Morgunblaðið - 02.10.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. OKTÓBER 1983
Hljóðmerki rufu kyrrðina í slysadeild Borgarspítalans. f sama vetfangi þustu brunaverðir, læknir og hjúkrunar-
fræðingur að neyðarbíl Reykjavfkurdeildar Rauða kross íslands, sem hafður er í sérstöku bflskýli við norðurenda
deildarinnar. Stórar hurðir bflskýlisins tóku að opnast, öryggisbelti voru spennt og sírenur bflsins tóku að væla. í talstöð
var (ilkynnt hvert stefnt skyldi — kona hafði fengið hjartaáfall við Sundlaugarnar í Laugardal. Hver sekúnda var
dýrmæt — innan við hálf mínúta var liðin frá því hljóðmerkin tóku að berast um ganga slysadeildar þar til bfllinn
var á leið inn i Laugardal.
Við ókum á eftir í sérstakri bif-
reið Slökkviliðsins — sírenuvælið
yfirKnæfði umferðargnýinn og bíl-
um var vikið til hliðar. Ekið var
norður Háaleitisbraut, á rauðu yfir
gatnamótin við Miklubraut, beygt
var austur Ármúla, niður Hallar-
múla og inn á Suðurlandsbraut og
Reykjaveginn til norðurs. Örfáar
mínútur voru liðnar og við vorum
við Sundlaugarnar. Fullorðin kona
hafði fengið hjartaáfall og læknir
ásamt hjúkrunarfræðingi og bruna-
vörðum hóf þegar björgunartil-
raunir.
Konan var flutt inn í neyðarbíl-
inn, sem er nokkurs konar slysa-
deild á hjólum. Mínúturnar liðu ein
af annarri — starfslið neyðarbíls-
ins vann sitt verk inni í bílnum.
Hjarta konunnar hóf að slá á ný.
Um 10 mínútur liðu og þá loks var
haldið á slysadeild Borgarspítalans.
Allt var til reiðu þegar komið var
með konuna þangað og haldið var
áfram að freista þess að bjarga lífi
hennar.
Eftir fyrstu hjálp var hún flutt í
gjörgæzludeild og liggur nú þegar
þetta er skrifað á hjartadeild Borg-
arspítalans. Með snörum handtök-
um — með þrautþjálfuðu starfsliði
— með læknisvísindum nútímans
hafði tekizt að bjarga mannslífi.
Bíll 13 hafði enn einu sinni komið
að ómetanlegum notum, en svo er
hann nefndur meðal starfsfólks.
Ekki vegna þess að þeir vilji bjóða
forlögunum byrginn með þessari
tölu, sem í augum svo margra er
óhappatala, heldur einfaldlega
vegna þess að tveir síðustu stafirnir
í skráningarnúmerinu eru 13.
Morgunblaðsmenn fengu tæki-
færi til þess að kynnast starfsemi
neyðarbílsins og fylgdust með hon-
um síðastliðinn miðvikudag en þá
var ár liðið frá því neyðarbíllinn
var tekinn í notkun. Honum er
haldið úti sex daga vikunnar, frá
mánudegi til laugardags frá klukk-
an átta að morgni til miðnættis.
Fullyrða má, að með starfsemi
neyðarbílsins hafi gjörbylting orðið
í þessum málum og borgarbúar búi
við mun meira öryggi. Með þessu er
ekki verið að draga úr ágæti sjúkra-
bílanna, sem sendir voru og eru —
þegar neyðarbíllinn er ekki notað-
ur, að nóttu til og á sunnudögum —
í neyðartilvikum.
Starfsemi neyðarbílsins er út-
víkkun á starfsemi sjúkrahússins.
Fullkomin þjónusta er veitt á
staðnum og dýrmætur tími vinnst.
Tími sem getur skipt sköpum —
ekki síst í tilvikum þegar fólk fær
hjartaáfall eða lendir í andnauð. Þá
skipta örfáar mínútur sköpum um
hvort lífi verður bjargað. Aður var
sjúkrabíll sendur á staðinn og
sjúklingi ekið í slysadeild þar sem
meðferð hófst. Með neyðarbílnum
vinnst dýrmætur tími og fullyrða
má að mörgum mannslifum hafi
verið bjargað.
Billinn er sendur í öllum neyðar-
tilvikum sem upp koma á milli
klukkan 8 og 24. Öll slys, hjarta-
tilfelli, þegar fólk lendir í andnauð
og áfram mætti telja. Reyndir að-
stoðarlæknar á lyflæknisdeild
Borgarspítalans fara með bílnum,
ásamt hjúkrunarfræðingi og tveim-
ur brunavörðum, sem hafa sótt
námskeið í fyrstu hjálp, haldin voru
sérstök námskeið fyrir þá í vetur
sem leið og urðu þeir að standast
próf til þess að teljast hæfir til
starfa á neyðarbílnum.
