Morgunblaðið - 22.04.1990, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. APRÍL 1990
C 9
að gera eitthvað í málunum núna.
- Hversvegna ekki? Jú, fólkið
hefði viðhaft þessa umgengni svo
lengi að það myndi halda upptekn-
um hætti.
Umræðan færðist að eigin um-
hverfi. Fossvogsskóli liggur í botni
Fossvogsdals og hefur dalurinn ver-
ið leikvangur þeirra sumar sem
vetur. „Það er alltof mikið drasl í
honum,“ sögðu þau. „Skurðirnireru
fullir af rusli, jafnvel húfum og
vettlingum, einu sinni lá þar hjól.
í skurðunum sekkur maður í aurinn
og stígvélin fyllast af allskonar
ógeði. Einu sinni var ungum dreng
bjargað þegar hann var að sökkva
í eitt kviksyndið. Grasið er líka
hávaxið og svo eru bleytusvæði á
milli. Þegar gengið er yfir þau fest-
ist maður í allskyns bleytu, - al-
gjört ógeð. Það þyrfti að ræsa fram
landið. Maður þyrfti eiginlega að
bíða í tvo til þrjá daga eftir rigning-
ar, á meðan vatnið sígur niður, til
þess að geta komist almennilega
yfir þessi svæði.“
Gróður í stað óræktar
- Nú er mikil gróska nálægt
Fossvogsskóla.
„Já, en það yrði miklu skemmti-
Iegra ef þar yrði útbúið útivistar-
svæði, þá yrði kannski grasið sleg-
ið.“ Börnin horfðu dreymandi út í
loftið og héldu áfram að lýsa daln-
um eins og þau vildu hafa hann.
Þau vildu að þar kæmi 'fótboltavöll-
ur og tennisvellir þar sem maður
gæti fengið tilsögn. Þá myndi fólk-
ið líka hætta að koma í dalinn með
hjólbörurnar sínar þegar það væri
að hreinsa til í görðunum hjá sér.
Það væri ekki nógu gott, þó það
gæti kannske bætt moldina í daln-
um eitthvað. Okkur kom síðan sam-
an um að rusl úr görðum ætti best
heima í þar til gerðum gryfjum (eða
gámum).
Uppgræðsla landsins
- En hvað um gróður landsins
yfirleitt, vildu þau sjá landið
grænna en það er núna?
„Jú,“ sögðu þau, það gæti tekið
tíma að græða upp landið, en það
væri þess virði að reyna, landið
væri hálfgerð eyðimörk.
- Hvað er hægt að gera? Jú, þau
sögðu að byrja þyrfti á því að binda
jarðveginri. Það þýðir ekki að hugsa
um að gróðursetja tré þar sem eng-
inn jarðvegur er fyrír. Það mætti
skipta um jarðveg eða binda jarð-
veginn t.d. með því að rækta lúpín-
ur fyrst. Þórunn sagði að hér á landi
væri víða mikill og fallegur gróður
og þau lýstu gróðurfari á stöðum
eins og á Flúðum, á Egilsstöðum
og Eyrarbakka og það væri gaman
ef gróðurinn í kringum skólann
væri svipaður.
Þau komu einnig að öðru vanda-
máli við skógrækt sem er sauðkind-
in. Sum þeirra höfðu reynslu af því
að sauðkindur höfðu komist í gróð-
urinn t.d. við sumarhús og étið all-
an nýgræðing.
Svöðusár eftir torfærubíla á
gróðursvæðum innan borgarmarka
hafði stungið mjög í augu. Guð-
mundur nefndi illa farna brekku
upp af brúnni í Grafarvogi, þar sem
menn væru að sýna „hvað í bílnum
býr“.
Umhverfí og snyrtimennska
- Eru börn og unglingar sér
meðvituð um umhverfið, hreinlæti
og snyrtimennsku?
Já, þau sögðust telja að börn sem
alist hefðu upp við snyrtimennsku
sjái muninn og muni því taka hana
upp þegar þau verða fullorðin.
Þau voru búin að fara yfir eina
1 ;
• ÍÉI % tWÍÁ
' - - •
Nemendur við Snælands-
skóla, talin frá vinstri: Gerða
Björk Geirsdóttir, Sigríður
Arnadóttir, Kristinn Arnar
Aspelund og Erla Svanhildur
Kristjánsdóttir.
