Morgunblaðið - 15.02.1987, Blaðsíða 18

18 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1987
SAM
SAM NUNN, öldunga-
deildarmaður frá Georg-
íuríki, hefur vaxið mikið
í áliti síðan íransmálið
kom upp og þykir jafnvel
koma til greina sem for-
setaefni demókrata í
kosningunum 1988.
Margir telja hann „björt-
usta von Demókrata-
* flokksins.“
NUNN
BJARTASTA VON
DEMÓKRATA?
Nunn stjórnaði fyrstu gagnrýni
demókrata í íransmálinu og brýndi
fyrir samherjum sínum að nota
ekki málið í flokkspólitískum til-
gangi. Hófsöm afstaða hans þótti
til fyrirmyndar, en bent var á að
ef hann mundi keppa að forseta-
kjöri yrði ekki sigurstranglegt fyrir
hann að reyna að hefja sig yfir
flokkadrætti.
Nunn, sem er lögfræðingur að
mennt og hefur átt sæti í öldunga-
deildinni í 13 ár, hefur lengi verið
einn helzti sérfræðingur demókrata
Sam Nunn: for
setaefni 1988?
í vamarmálum og var nýlega skip-
aður formaður hermálanefndar
öldungadeildarinnar. Hann á einnig
sæti í leyniþjónustunefndinni, sem
hefur fjallað um íransmálið fyrir
luktum dyrum.
Forystuhlutverk Nunns í varnar-
málum og hörð afstaða hans gegn
Rússum í utanríkismálum hefur
vakið athygli. Fyrstu tvær vikumar
eftir þingkosningamar í haust var
hann beðinn um nær 100 viðtöl, sem
er einsdæmi. Hann neyddist til að
efna til blaðamannafundar, eins af
örfáum sem hann hefur haldið síðan
hann var kjörinn á þing.
Hann hefur verið einn eindregn-
asti stuðningsmaður Reagans
forseta í Demókrataflokknum og
hefur að dómi margra samheija
verið mjög íhaldssamur í atkvæða-
greiðslum, en það hefur ekki spillt
fyrir honum, aðeins vakið forvitni.
Að mörgu leyti er Nunn ólíkur
Jimmy Carter fv. forseta, sem er
einnig frá Georgíu. Carter var utan-
gátta í Washington, en Nunn er þar
öllum hnútum kunnugur og þekkir
alla, leikur t.d. oft golf um helgar
með valdamestu mönnum höfuð-
borgarinnar og sigrar þá oftast. Þó
er hann líkur Carter um sumt: báð-
ir eru þeir sérfræðingar og hafa öll
flóknustu smáatriði á valdi sínu.
Sumir telja jafnvel að Nunn geti
drukknað í smáatriðum eins og
Carter og raunar á hann enn eftir
að sýna hvort hann getur hrifið
kjósendur með skýrt mótaðri
stefnu, sem þeir geti sameinazt um.
Nunn er hvorki aðsópsmikill né
hrífandi ræðumaður. Hár hans er
farið að þynnast og hann notar gler-
augu, talar með greinilegum
Suðurríkjahreim og hefur lítið
hugsað um „írnynd" sína. Margt er
mótsagnakennt í fari hans. Stjóm-
málaferill hans og störf hans í
öldungadeildinni hafa einkennzt af
stakri gætni og tillitssemi og hann
hefur gert sér sérstakt far um að
forðast beina árekstra og tryggja
samkomulag í umndeildum málum,
en þó er hannmjög metnaðargjam.
Kappgjarn
Allt frá þvf Nunn var í skóla í
Perry, 10,000 manna bæ í Mið-
Georgíu þar sem hann fæddist fyrir
48 ámm, hefur hann sýnt að hann
er mjög kappgjam. Hann náði betri
námsárangri en vænta mátti, komst
eins langt og hægt var að komast
í skátahreyfingunni og varð fyrirliði
körfuknattleiksliðs skólans, sem
varð Georgíumeistari undir hans
stjóm, þótt hann væri veikur í fæti.
Foreldrar Nunns vom meðal fyr-
irfólks bæjarins. Sam Nunn eldri,
sem lézt 1965, var lögfræðingur
og bóndi, bæjarstjóri Perry um
skeið og forstöðumaður sparisjóðs
bæjarbúa. Ungur að ámm hlustaði
Sam yngri heillaður á föður sinn
ræða stjómmál við nokkra áhrifa-
mestu leiðtoga Georgíu, þeirra á
meðal þingskömnginn Carl Vinson,
sem var náfrændi hans og náði
gífurlegum áhrifum á hálfrar aldar
ferli í fulltrúadeild Bandaríkjaþings,
þar sem hann var formaður her-
málanefndarinnar um árabil.
Að loknu námi í tækniskóla Ge-
orgíu lauk Nunn lögfræðiprófi við
Emeory- háskóla og síðan var hann
um tíma í strandgæzlunni og starfs-
liði hermálanefndar Vinsons í í
Washington. Hann sneri aftur til
Perry 1964, hóf þá afskipti af
stjómmálum og var kjörinn á ríkis-
þing Georgíu fjómm ámm síðar.
Arið 1972 hóf Nunn baráttu fyr-
ir því að verða kjörinn í öldunga-
deild Bandaríkjaþings eftir lát
þingskömngsins Richard B. Russ-
els. Hann var þá 33 ára gamall og
aðeins 2% íbúa Georgíu könnuðust
við hann. Hann sigraði í forkosn-
ingu demókrata og keppti síðan um
sætið við Fletcher S. Thompson,
íhaldssaman repúblikana, sem
bendlaði hann við George McGov-
em, fijálslyndan öldungadeildar-
mann, sem hafði verið forsetafram-
bjóðandi demókrata.
