Morgunblaðið - 24.07.1985, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1985
'1

Jón Þ. Amason
Spurningin er: Hverjum í breiðfylkingu pen-
ingahyggjunnar dettur annað í hug en að
hagsmunir séu hugsjónum æðri?
Lífríki og lífshættir CIII
Þegar ýmsir heimsþekktir vís-
indamenn hófu að birta álits-
gerðir á 7. og 8. áratug líðandi
aldar um hugsanleg endalok líf-
ríkis á jörðinni, áttu þeir afar
takmörkuðum skilningi að
fagna. Annars var enda naumast
að vænta. Flestir litu þannig á,
að útdauði mannkynsins væri
óhugsandi.
En nú, eða 10—20 árum síðar,
gera fjölmargar læsar mann-
eskjur sér grein fyrir að á lofti,
láði og legi hlykkjast og sveiflast
sterkari og fleiri orsaka- og af-
leiðingakeðjur, sem að þessu
hníga, heldur en uppörvandi er
að brjóta heilann um. Eigi að
síður er þess engin vanþörf.
Innan 500 ára
Víðkunn er sú staðreynd um
mannlega brotalöm, að leiðirnar
frá skynjun til skilnings og frá
skilningi til viturlegra viðbragða
eru bagalega langar og torfærar.
M.a. af þeim sökum sjást þess
engin merki, að á helför hægi.
Síendurteknar fortölur þeirra
sem ættu að hafa völd til að hafa
vit fyrir fjöldanum í krafti
greindar og þekkingar, þjóta
sem vindur um eyru. Að fyrir-
lagi múghyggjunnar lýtur heim-
urinn duttlungum, sjálfsdýrkun
og jöfnunarsýki þeirra, sem
hugsa með maganum eingöngu.
Múgkynið anar því, ölvað
sjálfbirgingi og hnakkakert,
hröðum skrefum fyrir ættern-
isstapa. Óráð þess er ekki til
komið vegna skorts á upplýsing-
um. Þær liggja alls staðar fyrir
og fást nær ókeypis. Orsökin er
vanhæfni þess til að þýðast
stjórn náttúrulögmálanna og
lúta þeirri kvöð að draga rök-
réttar ályktanir af reynsluþekk-
ingu, sem hrannazt hefir upp í
aldanna rás. Og gerir enn, og fer
vaxandi.
Dr. Theo Löbsack, náttúruvís-
indarithöfundur, Theodor-
Wolff-verðlaunaþegi og hand-
hafi WiIhelm-Bölsche-orðunnar,
kann því að hafa raunalega rétt
fyrir sér (í bókum sínum, „Ver-
such und Irrtum — Der Mensch:
Fehlschlag der Natur“, og „Die
letzten Jahre der Menschheit"),
þegar hann telur einsýnt, að á
fyrri hluta næsta aldatugs muni
manneskjan hljóta sömu örlög
og dýra- og jurtaríkið, sem hún
þá hefir gengið af dauðu. Hún
hljóti að hverfa að fullu af yfir-
borði plánetu, er tegundarsystk-
ini hennar hafa gjöreyðilagt.
Gegn frjáls-
lyndum sannleika
í þessum greinapistlum mín-
um hefi ég aldrei gefið í skyn, að
mér væri að fullu ljós orsök allr-
ar ógæfu. Nokkrar samverkandi
meginorsakir hefi ég þó þótzt
hafa komið auga á. Og fjær er ég
því en nokkru sinni fyrr að geta
bent á nokkur tímabær, óyggj-
andi úrræði, enda hefi ég forðast
hvers konar heimsbjörgunarboð-
skap eftir beztu getu.
Þar kemur einkum til, að fylk-
ingar þeirra, sem eiga alvizkuna
og boða alsæluna, eru alltof
þéttskipaðar til að óverðugir geti
komið sér þar fyrir án þess að
verða til ama. Auk þess finnst
mér forystuliðið ekki sérlega að-
laðandi, svo að ekki hefir reynt
verulega á viðnámsþrótt minn
gegn þess konar félagsskapar-
freistingum.
Fyrir því læt ég þessa getið
nú, að á meðan mér auðnast að
halda þessum rittilburðum mín-
um áfram, og nýt til þess velvild-
ar ritstjóra Morgunblaðsins,
verður varla að vænta eftirtekt-
arverðra breytinga í þessu efni.
Nema ef vera skyldi, að ég leit-
aðist við að styrkja mál mitt
sögulegum stoðum og dæmum
betur en hingað til. Aðallega af
því að birtu verður hvorki varp-
að að gagni á nútíð né framtíð af
öðru en ljósi fortíðar.
