Morgunblaðið - 07.10.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. OKTÓBER 1979
vetur, fannst Landsvirkjun
ástandið heldur tæpt og svo þegar
hleypa þurfti úr Þórisvatni strax í
byrjun september í stað þess að
safna vatni, eins og jafnan áður,
þótti ljóst að grípa þurfti til
ráðstafana, sem tækju mið af því
að við værum að sigla inn í tímabil
verulegs vatnsskorts. Við þetta
má svo bæta, að Landsvirkjun
hefur fengið þær upplýsingar hjá
Veðurstofunni, að sept. s.l. hafi
verið sá kaldasti, sem komið hefur
í 100 ár, og einnig að sumarið júní
— sept. hafi verið með köldustu
sumrum á þessari öld (2° kaldara
en í meðalári).
í lok september var staðan sú,
að Þórisvatn var um 4 m lægra en
á sama tíma í fyrra (571 m.y.s.), og
komi þurrasti vetur, sem áður
hefur mælst, verður að skerða
orkuafhendingu til viðskiptavina
Landsvirkjunar um rúmar 200
GWh í vetur. Verði hinsvegar um
meðalrennsli að ræða, lækkar
þessi tala niður í um 100 GWh.
Þegar tekið er tillit til þess, að
hugsanlegt er, að það gæti komið
enn þurrara ár en það, sem mælst
hefur áður og einnig að ófyrirséðir
atburðir geta hent svo sem
skyndilegar bilanir o.fl., hefur
Landsvirkjun þótt ráðlegt að hefja
skerðingu á orkuafhendingu nú
þegar og miða þær aðgerðir fyrst
um sinn við það, að komandi vetur
verði tíðarfarslega með erfiðasta
móti. Ætlunin er að miða skerð-
inguna fyrst um sinn við um 80
GWh fram að jólum, en það þýðir
u.þ.b. 200 G1 sparnað í Þórisvatni
miðað við, að öll sú orka yrði tekin
úr vatninu, eða sem svarar um 3 m
í vatnshæð. Landsvirkjun hefur
nú þegar minnkað orkusölu til
stóriðjufyrirtækjanna í samráði
við þau. Ástandið hefur verið
reifað fyrir þessum aðilum, sem
hafa sýnt málinu skilning og
brugðizt við á mjög jákvæðan
hátt.
Er það von Landsvirkjunar, að
með þessu þóti verði komizt hjá
niðurskurði hjá almenningi í vetur
og nægja muni að hvetje menn til
sjálfviljugs rafmagnssparnaðar.
Enginn veit þó sína ævina fyrr
en öll er. Mun Landsvirkjun fylgj-
ast mjög náið með framvindunni
og grípa til frekari aðgerða eða
slaka til eins og henta þykir.
Sú spurning hlýtur að vakna,
hvort sjá hefði mátt það veðurlag
fyrir sem nú ríkir og hverjar líkur
séu á áframhaldandi kuldum og
þurrviðri fram að gangsetningu
Hrauneyjafossvirkjunar. Víst er
um það, að nokkrar ábendingar
hníga í átt til kólnandi veðurfars
og þar með þurrka, en nokkur
fylgni er þarna á milli. Sumir
veðurfræðingar álíta t.d., að
kringum 1966 hafi orðið þáttaskil í
veðurfari hér á landi og kólnað
nokkuð síðan. Það verður að telj-
ast líklegt, að síðustu ár hafi
jöklar rýrnað minna en áður, en
samkvæmt lauslegri áætlun er
þáttur jöklarýrnunarinnar í
rennslinu um 15—30 m3/sek í
Þjórsá við Búrfell og er það um
5—10% af heildarrennslinu. Með
þetta í huga má segja, að með því
að líta á mælingar okkar frá 1950
fáist fullhagstæð mynd af fram-
leiðslugetunni, en þess ber þó að
geta, að einhver vatnsminnsti
vetur sem skýrslur okkar sýna er
einmitt veturinn 1950—’51, en það
er um miðbik einhvers mesta
hlýviðrisskeiðs, sem hér hefur ríkt
frá þjóðveldisöld. Með hliðsjón af
ofanrituðu, sem tæplega getur
talizt fullsannað enn sem komið
er, kann að vera, að líkur fyrir
slæmri tíð séu nokkru meiri en
hingað til hefur verið álitið.
Mér hefur nú orðið tíðrætt um
veðurfarið og erfiðleika Lands-
virkjunar á líðandi stund. Það er
því kominn tími til að víkja að
léttara efni þ.e., hvort ekki séu
aðrar leiðir til úrbóta en eintómar
skammtanir á rafmagni. Ég ætla
því að ljúka máli mínu á því að
skýra frá hugmyndum, sem
Landsvirkjun er nú að velta fyrir
sér um aðgerðir, sem virðast geta
komið að góðu gagni til hjálpar í
vatnsbúskap komandi tveggja
vetra fram til Hrauneyjafoss-
virkjunar.
Landsvirkjun hefur ákveðið, að
ráðast í garðabyggingar í Þjórsá
ofan Búrfells nú þegar í haust. Er
tilgangurinn sá að þrengja farveg
árinnar á um 4 km vegalengd og
minnka á þann hátt ísmyndun og
tilsvarandi ísskolunarþörf við
Búrfell. Reynsla af samsvarandi
görðum, sem þegar hafa verið
byggðir á undanförnum árum í
Þjórsá og Tungnaá hefur verið
mjög góð.
