Morgunblaðið - 15.08.1965, Blaðsíða 16

te
MORCUNBLADID
Sunnudagur 15. ágúst 1965

(Jtgefandi:
Framkvæmdas tj óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
GÆÐI AFLANS
J^unnugum mönnum hefur
verið ljóst um nokkurt
skeið, að gæðum fiskaflans
sem hér berst á land, hefur
hrakað nokkuð á undanförn-
um árum. Er þetta að vonum
mikið áhyggjuefni, þar sem
markaðir fyrir ' .ienzkar sjáv-
arafurðir hafa byggzt ekki
sízt á því, að gæði íslenzkra
~ afurða hafa verið meiri en
annarra þjóða.
Ein meginástæðan fyrir
versnandi gæðum fiskaflans
er sú, að mjög hefur dregið
úr veiðum á línu. Að sama
skapi hafa netaveiðar aukizt.
Til glöggvunar á gæðamis-
mun línufisks og netafisks,
má benda á, að um 95% línu-
fisks og raunar einnig fisks,
sem veiddur er í nót, fara í
fyrsta flokk, en öðru máli
gegnir um netafiskinn. Af
honum fer einungis þriðjung-
ur í fyrsta flokk A, annar
þriðjungur fer í fyrsta flokk
B, og þriðjungur fer í annan
og þriðja flokk. Yfirleitt fer
línufiskurinn og bezti neta-
fiskurinn í frystingu og sölt-
un en lélegri fiskurinn í
skreið. Það liggur auðvitað í
aúgum uppi, að ef gæði þess
afla, sem á land berst, væri
meiri en raun ber vitni um, j
mundi verðmæti útfluttra
sjávarafurða vera til muna
meira en nú er, því að tölu-
verður verðmunur er á fyrsta
flokks fiski og þeim, sem í
annan og þriðja flokk fara.
Ástæðurnar fyrir þessum
▼ersnandi gæðum aflans eru
auðvitað margar. M.a. þær,
' að méira aflast í net en á línu
og minna umstang er við þær
veiðar. Þá má einnig vera,
að verðhlutföllin skipti hér
oinhverju máli. En hverjar
svo sem ástæðurnar eru og
þær þarf að sjálfsögðu að
finna og skýra, ber brýna
nauðsyn til, að gerðar séu
uauðsynlegíS’ ráðstafanir til
þess að gæði þess aflamagns,
sem á land berst, verði meiri.
Við eigum góða sjómenn og
fullkomin fiskiskip. Ef aðrar
aðstæður eru fyrir hendi, er
-hægt að leysa þetta mál.
Mikilvægt er, að menn geri
sér Ijóst, að markaðir okkar,
sem únnir hafa verið með
miklum dugnaði og erfiðleik-
um, geta verið í alvarlegri
hættu, ef gæðum vöru okkar
hrakar til muna. Það má ekki
vérða óg er þess að vænta,
að þeir aðilar, sem hér eiga
hlut að máli, taki höndum
taman um að leysa þetta
vahdamáL
VIÐTÆKJA-
VERZLUNIN
í SUMARFRÍI
F'yrir nokkru var vikið að
4 fyrirkomulagi innflutn-
ings útvarpstækja hér í blað-
inu, og bent á, að það fyrir-
komulag, sem nú ríkir í þeim
efnum væri með öllu óviðun-
andi. Viðtækjaverzlun ríkis-
ins hefur, svo sem kunnugt
er, einkarétt á innflutningi
útvarpstækja og varahluta til
þeirra, og annarra slíkra
tækja. En stofnun þessi hef-
ur á síðustu árum farið inn á
þá braut, að veita innflytj-
endum einkafyrirtækja leyfi
til þess að flytja inn þessi
tæki, og tekið 30% gjald af
þeim innflutningi. Leyfisveit
ingar þessar virðast fara al-
gerlega eftir duttlungum og
geðþótta ráðamanna þessarar
stofnunar, og ekki er vitað til
þess, að lagaheimild sé fyrir
því 30% gjaldi, sem Viðtækja
verzlunin tekur af þessum
innflutningi.
Undanfarnar þrjár vikur
hefur Viðtækjaverzlun ríkis-
ins verið í sumarfríi, og hef-
ur skrifs^tofan nú nýlega ver-
ið opnuð að nýju að loknu
þessu sumarfríi. Á þessu
þriggja vikha tímabili hafa
innflytjendur ekki getað
fengið nein leyfi til innflutn-
ings á útvarpstækjum eða
varahlutum til þeirra, og ef
t.d. útvarpstæki hafa bilað og
varahlutir í þau hafa ekki ver
ið til í verzlunum, hafa eig-
endur þessara útvarpstækja
orðið að láta sér lynda að
bíða þangað til Viðtækja-
verzlun ríkisins þóknaðist að
koma úr sumarleyfi.
Þetta háttalag þessarar ein-
okunarstofnunar nær auðvit-
að engri átt, en er hinsvegar
glöggt dæmi um hvers konar
framkomu einokunarfyrir-
tæki leyfa sér að sýna í skipt-
um við viðskiptavini og neyt-
endur. Það hefur margoft
verið bent á það hér í blað-
inu, að fyrirkomulag á inn-
flutningi útvarpstækja og
annarra slíkra tækja er með
öllu úrelt, og í hæsta máta ó-
eðlilegt. Þess vegna er þess
