Morgunblaðið - 24.09.1994, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Gullið í
400 doll-
ara únsan
London. Reuter.
GULLVERÐ í Evrópu hefur
ekki verið hærra síðan í ágúst
í fyrra vegna spákaupmennsku,
sem leiddi til kaupæðis í New
York á fimmtudag.
Verðið á únsunni hækkaði um
rúmlega 3 dollara í London í gær
í 396.75 dollara og kann bráð-
lega að fara yfir 400 dollara í
fyrsta skipti síðan í fyrra þegar
verðið var mest 409 dollarar.
Gullkaup öflugra bandarískra
fjárfestingasjóða hafa leitt til
rúmlega 10 dollara hækkunar
síðan 1. september, en spákaup-
mennska með silfur varð kveikja
hinnar nýju verðhækkunará
gulli á fímmtudaginn.
„Allir búast við hækkun og
tala um 400 dollara," sagði
markaðssérfræðingur í Genf.
„En ég er ekki trúaður á það
og allt bendir til þess að verðið
sé of hátt.“ Ýmsir sérfræðingar
telja að verðhækkun á gulli
kunni að leiða til vaxtahækkun-
ar í Bandaríkjunum.
Botnfiskvinnslan rekin með tæplega 3% halla á þessu ári
Um 1,7% hagnaðuraf
botnfiskveiðum
SAMKVÆMT áætlun Þjóðhagsstofnunar er við
rekstrarskilyrði í ágúst 1994 áætlað að hagnaður
af botnfiskveiðum sé 1,7% af tekjum ef miðað
er við áætlaðan afla yfirstandandi árs, en 0,7%
tap sé miðað við áætlaðan afla á næsta ári. Sam-
kvæmt stöðumati við skilyrði í ágúst 1994 er
hins vegar 2,9% tap af rekstri frystingar og sölt-
unar ef miðað er við áætlaða framleiðslu ársins
í ár. Sameiginleg afkoma botnfiskveiða og
-vinnslu er samkvæmt áætlun Þjóðhagsstofnunar
neikvæð um 0,4% í ágúst þegar miðað er við
afla og framleiðslu yfirstandandi árs, og ef miðað
er við afla á næsta ári en verðskilyrði í ágúst
1994 er talið að afkoman verði neikvæð um 2,5%.
Á árinu 1993 var afkoman hins vegar jákvæð
um 0,6% og á árinu 1992 var hagnaðurinn að
teknu tilliti til greiðslna úr Verðjöfnunarsjóði sjáv-
arútvegsins 2,5%.
Í upplýsingum frá Þjóðhagsstofnun kemur fram
að hagnaður frystingar og söltunar var 0,8% af
tekjum á árinu 1993, og er það nokkuð lakari
afkoma en árið 1992 þegar hagnaður nam 1,6%
af tekjum, en á árinu 1992 fékk botnfiskvinnslan
greitt úr Verðjöfnunarsjóði sjávarútvegsins fjár-
hæð sem nam 4,8% af tekjum. Samkvæmt stöðu-
mati við skilyrði í ágúst 1994 er 2,9% tap af
rekstri frystingar og söltunar ef miðað er við
áætlaða framleiðslu ársins í ár. Ef miðað err við
áætlaða framleiðslu á næsta ári, þ.e. nýbyrjuðu
fiskveiðiári, og rekstrarskilyrðin í ágúst nemur
tap frystingar og söltunar 3,3% af tekjum.
Hækkandi hráefniskostnaður
'Hráefniskostnaður fer nú aftur hækkandi sem
hlutfall af tekjum vinnslunnar. Á árinu 1991 þeg-
ar hlutfallið var hæst nam það 58,6%, en lækkaði
í 57,3% árið 1992 og 56,5% 1993, en er talið vera
um 61% í ágúst 1994. Er þá gert ráð fyrir að
hráefnisverð á árinu 1994 verði 10% hærra en það
var á árinu 1993, en á fyrstu sjö mánuðum ársins
1994 var hráefnisverð vinnslunnar 11-12% hærra
en það var sjö fyrstu mánuði ársins 1993 sam-
kvæmt upplýsingum frá Fiskifélagi Islands. Hlið-
stæðar athuganir fyrir botnfiskveiðar á árinu 1993
sýna að hagnaður veiðanna að meðtöldum frysti-
skipum nam 0,2% af tekjum. Tap var af rekstri
togara sem nam 2,9% af tekjum, hagnaður frysti-
skipa var 10,6% af tekjum, en 4,9% tap var af
rekstri annarra báta en ioðnuskipa.
