylkingaráformunum, eða
hvort einhver von er til þess
að augu þeirra séu að opn-
ast.
Morgunblaðið gerir sér að
vísu enga von um það að
menn á borð við Þórarin
Þórarinsson og aðra þá, sem
nú ráða lögum og lofum í
Framsóknarflokknum, hverfi
frá þjóðfylkingaráformunum,
en um hitt ætti að vera nokk
ur von, að þeir menn sem
fylgt hafa Framsóknar-
flokknum og nú eru dag
hvern að gera sér ljósara,
hvert klíkan, sem ræður hon-
um, ætlar að leiða hann,
veiti honum í kosningunum
á sunnudag þá ráðningu, sem
nægi til þess að heilbrigðir
lýðræðissinnar nái undirtök-
um í flokknum í stað þjóð-
fylkingarmanna.
ORÐ
ÓLAFS THORS
¥ viðtali, sem Morgunblaðið
*■ birti í gær við Ólaf Thors,
forsætisráðherra, rekur hann
í fáum og einföldum orðum
Niels Dungal í gróðurhúsi sínu.
IMíels Dungal:
Engínn provinsbær
BINS og aðrar borgir hefur
Reykjavík sínar góðu og
slæmu hliðar, kosti og galla.
Lítum fyrst á kostina: Hita-
veitan er þægindi sem naum-
ast á sinn líka í nobkurri ann-
ari borg og áreiðanlegá ekki í
neinni höfuðborg. Engin borg
í heimi hefir betra drykkjar-
vatn en Reykjavík, og vafa-
samt hvort nokkur önnur borg
hefir hreinna og heilnæmara
loft. Útsýnið er fegurra en
frá nokkurri annari höfuð-
borg í Evrópu á sumrin, því
að Esjan er - svo mótulega
langt í burtu: grjótið í henni
verður hvorki grátt né blátt,
séð frá Reykjavík, en leikur í
ýmsum tilbrigðum af fjólu-
bláma eftir því hvernig sólin
gælir við hana, litirnir ýmist
dekkri eða ljósari eftir því
hve birtr.n er mikil, en ávallt
mjúkir, þótt þeir sé hvikulir
og bregði úr einum í annan.
Mér er nær að halda að marg
ir Reykvíkingar kunni ekki
að njóta þeirrar fegurðar sem
Esjan hefir upp á að bjóða —
ef til vill vegna þess að hún
fæst fyrir ekki neitt.
Þótt Reykjavík sé engin stór
borg, þá er hún samt engin
próvinsbær. Margar borgir í
Ameríku, sem eru margfalt
stærri, hafa hvorki háskóla,
leikhús eða konsertsal, og
hvorki tök á né smekk fyrir
að færa upp stórar óperur,
eins og hér er gert árlega.
Fólkið í Reykjavík er hlut-
gengt hvar sem er, lifandi
fólk, sem fylgist vel með því
sem gerist í heiminum og ferð
ast mikið, ekki aðeins innan-
lands, heldur einnig erlendis.
Það er viðbragðsfljótt til vel-
gerða, ef einlhver á bégt, og
er ósinkt á peninga, bæði
fyrir sjálft sig og aðra.
En Reykjavík hefir lí'ka
sína galla: Miðbærinn er orð-
inn svo ljótur og húsin þar
svo úr sér gengin, að maður
skammast sin fyrir að sýna
útlendingum hann. Hótel vant
ar tilfinriinanlega og veitinga-
staðir eru allt of fáir og fá-
tæklegir til þess að viðunandi
geti talist í 75000 manna borg.
Allt of mikið er af fullum
mönnum á götunum. Hófleys-
ið er einkenni hálfmenningar,
og af henni er hér nóg, eins
og við cj- að búast hjá þjóð,
SÍÐASTLIÐINN sunnu-
dag birtust hér í Mbl.
nokkrar greinar, sem nafn
kunnir borgarar skrifuðu
um Reykjavík. í dag birt-
um við þrjár slíkar grein-
ar til viðbótar, og eru þær
allar skrifaðar af mönn-
um, sem setja svip á borg-
ina. Síðar koma fleiri slík-
ar greinar um Reykjavik.