Til þess að auka fylgi sitt til
sveita fór Nunn til Alabama og
tryggði sér stuðning George C.
Wallace ríkisstjóra, kunnasta and-
stæðings afnáms kynþáttamisréttis
í Suðurríkjunum. „Wallace túlkar
raunvemlegar skoðanir Georgíu-
manna," sagði Nunn og tók undir
gagnrýni hans á „ofríki dómstóla".
Aður en kosningabaráttunni lauk
fór Nunn til Washington til að gera
í herraálanefnd eld-
f ‘ZvjSXiWt'
ungadeildarinnar, sem Russel hafði
stjómað. Georgíumenn áttu mikið
undir þessari nefnd komið, þar sem
efnahagskerfi þeirra var háð hem-
aðarmannvirlqum og verktökum
hersins.
Carl Vinson, sem þá var setztur
í helgan stein, kynnti frænda sinn
fyrir nokkmm áhrifamestu mönn-
um öldungadeildarinnar, þeirra á
meðal Henry M. Jackson frá Wash-
ington-ríki og John C. Stennis frá
Mississippi, sem urðu lærimeistarar
hans. Þeir dáðust að áhuga unga
mannsins á því að fá sæti í hermála-
nefndinni, þótt heraflinn væri
orðinn óvinsæll vegna Víetnam-
stríðsins. Nunn sneri aftur til
Georgíu með óformlegt loforð um
sæti í nefndinni, færði sér það
óspart í nyt á lokastigi kosningabar-
áttunnar og sigraði með 54%
atkvæða.
Sigur Nunns kom fréttaskýrend-
um á óvart, því að hann var alvöru-
gefinn og aðsópslítill í þeirra
augum. Til þess að falla kjósendum
sínum betur í geð ákvað Nunn að
fá sér ný gleraugu, en fékk svo
mikinn höfuðverk þegar hann fór
að nota þau að hann ákvað að halda
sér við þau gömlu, jafnvel þótt það
mundi kosta hann þingsætið í næstu
kosningum.
Gætinn
Síðan Nunn kom til Washington
hefur hann verið einstaklega gæt-
inn og ráðsettur. Venjulega fer
hann beint heim til fjölskyldu sinnar
eftir 10 til 12 tíma vinnudag og
lætur sjaldan sjá sig í „hanastéls-
veizlum" eða hádegsiverðarboðum
með fulltrúum þrýstihópa. Hann
gerði ekkert til að reyna að verða
landsfrægur fyrr en fyrir um það
bil tveimur árum, en hefur öðlazt
mikil áhrif í öldungadeildinni vegna
yfirgripsmikillar þekkingar, stefnu-
festu og einlægni.
Þegar deildin fjallaði um eitur-
lyfjasmygl til Bandaríkjanna í
fyrrahaust og lagt var til að her-
flugvélar yrðu notaðar í baráttunni
gegn smyglurum benti Nunn á að
til þess að loka landamærunum fyr-
ir þeim þyrfti 80 nýjar herstöðvar,
800 þyrlur, 7,400 herlögreglumenn
og þrisvar sinnum fleiri ratsjárflug-
vélar en þegar væru í notkun.
Frumvarpið var lagt til hliðar.
Hann hefur einnig tekið mikinn
þátt í umræðum um MX-eldflaug-
ina. Þótt hann hafi gagnrýnt stjóm-
ina fyrir fyrirætlanir hennar um að
koma MX-flaugum fyrir í neðan-
jarðarbyrgjum fyrir Minuteman-
eldflaugar hefur hann átt hlut að
öllum helztu málamiðlunartillögum,
sem hafa haldið lífi í MX-flauginni,
t.d. tillögu sem varð til þess að
ákveðið var að fækka þeim úr 60
í 50.
Þegar Jimmy Carter bauð sig
fram til forseta 1976 lýsti Nunn
ekki yfir stuðningi við hann fyrr
en Carter var orðinn viss um að
hljóta tilnefningu. Svipað gerðist
1984 þegar John Glenn, öldunga-
deildarmaður frá Ohio, fór til
Suðurríkjanna og gerði lokatilraun
til að verða valinn forsetaefni demó-
krata með stuðningi miðjumanna.
Nunn hældi honum á hvert reipi,
en neitaði að styðja hann.
Virkari

Nú virðist Nunn hafa stigið
fyrstu skrefin í þá átt að taka virk-
ari þátt í stjómmálabaráttunni.
Síðan Walter F. Mondale beið ósig-
ur fyrir Reagan forseta 1984 hafa
miðjumenn náð undirtökunum í
Demókrataflokknum. Nunn hefur
átt mikinn þátt í þeirri þróun, ekki
sízt með stuðningi við stofnun sam-
taka miðjumanna í flokknum,
„Democratic Leadership Council"
(Forysturáðs demókrata, DLC),
sem hefur innan sinna vébanda
hugsanlega forsetaframbjóðendur á
borð við Richard A. Gephardt, full-
trúadeildarþingmann frá Miss-
issippi, Bmce Babbitt, ríkisstjóra í
Arizona, og Charles S. Robb, fv.
ríkisstjóra Virginíu.
Nunn segir að samtökin hafi
aðallega verið stofnuð vegna þess
að Demókrataflokkurinn þurfti að
móta stefnu, sem geti tryggt honum
sigur í forsetakosninjgum. „Demó-
kratar verða að- sýna að þeir geti,
- iSj ' '2' é'* vó