Samtals 2,3% hagnaður
Þjóðhagsstofnun hefur gert upp afkomu rækju-
veiða og -vinnslu og loðnuveiða og bræðslu á
sama hátt og botnfiskveiðar og -vinnslu. Árið
1993 var hagnaður af rækjuveiðum og -vinnslu
6,7% af tekjum, en hagnaður af loðnuveiðum og
bræðslu nam 12,4%. I ágúst 1994 er talið að
báðar þessar greinar skili hagnaði sem nemur
14% af tekjum.
Samtals reyndist afkoma botnfiskveiða og
-vinnslu, rækjuveiða og -vinnslu og loðnuveiða
og bræðslu vera jákvæð um 2,2% á árinu 1993.
Áætlað er að hagnaður þessara greina sé 2,3%
í ágúst 1994 og að hagnaðurinn sé 0,6% ef mið-
að er við verð í ágúst 1994, en afla og fram-
leiðslu ársins 1995.
Ráðstefna
Ræða starfsskil-
yrði iðnaðar
NÝ SKÝRSLA starfshóps um starfsskilyrði iðnaðar verður kynnt á ráð-
stefnu iðnaðar- og viðskiptaráðuneytisins og Samtaka iðnaðarins sem hald-
in verður næstkomandi þriðjudag þann 27. september kl. 14-17 í Átthaga-
sal Hótel Sögu. Á ráðstefnunni, sem ber yfirskriftina „Framtíð iðnaðar á
íslandi: Starfsskilyrði og sambúð við sjávarútveg", verður íjallað um hvern-
ig farsælast sé að tryggja öfluga atvinnuuppbyggingu og hagvöxt til fram-
búðar og leysa úr því sem nefnt hefur verið sambúðarvandi iðnaðar og
sjávarútvegs, segir í fréttatilkynningu frá ráðuneytinu.
Starfshópnum var ætlað að kanna
stöðu iðnaðar í samanburði við aðrar
atvinnugreinar og fjalla um sveiflur
í þjóðarbúskapnum og áhrif þeirra
á þróun iðnaðar. Þá var hópnum
ætlað að bera saman helstu þætti í
starfsskilyrðum iðnfyrirtækja hér á
landi og í helstu nágranna- og sam-
keppnislöndum.
I skýrslu starfshópsins kemur
fram að íslenskur iðnaður hefur átt
undir högg að sækja undanfarin ár.
Raungengi hafi verið hátt, vextir
sömuleiðis og lægð í efnahagsmálum
heima og erlendis hafi veikt mark-
aði fyrir íslenska iðnaðarframleiðslu.
Fyrir vikið hafi hún dregist saman
nær samfellt allar götur frá árinu
1987. Skilyrði greinarinnnar hafa
hins vegar smám saman farið batn-
andi að undanförnu að mati skýrslu-
höfunda. Lækkun hefur orðið á
raungengi og vöxtum og skýr bata-
merki komið fram í efnahagsmálum
á alþjóðavettvangi. Við bætist að
stöðugleiki í verðlagsmálum virðist
hafa verið að festa sig í sessi.
Starfshópurinn telur engan vafa
leika á því að sveiflujöfnun í sjávarút-
vegi skipti höfuðmáli fyrir vöxt iðn-
aðar og annarra samkeppnisgreina.
Slík sveifluhöfnun sé því í raun snar
þáttur í almennri atvinnustefnu. í
skýrslunner bent á tvær leiðir til
sveifluhöfnunar í sjávarútvegi, ann-
arsvegar verðjöfnunarsjóð og hins
vegar auðlindagjald. Ekki er þó gerð
tillaga um hvora leiðina eigi að fara.
l FRYSTIVELAR
KÆLIVÉLAR
Vandaðar - ódýrar - Umhverfisvænar
ALHLIÐA KÆLIPJONUSTA
KÆLITÆKNI
Skógarhlíð 6,101 Reykjavík.Sími 91-614580. Fax. 91- 514582.
V/
• ACO • ACO • ACO ■ ACO • A C O
comma
íóðj
frn
m Tðlviin
aco
SfMI: 91-627333 • FAX: 91-628622
SKIPHOLTI 17 • 105 REYKJAVÍK
Einfaldleaa
betri
GREIÐSL UMIÐL UN
Tékkanotkun W89 1990 1991 1992 1993
Heildarvelta (milij. kr.) 1.039.297 1.200.813 1.245.198 1.185.352 1.129.350
Fjöldi tékka (þús. stk.)
Heimild: Hagtölur mánaðarins.