Þeir, sem skrifa í blaðið
í dag, eru dr. Halldór
Hansen læknir, Markús
Guðmundsson skipstjóri,
og Níels Dungal prófessor.
sem á einum mannsaldri hefir
hafizt úi örbirgð í efni.
Enn er einn afleitur galli
á Reykjavík: Börnin eru á göt
unum. Ekki aðeins þau stærri,
heldur iðulega litlir óvitar,
sem eru í stöðugri lifsihættu
innan um bílana. í erlendum
stórborgum sjást ekki lítil
börn á götunum. Hér flækjast
þau á götunum, eins Og þeim
var óhætt fyrir 50 árum, þeg-
ar engir bílar voru til. Þetta
verður að breytast.
Að mínu áliti hefir byggð
in í Reykjavík dreifzt allt of
mikið. Smáhús fyrir eina eða
tvær fjölskyldur hafa verið
byggð um allt, og dýrar götur
með vatni, rafmagni, síma og
heitu vatni lagðar með ærn-
um kostnaði fyrir fáeinar
manneskjur, sem byggja eina
götu. Þetta hefir orðið óhóf-
lega dýrt og kostað borgar-
ana óþarflega mikið fé. Gatan
köstar engu meira þótt húsin
sé stór og há og margt fólk
búi við hana. Stór nýtízku-
hús bjóða upp á mikil þæg-
indi. t. d. veitingastofur, eld-
hús, þar sem fólk getur pant-
að matinn tilbúinn, búðir, póst
hús o. fl., svo að margir taka
slík fjölbýlishús fram yfir tví-
eða jafnvel einbýlishús. Ef
slíkt byggingarlag væri tekið
upp, mætti reisa húsin þannig
að á miili þeirra myndist stór
ir ferhyrningar, þar sem börn
in geta leikið sér. Mikið fé
þarf til að byggja slik hús svo
að vel fari, og hafa sum
amerísku tryggingafélögin
reist slik stórhýsi, sem menn-
sækjast eftir að komast í. Eru
ekki eiríhvér tryggingafélög
hér orðin nógu rík til þess að
ávaxta fé sitt á öruggan hátt
í slíkum stórhýsum?
hvers vegna þjóðarnauðsyn
krefst þess, að þjóðfylkingar
menn nái ekki undirtökun-
um í höfuðborg landsins og
leiði yfir hana ógæfu vinstri
stjórnar.
En Ólafur Thors, forsætis-
ráðherra, víkur einnig sér-
staklega að þeim ómaklegu
árásum, sem gerðar hafa ver-
ið á hinn glæsilega borgar-
stjóra Reykvíkinga, Geir
Hallgrímsson, vegna þess að
hann er einn af eigendum fyr-
irtækisins H. Benediktsson
h.f. Forsætisráðherrann vík-
ur að störfum Hallgríms Bene
diktssonar, stofnanda þess
fyrirtækis, og afrekum þeim,
sem hann vann, en hann var
„gæddur ríkri athafnaþrá og
flestu þvi, er greiða mundi
götuna til mikilla athafna,
þar á meðal drengskap og
heiðarleika eins og Geir,“
svo að notuð séu orð forsæt-
isráðherrans. Síðan segir
hann:
„Svo fór sem kunnugt er
að hann varð með mestu at-
hafnamönnum á sínu sviði.
Þegar synir hans komu til
þroska gerðust þeir hluthaf-
ar og meðstarfsmenn hans.
Geir borgarstjóri hafði getið
sér góðs orðstírs einnig á því
sviði. En stjómmálin köll-
uðu og því kalii hlýddihann.
Hann kaus fremur að leggja
götur fyrir 1000 milljónir en
safna sjálfur milljón, frem-
ur að fást við hin miklu mál
allra höfuðstaðabúa en eigin
mál, þótt stór væru.“
Eitt er víst að allur þorri
Reykvíkinga er sammála
Ólafi Thors í fordæmingunni
á hinum lúalegu árásum á
borgarstjórann. Það meðal
annars munu þeir sýna á
sunnudaginn kemur. _ . <