Morgunblaðið - 15.08.1965, Blaðsíða 19

1 Sunnudagltr VS. águst 1965
MORCU H BLAÐIÐ
19
Á slóðum Ferðafélagsins
'wyijww m«ijwwiiy"' asntwwwwwiy ■ x« m^>!gwye»aj!w«3»wwwsqx
Ágústa Björnsdóttir:
TINDASTOLL
TINDAjSTÓLL. er fj'alll mifeið um
gig, sem rís við innaniverðan.
Btoagafjörð að vestan, og liggur
feauipstaðurkm SauðárQcrókur
nœrri rótuim hans, en þaðan að
yztu tánmi, Sævariandisstapa,
ímunu vera nærri 20 km. Byggð
er, eða hefur verið, uimhverfis
íjallii'ð, nema nyrzt, Reykja-
etrönd að austan, ag heitir
Reyikjadiskur þar sem hún nær
lemgst til noröurs. >á taka við
Ihiá björg í sjó fram í hinni nafn
tounnu Glerhaliavík, en þar er
h'vorki byggit bóil né greiðir veg-
Sr. Upp af Laxárdailsvik gengur
bvo Laxiárdaliur til suðvesturs
með fjallinu að vestan og hefur
þar verið byggt aJllt fró lamd-
mámstið, en syðst eru Göngu-
eQoörð. Tindastóll er failegt fja>ll
og tíguilegt ag fyrir legu sína
bvo drottnandi í héraðimu, að
Ihann hdýtur að vekjá eftirtekit
hjá hverj.u mannsbami, sem þar
é leið um í björtu veðri. >ar
®em Tindastóll er hæstur nær
hann 989 m. hæð yfir sjávarfleti
og er það mjög nærri fjadJlinu
miðju.
Eilífsfell hét hann í ðndverðu.
B>vo segir í fomum sögum:
^Maðr er nefndur Eifliífr örn. Við
hann er kennt eitt it hæsta
fjadfl á Reykjaströnd í Skaga-
firði.“ Hvergi sézt á bókum, að
nókkur helgi hafi hvílt á fjafli-
inu, en hins vegar var því* al-
miennt trúað að Tindastóll væri
eitt af þekn þrem fjöllum á
llandinu þar sem hverskyns óska
og náttúrusteina vœri að finna,
en um það atriði segja >jóðs.
Jón-s Árnaoonar: „í Tindastól
wustan og norðamverðum, í eða
uppuinda.n Gilerhallavík, ska.mmt
fyrir sunnan Bolabás, er brunn-
iur lulktur há<um hömrum á aliia
vegu, og guMitað vatn í. Bæði
I þeim brunni og unuhverfis
hann er saigt að séu allskonar
máttúrusteinar og þar á meðal
Óskasteinóinn. Alll'ir n>áttúrustein-
ar, sem þar í eru, er sagt að komi
upp á Jónismes'sunótt og bregði
J>á á leik ofan á brunninum og í
ksringum hann, en þess á milli
Biggi þeir á bruniníbotninum.
iBezt er því að sœta þessu lagi
til að ná í steinana, en þó er
6-vo örðugt að kamast að brunni
Iþessuim, að ekki verður þangað
farið, nema gandreið.** Ekki var
þó ail'lfaf þörf fyrir að viðhafa
elíkar kiúnstir, ef heppnin var
með, en svo segir í annarri sögu.
„Einu sinni var stúlka á gangi
í Tindastól og fann stein einm
fallegan. Hún hugsaði með sér,
að hún viíldi að hún væri horfin
{ þá beztu veizlu, sem haldin
vœri í heimiiium. Hún hvarf þá
®llt í einu út í veðrið og vissi
ekiki fyrri af, en hún stóð í dýrð
lliagri hölll og hafði henni aldrei
önnur eins prýði til hugar komið.
Maður færði benni þar gulllfbik-
ar. Hún tók við bikarnum, en
varð svo s'kelfd af öMu því, sem
fyrir hana bar, að húh óskaði
Bér að hún væri horfin á sama
Btað og áður í Tindastól og það
varð. F'leygði hún þar svo stein-
inoim og sagði að hann skyildi
eklki ofitar viMa sig, en héflt
hieim með bikarinn. GuLlbikar-
K» þótti hin nruesta gersemi og
var farið með hann tM prestsins,
en hann sagðiist ekfci skilja í, til
tovers hiann yrði hafður. Var þá
bifearinn sendur kóngi og gatf
hann stúlkunni fyrir hann 3 jarð
ár í Sfeagafirði."