Þau voru búin að fara yfir eina
bók í skólanum sem heitir „Land
og lýður“ og'er þar fjallað svolítið
um umhverfisvernd í síðasta kaflan-
um. Þau sögðu að það þyrfti að
tala miklu meira um umhvefisvernd
til þess að krakkar fái áhuga. Ragn-
hildur sagði að það þyrfti fleiri
„átök“ m.a. í umhverfismálum til
að vekja meiri áhuga hjá krökkum
til að gera eitthvað í þessum mál-
um. Maður er líka alltaf að heyra
um einhver olíuslys og svo er það
mengunin, sögðu þau.
Saga var sögð af systur sem býr
í íbúð í Kringlunni. Hún spurði
lækna hvenær hún mætti láta barn-
ið sitt fara að sofa úti. Læknirinn
sagði henni að hún ætti bara að
láta það sofa inni, þar sem það
væri svo mikil mengun frá umferð-
inni í Kringlunni. „Svo tala menn
um hvað landið sé svo hreint og
hér sé engin mengun, bla, bla, bla.“
Gróðurvernd og
gróðursetning
- Nú er rætt um að gera eitt-
hvað í gróðurverndarmálum og fá
krakka til gróðursetningar.
Jú, þeim leist mjög vel á það, en
bættu því við, að það mætti nú
kannske setja meiri peninga í um-
hverfismálin. Nú virtust allir pen-
ingar fara í allskonar verkefni eins
og Þjóðleikhúsið, sögðu þau. Hér
er nóg af leíkhúsum, umhverfið er
miklu meira virði. Peningarnir eru
settir í Borgarleikhúsið og Þjóðleik-
húsið, „ætli það verði svo ekki rifið
eftir nokkur ár!“ sagði Guðmundur.
Okkar unga fólki leist ekkert á
þetta ráðslag landsfeðranna. En
þessi skarpa athugasemd sýnir vel
hvernig börn skynja og meta um-
ræðuna sem fram fer í þjóðfélaginu.
Umhverfið skiptir máli
- Hvað um hreinsun umhverfis-
ins, myndu þau sjálf taka upp rusl
sem þau sæju á víðavangi?
„Já, ég hef gert það ef það eru
flöskur," sagði Brjánn. Ragnhildur
sagðist taka upp stór glerbrot sem
aðrir gætu meitt sig á. Þau sögðu
að væri þetta drasl búið að velkjast
lengi og orðið útatað væri ekkert
j£
§ Metsölublcid á hverjum degi!

/ \
f Landvennp ""medfriðUn/anH ,ð’SorP'ð-
geðslegt að taka það upp. Ruslaföt-
urnar hefðu verið settar á ljósa-
staura í hverfinu en hefðu ekki
fengið að vera í friði, botninum
hefði verið sparkað úr þeim. Nú
væri atvinnuleysi svo kannski mætti
ráða fleira fólk til starfa í umhverf-
ismálum, lagði einn til.
Það er ekki mikið talað um um-
hverfismál í skólanum, sögðu þessir
frjálslegu og skemmtilegu nemend-
ur, það mætti gera miklu meira af
því, vegna þess að umhverfið skipt-
ir máli.
- O -
Næst lá leiðin í Snælandsskóla,
þar var mættur hópur líflegra 15
ára unglinga úr 9. bekk. Unglingar
á þessum aldri eru farnir að sjá
umhverfismál í víðu samhengi, þeir
fylgjast vel með því sem er að ger-
ast og sjá sig og okkur landsmenn
sem hluta jarðarbúa. Líffræðikenn-
ari þeirra, Hafdís Sigmarsdóttir,
sagði í lok viðtalsins, að því miður
hefðu engar kennslubækur um
umhvei-fismál verið gefnar út fyrir
íslenska grunnskóla, það færi eftir
hugmyndaflugi og áhuga kennara
hversu mikla kennslu í umhverfis-
málum íslenskir nemendur fengju í
skólum. Að þeirri vitneskju fenginni
fannst mér meira til um þetta við-
tal en áður.