fastlega vænst, að gerðar
verði nauðsynlegar ráðstafan-
ir til þess að létta einokunar-
hömlum af innflutningi þess-
ara tækja, svo að verzlun
með þau geti farið fratn á
hdtlbrigðan og frjálsan hátt.
Sumarfrí Viðtækj aver zlunar
ríkisins er enn ein sönnun
þess, að hér er um brýnt nauð
synjamál að ræða.
1 HIMALAYAFJÖLLUM milli
Kínaveldis og Indíalands, með
smárikin Nepai og Bhutan sitt
á hvora hönd, liggur lítið
land, Sikkim, 7.000 ferkíló-
metra að stærð, með 160.000
íbúa, fjöllótt land og erfitt
yfirferðar, þar sem menn fara
ferða sinnta oftast nær fót-
gangandi eða á hestbaki. Þar
ræður ríkjum Thondup Nam-
gyal, fursti og hans ektafrú,
ung bandarisk stúlka, tuttugu
og fimm ára gömul, Hope
Cooke.
Upphafið að ævintýri drottn
ingarinnar ungu var ferð sem
hún fór fyrir fimm árum til
Indlands og Nepal. í iþeirri
frð kynntist hún krónprinsin-
um í Sikkim, fertugum ekkju
manni, menntuðum í tíbetsku
klaustri, kurteisum manni og
vel heima í háttum vestrænna.
En Hope var líka harla fróð
um hagi austrænna, því heima
í Bandaríkjunum lagði hún
stund á Austurlandamál og
fræði að tilhlutan frænda
síns, sem var starfsmaður
bandarísku utanríkisþjónust-
unnar. Foreldra sína missti
Hope barn að aldri og var
sögð sjálfstæð nokkuð og ein-
þykk, ef því var að skipta.
Ættingjar hennar voru mis-
jafnlega hrifnir af því þegar
Bandaríska drottnimgin í Sikkim og kóngurinn maður hennar. I
hún tilkynnti að hún hefði
játast prinsinum í Sikkim, en
Hope fór sínu fram.
Nú eru liðin tvö ár síðan
þau gengu að eigast, Hope og
Thondup Namgyal, og vildu
reyndar gjarnan gera það
fyrr, en stjarnfræðingar sikk-
imsku hirðarinnar töldu það
óráðlegt og völdu þeim brúð
kaupsdag nærri einu og hálfu
ári síðar en þau hefðu sjálf
kosið. En austur þar brýtur
enginn í bága við fyrirmæli
vitringa og stjarnspekinga.
Fyrir meira en ári tók
Thondup Namgyal við völdum
í Sikkim að fóður sínum,
Tashi Hamgy, látnum, en að
ráði spekinganna var hann
ekki krýndur fyrr en í apríl
s.l. Við þá athöfn voru við-
stödd þrjú börn furstans af
Kóngur gluggar í timarit frá föðurlandi drottningar.
— „lífverðirnir hafa ekki I
betra að gera“, segir hún bros |
andi, „þeir hafa gott af að
fara að höggva þetta handa ]
okkur. Og ísskápurinn er orð
inn svo gamall og af sér geng
inn“.
Sikkim er ekki stærra land j
en svo að furstinn og drottn-
ing hans geta farið um það
allt á einum degi. í norðri I
gnæfir risinn Kínavedi og |
menn gleyma því ekki í Gang ,
tok, að beinust leið suður til
Indlands liggiu: um Sikkim. I
En drottningin unga fæst ekki |
um. „Ég els'ka manninn minn“
segir hún, „og Sikkim er
yndislegt land. Ég ætla að
skrifa um það bók, þegar ég ‘
má vera að“.
fyrra hjónabandi og eins árs
gamall sonur þeirra Hope,
Palven Gyulned Tenzing,
fæddur í febrúar 1964.
Hope drottning, eða Denj-
ong Gyallo, eins og hún heitir
á máli undirsáta sinna, vill
sjálf hafa hönd í bagga með
uppeldi sonar síns, en barn-
fóstra hans er ensk-indverskr
ar ættar og seinna fær hann
sikkimska kennara.
>að er oft glatt á hjalla 1
konungshöllinni í Gangtok,
höfuðborg ríkisins, þó hirðsið-
ir eigi að heita strangir. í>ar
er gestkvæmt mjög og vel
veitt og stundum matreiðir
furstinn sjálfur evrópska osta
rétti meðan drottning hellir
í glösin gestanna og útdeilir
ís ofan úr hlíðum Himalaya
Ungi prinsinn er harla áneegðj
ur með reiðskjótann, sem ]
fenginn var á markaðstorginu r
í Gangtok.

UTAN ÚR HEIMI
Bandaríska drottningin í Sikkim
Haldast ekki við
i Brazzaville
Washington, 13. ágúst.
NT,B—AP.
BANDARÍSíCA utanríkisráðu-
neytið tilkynnti í kvöld, að
bandarískir sendimenh yrðu
kvaddir heim frá Brazzavilie,
höfuðborg KongóLýðveldÍsins
(fyrrum franska Kongó) og sagði
að margir þeirra hefðu sætt illri
meðferð þar í landi. ,
Bandaríkjamenn. höfðu á
fjórða tug manna starfandi viff
sendiráðið í Brazzaviile en
höfðu áður fækkað starfoliðinu
mjög, svo að ekki voru eftir
nema fjórir ea fimm og halda
iþeir oú láka á brott.
/