Telja má víst, að einungis
fáum dyljist sú hrópandi stað-
reynd, að spadómur Spenglers
um endaiok Vesturlanda sé að
verða veruleiki, ef ekki þegar
orðinn. Um það er því óþarfi að
deila, enda ekki hægt. Orsakir
endalokanna eru hins vegar ekki
allar jafn augljósar þótt um að-
alástæður verði ekki heldur
deilt:
Áratuga hatursóhróður
vinstrimanna, hvort heldur af
hálfu kommúnista eða frjáls-
lyndinga, gegn öllu því göfugasta
og heilbrigðasta, sem vestræn
menning hefir getið af sér, hefir
borið drepandi árangur. Menn-
ingarþreyta og evrópskt sjálfs-
hatur læsa klónum sífellt dýpra
og dýpra í lífshold björtu álfunn-
ar.
Oswald Spengler (1880—1936):
„Það er hinn andlegi skríll, í fylkingarbrjósti fallkandídatar allra
háskóladeilda, hinir andlega og sálrænt einhvern veginn fötluðu, sem
elur af sér gangstera hinna frjálslyndu og kommúnísku upphlaupa."
En hún er í hættu. Gífurlegri
hættu. Og fullkomið efamál er,
hvort hún fær lifað vinstrisókn-
ina af.
„Sú rödd var
svo fögur“
Hins vegar sækir „heims-
menningin" í sig veðrið.
Fyrir 39 árum var UNESCO,
ein sérstofnana Sameinuðu þjóð-
anna, sett á laggirnar. f
stofnskránni segir: „Markmið
stofnunarinnar er að stuðla að
samstarfi þjóðanna á sviði
menntamála, vísinda og menn-
ingar til varðveizlu friðar og ör-
ygKÍs“
I tæp 30 ár starfaði UNESCO
að mestu eins og til var ætlazt.
Árið 1974 urðu þáttaskil. Ný-
frelsismenningin tók völdin. Þá
hlotnaðist stofnuninni sú náð-
argjöf, að Afríkumenningarmað-
ur varð yfirforstjóri hennar,
Amadou Mahtar M’Bow, sem til
þess tíma hafði verið kennslu-
málaráðherra í miklu menn-
ingarríki — Senegal. M’Bow er
hirðingjasonur af Wolof-kyn-
kvísl, mikill dugnaðarforkur.
UNESCO hóf störf sín með 300
starfsmenn árið 1946. Nú dansa
2.700 manns á fullum launum
eftir pípu M’Bows. Heildarút-
gjöld eru áætluð árið 1985
$500.000.000. Þar af á að verja
$360.000.000 til „stjórnunar-
starfa".
Á aðalskrifstofunni einni sitja
nú 900 launamenn, þar af 400
Afríkumanneskjur. M’Bow ber
Nagdýr eru ávallt iðin
Grýttar götur Frárennsli Menningargreifi
lokuð sund „Þjóðviljans“ frá Senegal
Allt frá voldugustu skoðana-
smiðjum erlendis niður í frá-
rennsli Þjóðviljans, íslenzka
ríkisútvarpið, hafa gnístrandi
haturs- og lygahrinur gengið yf-
ir menn og múg af vaxandi
þunga ár eftir ár. (Utúrdúr og
beiðni til málvöndunarstjóra út-
varpsins: Vinsamlegast reynið
að kenna skjólstæðingum yðar
boðhátt sagnanna „að spyrja" og
„að kaupa“ í 2. persónu, þeir
hafa hann ævinlega „spyrðu!" og
„keyptu!"). Inntakið hefir ávallt
verið og er, að ekki fyrirfinnist í
allri veraldarsögunni neitt það
mein, nein sú óhæfa, sem ekki sé
Evrópumönnum um að kenna.
Stríðsæði, kúgunarstefna, arð-
rán, þrælkun, hungur og útrým-
ingar heilla þjóða og kynþátta
eru að öllu leyti evrópskar upp-
finningar.
Án evrópskra áhrifa myndu
allir íbúar Afríku, Asíu og kyn-
blendingalanda Mið- og Suður-
Ameríku una glaðir við sitt í
friði og farsæld, þeir myndu ekki
hrærast í öðru en blómlegri sið-
menningu og sívaxandi, andlegri
menningarsköpun í ævintýra-
Iegri Paradís.
Með sultardropa á nefinu og
lafandi tungu lepur þetta krað-
ak, oftast langskólaslæpt, sumt
naumast stautandi á eigin móð-
urmáli, og haldið óbeit á sögu-
þekkingu, upp hvaðeina, er hugs-
anlega gæti talizt okkur og for-
genglum okkar til hnjóðs. Heil
árþúsund telja þeir ekki hafa
verið annað en linnulausar,
grimmilegar árásir á alla aðra
heimsbyggja.
Þess vegna heimta vinstri-
menn, bæði frjálslyndingar og
kommúnistar, að hvíta kynþætt-
inum beri skilyrðislaust að taka
út nokkurra alda refsingu fyrir
þessa glæpsamlegu fortíð.