Teknar hafa verið upp viðræður
við Laxárvirkjun um möguleikana
á því að setja gufustöðina í Bjarn-
arflagi (3MW) upp að nýju, en nú
mun vera að koma gufa til þess að
knýja þá stöð eftir að nýja borhol-
an fyrir Kísiliðjuna tekur til
starfa.
í viðræðum Landsvirkjunar við
Hitaveitu Suðurnesja hefur komið
í ljós, að Hitaveitan telur sig geta
komið 6 MW jarðgufustöð í
Svartsengi í gagnið jafnvel fyrir
veturinn 1980. Allt útlit er nú
fyrir, að þessi stöð gæti sparað
sem svarar framleiðslugetu sinni í
olíukeyrslu veturinn 1980—’81, og
mundi þannig geta borgað sig upp
á einum vetri. Landsvirkjun hefur
nú sent iðnaðarráðuneytinu bréf,
þar sem hvatt er til að í þessa
framkvæmd verði ráðizt, enda sé
gert ráð fyrir því, að samkomulag
náist milli Hitaveitunnar og
Landsvirkjunar um rekstrarform-
ið.
Möguleikar á því að veita meira
vatni til Þórisvatns hafa verið
athugaðir og virðist vera, að unnt
sé að ná nokkru meira vatni til
Köldukvíslar en nú er. Ekki mun
þó ráðlegt að fara í þær fram-
kvæmdir á þessu ári, en fyrir
HÁDEGISVERÐARERINDI í ROTARYKLÚBBI REYKJAVÍKUR 3. OKT. 1979.
15
veturinn 1980—’81 ætti það að
vera unnt og eru góðar líkur á, að
hér sé um mjög hagkvæmar fram-
kvæmdir að ræða.
Svo er það blessuð Krafla, en
margir telja nú augljóst, að rétt sé
að bora fleiri holur þar. í því efni
verður þó að hafa í huga að taka
áhættuna um borárangur inn í
myndina.
Ég læt nú staðar numið í þess-
ari upptalningu, þó fleira mætti
tína til, en margt smátt gerir eitt
stórt.
Góðir fundarmenn, enda þótt
næstu tveir vetur kunni að verða
erfiðir í raforkubúskapnum er ég
bjartsýnn á, að þeir erfiðleikar
verði yfirrunnir með skynsamleg-
um ráðstöfunum og sú reynsla,
sem af þeim fæst eigi eftir að
nýtast til aukins öryggis í áætl-
anagerð um framtíðarvirkjanir.
Vikulcgir
hádegis-
tónleikar
í Söng-
skólanum
SÚ nýbreytni verður tekin
upp í borgarlífinu í vetur að
í hádeginu hvern miðviku-
dag verða haldnir tónleikar
ýmissa listamanna í Tón-
leikasal Söngskólans í
Reykjavík að Hverfisgötu
44. Söngskólinn hefur nú
fengið þennan sal til um-
ráða, en áður var þar m.a.
samkomusalur Fíladelfíu-
safnaðarins. „Þessir tón-
leikar,“ sagði Garðar Cortes
söngvari og skólastjóri
Söngskólans, „eru ætlaðir
fyrir alla sem áhuga hafa á
tónlist og við vonumst eftir
því að fá ekki aðeins þá sem
sækja reglulega tónleika,
heldur einnig þann mikla
fjölda tónlistarunnenda,
sem að öllu jöfnu sækja ekki
tónleika. Tónleikarnir
munu standa yfir frá kl.
12.10 til 12.50, eða í 40
minútur og það er upplagt
fyrir fólk að slá til, sleppa
jafnvel hádegismatnum og
koma í Söngskólasalinn.
Þar er t.d. hægt að fá keypta
súpu, kaffi, te, mjólk og
aðra hressingu af smærri
gráðunni.“
Allir miðvikudagar til ára-
móta eru skipulagðir og hef-
ur Garðar gert það, en fyrstu
tónleikarnir verða n.k. mið-
vikudag 10. okt. Þá mun
Rögnvaldur Sigurjónsson
píanóleikari halda tónleika.
Hann mun leika verk eftir
Beethoven, Schumann og
Chopin.
Síðan munu eftirtaldir
listamenn koma fram á há-
degistónleikunum 17. okt.
Mauela Wiesler flautuleikari,
24. okt. verða ljóðatónleikar
Önnu Júlíönu Sveinsdóttur
með undirleik Láru Rafns-
dóttur, 31. okt. verða tónleik-
ar Sigurðar Snorrasonar
klarinettleikara og Hrefnu
Eggertsdóttur píanóleikara,
7. nóv. ljóðatónleikar Más
Magnússonar við undirleik
Jónínu Gísladóttur, 14. nóv.
verða tónleikar Guðnýjar
Guðmundsdóttur fiðluleikara
og Halldórs Halldórssonar
píanóleikara, 21. nóv. leikur
Jónas Ingimundarson
píanóleikari, 28. nóv. íslenzki
blásarakvintettinn, 5. des.
Kristján Þ. Stephensen
óbóleikari og Kolbrún
Sæmundsdóttir píanóleikari,
12. des. Strengjakvintetts-
tónleikar og 22. des. flytur
Kór Langholtskirkju jólalög
undir stjórn Jóns Stefáns-
sonar.