Hinu upprunalega nafni sínu
mun fjallið hafa haldið noikkm
fram eftir öldum, því að í bók
þeirri, sem Ólatfur Olavíus ritar
um ferð sína um Norðurland á
'ánuinum 1775—1777 segir: „Sæv-
anlands- eða LaxárvíSk skilur
milili Skaga og Eilífsfjai'ls eða
Tindastóls, sem hann er nú oft-
ast nefndur. Hamn er eitt af
hæstu fjöllum norðanlands, girt-
ur þverhníptum bjöngum og lend
ingar undir honum em Mlar.“
Tindastóli er gert afar dátt í
iþjóðsögum og sagnirnar mjög
mangvíslegar. Aiuk þeirra sagna,
sem áður vom tilgreindar og
varða dásemdir óskasteinanna,
er til ógrynni annarra sagna um
iforynjur og tröM, sem trúað var
að byggi í fjallinu, og má þar
tM nefna söguna af Hrólfi hug-
'lausa, sem þegar allt kom tM
alls þótti taetur hæfa nafnið hug-
prúði Ojóðs. Ól. Davíðss.). Seg-
ir hún frá risa mifclum, héldur
atf lakara taginu, og svo ham-
römmum að fá járn fengu biti'ð,
en augnaráð hans var svo ógur-
leg.t, þagar hann vildi, að hver
slkepna drapst, sem hann leit
auigum. Reri hann á hverjum
degi, á steinmökkva, fram til
Dramgeyjar og stal þar fugli.
Biskups'dóttur nam hann á brott
og ffliutti í heMi sinn í Tindastóli,
batit hana á hárinu við stóibrík
og gefur auga leið hversu dapur-
fLe-ga æfi stfúlkan átti í helilinum.
En eins og vera ber í sldku æfin-
týri, frefl'saði söguhetjan ha>na úr
Dregur í Dingólfshnúk
dimmir á Vatnsskarð,
margar verða ekkjur í kvöld
á Skaga.
En uim nóttina urðu margir
skipstapar.“
í lók þessarar þjóðsagnaupp-
tailningar er vert að geta sögumn-
ar um veginn, sem nú er urð ein
og björg og torleiði hið mesta
þó fært megi kalla gangandi
manni miflli Reykja. og Sævar-
laeds. Saga þessi, sem í >jó'ðs.
Jóns Arnasonar tilheyrir flokkin
um Refsidómar guðs, fjafllar um
það, að einihverju sinni hafi úifar
risið miilli Re ykstrend inga og
Laxdæila út af hvalreka á Reykja
fjöru. Málinu lyktaði á þann veg,
að Laxdælir sóru rangan eið og
urðú R>ey'kstrendingar af rekam-
um „því þeir hugðu aJlt falslaust
af hinna hendi, en Laxdœiir <óku
til skurðar. En er þeir höfðu
skamima stund skorið hvaJinn,
féll Skri'ða úr stólnum yfir þá og
hvalrfn, svo þeir týndust þar
aJJir, nema drengur einn, sem
ekki hatfði unnið eiðinn, hann
ikomst aðeins undan til að flytja
Laxdælum Mðindin, sem gerzt
höfðu í för hans. En skriðan huldi
ekki einumigis hvalinn og menn-
ina heldur tók hún gjörsamlega
a>f veginn, sem verið hafði allt
til þess norðanundir TindastóJ.
Sú sikriða heitir sfðan Hvalurð.
>að er sögn mamna, að hvít-
klæddur maður hafi sézt uppi á
fjalJinu, áður en skriðan losnaði,
Glerhallavik
en það er önnur saga. >ennan
umrædda dag, lengsta dag árs-
ins, ákváðum við að ganga enn
á vit ætfintýranna og bregða okk
ur upp á Tindastól. Við lögðum
af stað frá Sauðárkróki kl. 1 e.h.
og gengum fyrst sniðgötu upp
brattan malarbakkann og varð
þar fyrir okkur allstórt- refabú,
síðan eftir bílveginum og yfir
Gönguskarðsá á brú, og þá um
hlaðið á bænum að Skarði, en
þar var myndarlegt íbúðarhús í
smíðum. Tókum við tali mann,
sem var þar við vinnu og spurð
um hann hve lengi væri gengið
upp á Stólinn. Mér er enn í minni
hve kýminn hann var þegar hann
virti okkur fyrir sér og sagði svo
loks nokkuð drýgindalega: „>ið
verðið alltaf eina tvo tíma, ann-
ars er það nú talinm röskur
klukkutíma gangur héðan"! Svo

Sævarlandsvik. — Ljósm. PáU Jónsbon.
þesisari prísiund og þá sæmd fyrir.
Einnig greina þjóðsögur frá því,
að göng hafi legið um fjallið og
má af þeim mierkja a'ð naut-
penimgur hafi gert 9ér lítið fyrir
og rásað þar um miili Reyfcja-
strandar og Laxárdals, enda
skemmsta leiðin. „Bolaibás heitir
hellir einn, sem gengur inn í
bjargið skammit fyrir norðan
Gfler'hallavífc. Menn héldiu fyrr-
um að hann lægi gegnum Tinda-
stól og að í honum byggju sæ-
skrattar. Nú er honum lokað í
endann af sjávarmöl, sem þang-
að berst með brimróti“ (Ól. Ol.).