Prúðmenni á borð við Idi Amin,
Bokassa, Khomeini, Castro,
Gaddafi, Mugabe, Mandela o.fl.,
slíkir hafa alltaf lög að mæla,
þegar þeir æla auri yfir Evrópu-
menn. Evrópumönnum beri að
drúpa höfði og þegja. Ekki nóg
með það: Þeim ber að vera þakk-
látir fyrir trakteringarnar og
sýna þakklæti sitt í verki. Helzt
með því að senda matargjafir til
hungurflæma — og vopn handa
þrælmennum.
Ovinsælar athuganir
Reyndar væri auðvelt að af-
bera óværuna, ef hún hefði að-
eins lagzt á skólabæklaða smá-
þursa. En því er síður en svo að
heilsa. Áhrifamikil öfl í uppeld-
is- og menntamálum hafa tekið
ástfóstri við trúboðið og ekkert
tilefni látið ónotað til að blása
að glæðum sjálfshaturs Evrópu-
þjóða, sem líkja má við fýsnar-
ást á vondri samvizku.
Og gegn slíku ættu fáeinar at-
huganir að vera við hæfi.
í meira en 1.000 ár skulfu Evr-
ópumenn af ótta við herhlaup og
innrásir blóðiataðra, asískra
morðskara. Varla dettur „mann-
úðariðkendum" í hug að reyna að
telja sjálfum sér og öðrum trú
um, að Attila og Húnahjarðir
hans hafi verið Þjóðverjar eða
Djengis Khan og aðrir Khanar
hafi verið Bretar.
Oft er vitnað til grimmdar og
glæpaverka hinna kristnu
krossfara. Ástæðulaust er að
draga fjöður yfir óhæfuverk
þeirra. Á hinn bóginn er vert að
minnast þess, að við góða heilsu
var þá arabísk yfirgangsstefna
— og eldri — heimilisfang
Mekka, sem hafði farið með
blóði og eldi yfir ótvírætt evr-
ópsk menningarsvæði, og undir-
okað innan fárra áratuga.
Ógleymt ætti ennfremur að vera,
að á 8. öld voru Arabar í óða önn
að leggja undir sig land, sem nú
er Frakkland.
Naumast getur heldur verið,
að vinstrimennskan hafi þegar
náð þeim'árangri með afmennt-
unariðni sinni, að gleymt sé með
öllu, að Balkanskagi allur stundi
um aldir undir oki Tyrkja, og að
árið 1683 stóðu herir þeirra við
borgarhlið Vínar. Eða minnist
þess enginn lengur, að Rúmenar,
Grikkir og Búlgarar megnuðu
ekki að brjótast undan kúgun
Tyrkja fyrr en á 19. öld?
Það er því blátt áfram hrópleg
lygi, að stríösæði, kúgun, morð
og rán séu evrópskar uppfinn-
ingar. Hinn fordæmalausi, stór-
fenglegi glæsileiki evrópskrar
menningar er miklu helzt í því
fólginn, að hún — og hún ein —
hefir getað skapað börnum sín-
um skilyrði til þroskavænlegra
lífshátta.
mikla virðingu fyrir embætti
sínu — og peningum. Fyrir starf
sitt skammtar hann sér jafn-
virði 850.000 íslenzkra króna á
mánuði. Þar að auki hringar
hann hátign sína niður í 500 m'
einkaíbúð, greidda úr sjóðum
UNESCO. Skýring hans: „Ég
fæddist og ólst upp í trjábyrgi.
Og ég get ekkert síður búið í
trjábyrgi en höll. En það hvarfl-
ar ekki að mér. Þar myndi mér
leiðast."
í embættistíð M’Bows var
meginmarkmiðum breytt.
UNESCO fjallaði lítið um vís-
indi og menntun upp frá því, en
mikið um Apartheid, kjarnorku-
vopn Bandaríkjamanna og synd-
ir hvítra manna almennt. Að
frumkvæði stjórans var sam-
þykkt „Áætlun um aðstoð við
menntun kennara í Afghanist-
an“. Yfirstjórn í landinu var fal-
in KGB-manni, háttsettum emb-
ættismanni á aðalskrifstofu
UNESCO í París.
UNESCO gekkst og fyrir al-
þjóðaráðstefnum vítt um heim.
Ein tók til meðferðar: „Karl
Marx í Afríku, Asíu og hinni
rómönsku Ameríku". Og meira
af sósíalisma: Árið 1984 veitti
UNESCO $62.000 til baráttu
gegn ólæsi í heiminum, en
$978.000 til „friðarnefnda“.
Af framangreindum fróð-
leiksmolum má ljóst vera, að
„heimsmenningin" er ekki í yfir-
vofandi hættu þó að Evrópu-
menningin deyi.
☆ ☆ ☆