Til leiks mættu Gerða Björk
Geirsdóttir, Sigríður Árnadóttir,
Erla Svanhildur Kristjánsdóttir og
Kristinn Arnar Aspelund. Annar
piltur hafði forfallast. Á skrifstofu
Reynis Guðsteinssonar skólastjóra
komum við okkur þægilega fyrir
og ræddum málin.
Viðhorf til umhverfismála
- Þau voru fyrst spurð, hvert
fyrir sig, hvað kæmi fyrst í hug
þeirra þegar rætt væri um umhverf-
ismál?
Sigríður svaraði: „Eyðing óson-
lagsins, gróðurhúsaáhrif, eyðing
regnskóga á Amazon-svæðinu og
mengun yfirleitt."
Erla_ Svanhildur: „Eyðing skóga
hér á íslandi."
Gerða Björk: „Verksmiðjur, sorp-
brennslur og annað sem mætti bet-
ur fara.“
Kristinn Arnar: „Mengunin og
verndun landsins.“
Mengun í Reykjavík, sögðu þau
að væri orðin jafn mikil og mengun
í öðrum löndum. Það sæist best
þegar komið væri utan af landi að
höfuðborgarsvæðinu, þá lægi þungt
ský yfir öllu höfuðborgarsvæðinu.
Mengun - rusl
- Hvað teljið þið vera vandamál,
þegar frá er talin loftmengunin?
Mengun við strendurnar, í fjör-
unni og af draslinu sem fólk hendir
frá sér t.d. á. götum úti, eins og
t.d. sælgætisbréfum sem það lætur
falla þar sem það stendur. Þau
sögðu að tilfinning fyrir umhverfinu
virtist ekki vera sérlega sterk hjá
íslendingum. Víða vantaði rusla-
tunnur, hægt væri að ganga. göt-
urnar á enda í bænum án þess að
sjá nokkurs staðar ruslatunnu.
Gerða Björk lagði til að krakkar
yrðu settir, svona í eina viku, í
ruslatínslu, það myndi lækna þau
a.m.k. um tíma, verkið væri svo
niðurdrepandi, hún hafði prófað það
sjálf. Fólk gengur heldur ekki nógu
vel um t.d. þegar það fer út á land.
Það skilur eftir sig rusl á víðavangi
eða hendir því í ár og læki.
— Hvað er hægt að gera?
Vera með áróður og nota fiöl-
miðiana miklu betur en gert er,
svöruðu þau.
M J
OPINN FUNDUR
Breyttar aðstœður...
Ný utanríkisstefna?
í tilefni þess, aö fimmtíu ár eru liöin frá því að íslendingar tóku stjórn utanríkismála í
eigin hendur og þeirra vatnaskila í alþjóðamálum, sem nú eru, gangast utanríkis-
málanefndir Sjálfstæðisflokksins, Sambands ungra sjálfstæðismanna og Heimdallar
fyrir opnum fundi þar sem fjallað verður um nýjar áherslur í utanríkisstefnu íslands.
Ráðstefnan verður haldin í Hótel Sögu,
laugardaginn 28. apríl og hefst klukkan 9-30.
Setning:
Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokksins.
Stofnun utanríkisþjónustunnar og mótun íslenskrar utanríkisstefnu:
Pétur Thorsteinsson, fyrrverandi sendiherra.
ísland og EB. Er aöild íslands komin á dagskrá?

Ný viöhorfí varnar- og öryggismálum
Arnór Sigurjónsson og
dr. Gunnar Pálsson, sendiráðunautar.
Umhverfismál:
Dr. Sigurður M. Magnússon, forstöðumaður
Geislavarna ríkisins.
Alþjóöleg viöskiptasamvinna:
Belinda fheriault, framkvæmdastjóri SUS.
Umræöur:
Ráðstefnustjóri verður Hreinn Loftsson, formaður
Utanrfkismálanefndar Sjálfstæðisflokksins.
■ Framtíö NATO
Fundurínn er
opinn öllum
áhugamönnum
um utanríkismál.
Þátttökugjald er kr. 1.000 en kr.
500 fyrir námsmenn.
Innifalinn er lértur hádegisveröur,
en hádegisverðarhlé verður frá kl.
12.30-13.00. Ráðstefnunni lýkur
eigi síðar en kl. 15.00.

Utanrfkismdlanefndir SjdjfstϚisftokhsins,
Sambnnds ungra sjdljstceðismanna og Heimdattar.