>á var heldur eklki örgrannt uim
að tiöMin í Tindastóli ættu það
tM a'ð vera forspá, því „ein-
’hverju sinni þegar gefck upp
mieð veður hrfði heyrzt sagit í
fj'aJJiniu með dimmri ranust:
hafði banin átft að hafa sprota f
hendi og lostið honuim á fjaMið,
þar sem skriðan tók sig upp.“
Flest það, sem hér hefur verið
drepið á, tilheyrir fortíðinni,
sögu löngu liðinna alda, sem
aldrei mun endurtaka sig. Ekki
er vafi á því, að margir eru þeir
nú, sem yndi hafa af því að
blaða í þessum gömlu sögnum
og renna augum til horfinna kyn
slóða, og ef til vill gætu þær
lí'ka vakið löngun manna til þess
að klífa þetta undranna fjall og
forvitnast um hvað það hefur að
geyma. >annig var því að
minnsta kosti varið um okkur
tvær Reykjavíkurstúlkur, sem
tfyrir aldarfjórðungi voru
staddar á Sauðárkróki einn sól-
heitan jjinídag. Kvöldið fyrir
höfðum við komizt upp í Drangey
og vorum eklki meira en svo bún-
ar að átta okkur á því æfintýri,
mörg voru þau orð en vitanlega
hafði hann fylgzt með ferðum
okkar og séð hve hægt okkur
miðaði í brennandi sólarhitan-
um. Og sannspár var hann, því
réttum tveim tímum síðar stig-
um við upp á brúnina. Við héld
um enn norður eftir fjalllinu og
upp á háan hnjúk, sem okkur
virtist vera næsthæsti tindur
fjallsins. Lengra fórum við ekki,
því að þarna uppi var mikill
snjór og óðum við elginn í hinni
öru sólbráð. Sjóndeildarhringur-
inn var nú orðinn feiki víður og
fagur og óvíst að sú heimsins
bezta veizla, sem stúlkan með
óskasteininn lenti i, hafi verið
öllu dýrlegri, — en skeltfing
fannst okkur við vera smáar í
þessari firna víðáttu. Jafn bjart
var til allra átta, lands sem sjáv
ar, og ef telja ætti upp í smá-
atriðum allt það sem fyrir augu
bar, mynli varla dagurinn end-
ast til þess. Minnisstæðust er mér
glampandi birtan frá jöklunum á
miðhálendinu, — Hofsjökull,
tindarnir á Kerlingarfjöllum, —
Langjökull, Eiríksjökull, Ok og
í skörðunum á milli þeirra sá-
um við enn suðlægari fjöll, sem
við ekki gátum áttað ökkur á
hver voru. Fjallgarðar blöstu
við á báðar hendur, sundurskorn
ir af dölum og giljum en árnar
runnu fram eins og silfurstreng-
ir í sólarbirtunni. Strandatfjöll
bar yfir Húnaflóa og einnig sá-
um við mjög greinilega til
Glámu og Drangajökuls, sem i
þann tíð voru enn í tölu jökla.
Fjörð sáum við skerast inn i
landið frá vestri og giskuðuim á,
að það væri Gilsfjörður. í suð-
austri bar háan tind í ómælis-
fjarlægð, það héldum við vera
Herðubreið, hvort, sem það fær
staðizt. Sjálfsagt eru ekki marg
ir dagar á sumri hverju, sem
bjóða upp á slíkt afburðas'kyggni
og fyrir það beindust augua
meira að því, sem í fjarskanum
var, en hinu, sem var nær. En
þó ekki væri nema til þess eins
að fá yfirsýin yfir þau héruð(
sem næst liggja, er sannarlega
á sig leggjandi að ganga é Tinda
stól, svo létt sem það ætti að
vera hverjum fullfrískum manni,
og það því fremur aö nú hetfur
verið gerð bílfær leið um Skaga
og þar sem opnazt fleiri upp-
gönguleiðir.
Rubistar
með síld til
Keflavikur
Keflavík, 13. ágúst.
SÍLDARFLUTNINGASKIPIÐ
Rubistar kom tM Keflavíikiur i
arunað skiptið í gær og hafði
fil'Uitt 9000 mál síldar í bvonri
ferð. í fyrstu tferðinnii voru
nókkrir byrj'unarörðugileik-
ar með Íöndun, sem nú hatfa
verið lagfærðir, og hefur
Jöndun í gær ag í dag gengið
mjög vel. SMdinni er dælt úr
lestum skipsins og flutt á bílum
í síldarbræðslumar í Keflavík,
Njarðvík og Sandigerði.
SfLdin var tekim úr veiðiskip-
um á ihafimu út aí Austfjörðum.
Rubistar er annað atf tveiim skip-
um, sem síldarverksmiðjuirnaír á
Suðurnesj um ásaimit verikisimiðjiuin
um á Akranesi og í Hafnarfirði
tóku á leigu. Hitt skipið Laura
Terfcol er nú að losa í Hatfnar-
firði. Strax og löndiun er lokið
halda skipin afibur á miðin fyrir
aiustan. Mjög vel hetfuir gengið að
tafea síldina úr veiðiskipunum
þar. «