í 96 tilvikum jafnvel
skipt sköpum
„Á því ári sem liðið er frá því
þessi starfsemi hófst, hefur bíllinn
farið í liðlega 1300 útköll. í 96 til-
vikum af þessum 1300 — þegar
gripið er inn í á „krítískum" augna-
blikum, svo sem í hjartastoppi, önd-
unarnauð og alvarlegum umferð-
Texti:
Hallur Hallsson
Ljósmyndir:
Júlíus Sigurjónsson
arslysum — þegar sjúklingur hefur
hlotið læknismeðferð á vettvangi,
hefur hún jafnvel skipt sköpum um
líf hans. í öðrum 350 tilvikum hefur
liðið á neyðarbílnum komið að veru-
legum notum — við lyfjameðferð,
bráðameðferð á staðnum og eftirlit
með sjúklingi á leið í sjúkrahús. í
öðrum tilvikum kemur starfslið
bílsins að gagni, í til að mynda
minni háttar slysum. Af þessum
1300 tilvikum er liðlega helmingur
sjúkravitjanir og tæplega helming-
ur slys. Utköli eru þetta 5—6 á dag
en geta farið allt upp í 12—14. Þessi
starfsemi er til gífurlegs öryggis
t.d. fyrir þá sem slasast eða fá
hjartaáfall og reyndar fyrir alla
borgarbúa, því hver og einn getur
lent í því að þarfnast fyrirvara-
lausrar læknismeðferðar," sagði
Gunnar V. Sigurðsson, yfirlæknir á
lyflæknisdeild Borgarspítalans í
samtali við blaðamann Mbl.
„í fyrstu var starfsemi neyðar-
bílsins bundin við daginn, frá
klukkan átta á morgnana til fimm á
daginn, fimm daga vikunnar. Síðan
kom í ljós að full þörf var á að
lengja tímann og það var gert upp í
núverandi horf, en betur má ef
duga skal. í mínum huga þyrfti
neyðarbíllinn að vera til staðar all-
an sólarhringinn alla daga vikunn-
ar. Við þekkjum það af reynslunni
að full þörf er á því. Fólk fær
hjartaáfall á nóttunni, eins og á
öðrum tíma sólarhringsins svo
dæmi sé tekið og alvarlegustu um-
ferðarslysin verða oft að nóttu til,
ekki sízt um helgar," sagði Gunnar
Sigurðsson.
Hrólfur Jónsson varaslökkviliðs-
stjóri tók mjög í sama streng og
Gunnar um nauðsyn neyðarbílsins.
„Auk þess bætir starfsemi neyðar-
bílsins almenna sjúkraflutninga
fyrir utan að vera borgarbúum mik-
ið öryggistæki. Brunaverðir hafa
starfað með læknum, farið á nám-
skeið og þeir hafa aukið stórlega við
þekkingu sína. Við teljum að miklar
framfarir hafi orðið í almennum
sjúkraflutningum ekki sízt vegna
þess að nú þarf ekki að kalla al-
menna sjúkrabíla fyrirvaralaust í
neyðarköll, nema í algerum undan-
tekningartilfellum," sagði Hrólfur í
samtali við blaðamann.
Guðmundur Vignir Óskarsson og
Bjarni Ingimundarson voru bruna-
verðir á vakt þegar Morgunblaðs-
menn voru að kynna sér starfsemi
neyðarbílsins. „Við vinnum öll sem
ein heild á bílnum og höfum skipt
með okkur verkum. Þegar mikið
bjátar á erum við öll á fullu. Við
sjáum til að mynda um hjartahnoð
og að gefa raflost í hjartatilfellum,"
sögðu þeir Guðmundur Vignir og
Bjarni i samtali við blaðamann.
„Við höfum aukið við þekkingu
okkar í starfi með læknum og
hjúkrunarfræðingum. Þá vorum við
í fyrirlestrum í vetur og gengumst
undir sérstakt próf til þess að vera
gjaldgengir á bílinn. Fyrirhugað er
að framhald verði á þessari
fræðslustarfsemi. Það er óyggjandi
að neyðarbíllinn kemur að miklum
notum — það er í sjálfu sér ekki
okkar að fullyrða hvort mannslífum
hafi verið bjargað, en við erum þess
fullvissir að með neyðarbílnum hafi
mannslífum verið bjargað," sögðu
þeir félagar.