Oebetkortanotkun
Velta (milljónir kóna):
Innanlands:
Erlendis:
Færslufjöldi (þús.):
Innanlands:
Erlendis: .
Fjöldi korta
Kreditkortanotkun
Velta (milljónir kóna):
Innanlands:
Erlendis:
Færslufjöldi (þús.):
Innanlands:
Eríendis:
__________________________
27.167 28.506 29.397 29.427 28.878
1989 1990 1991 1992 1993
- -- - - 18
- - - • - -
1989 1990 1991 1992 1993
34.238 41.030 47.340 52.905 56.174
28.947 34.678 39.772 45.255 48.506
5.291 6.352 7.568 7.650 7.668
11.833 12.702 13.592 15 787 16.602
11.093 11.910 12.625 14.779 15.619
740 792 967 1.008 983
Janúar - júli Júlí
1993 1994 1993 1994
640.552 590.444 98.193 1.039.297
16.489 14.284 2.495 1.627
Janúar - júli Júli
1994 1994 1994 1994
630 3.180 2.550 404
617 3.146 2.529 410
13 34 21 153
44 204 161 367
43 200 158 371
1 4 3 232
23.048 72.364 49.316 214
April júní % breyt. apr.-júní
1993 1994 '92-'93 ‘93-‘94
13.795 13.668 +8,43 -0,92
11.921 12.184 +9,43 +2,21
1.874 1.484 +2,52 -20,79
4.128 4.367 +8,00 +5,79
3.883 4.123 +8,47 +6,16
244 244 +0,99 -0,08
Alþjóðaviðskipti
Þi'ii' keppa um stöðu
yfirnmnns WTO
Genf. Reuter.
MEXÍKÓMAÐUR, ítali og Suður-
Kóreumaður hafa opinberlega gefíð
kost á sér í stöðu yfírmanns nýrra
alþjóðlegra viðskiptasamtaka, WTO,
sem munu leysa GATT af hólmi á
næsta ári.
Um leið hafa samningamenn stór-
veldanna fullvissað viðskiptaþjóðir
þeirra um að leiðtogar stórveldanna
hafí skuldbundið sig til þess að stað-
festa GATT-samning þann sem
samkomulag varð um í desember
nógu tímanlega til að hann gangi í
gildi 1. janúar og WTO taki til starfa.
Lokaslagurinn um stöðu leiðtoga
WTO hófst á fimmtudag þegar
Brasilía dró til baka framboð Rub-
ens Ricupero fyrrverandi fjármála-
ráðherra og Evrópusambandið lýsti
yfir formlegum stuðningi við fyrr-
verandi viðskiptaráðherra Ítalíu,
Renato Ruggiero, sem nú gegnir
framkvæmdastjórastöðu hjá Fiat.
Keppinautar Ruggiero eru frá-
farandi forseti Mexíkós, Carlos Sal-
inas de Gortari, og viðskipta- og
iðnaðarráðherra Suður-Kóreu, Kim
Chul-su. Stjórnarerindrekar telja
óvíst að annar hvor þeirra fái nógu
mikinn stuðning og verið geti að
sætzt verði á viðskiptaráðherra
Nýja-Sjálands, Philip Burdon.
Búizt er við lokaaákvörðun —
sennilega í nóvemberlok — þegar
125 aðildarríki GATT hafa haft
samráð sín í milli. Stjórnarerindrek-
ar telja að úrslitin kunni að ráðast
af samningum Bandaríkjanna og
Evrópusambandsins um stöðu yfir-
manns Efnahags- og framfara-
stofnunarinnar í París, OECD.
Salinas nýtur stuðnings ríkja
Rómönsku Ameríku, sem hafa vax- ,
andi áhrif innan Gatt og hefur ver-
ið talinn sigurstranglegastur. Hann
lætur af störfum forseta Mexíkó
1. desember, í sama mund og Peter
Sutherland frá írlandi lætur af
störfum yfirmanns GATT.
Ruggiero hefur hins vegar fengið
aukið fylgi utan ESB — frá fyrrver-
andi kommúnistaríkjum í Evrópu
og mörgum ríkjum Afríku og Asíu
— þar sem hann er bæði sérfræð-
ingur í viðskiptamálum og líklegur
til þess að hafa pólitísk áhrif. Sum-
ir telja að hann hafi náð forystunni.
„Margir óttast að Salinas geti
ekki staðið uppi í hárinu á Banda-
ríkjamönnum,“ sagði stjórnarerind-
reki nokkur. „Við óttumst líka að
hann muni ekki skipta sér af dag-
legum rekstri."
Kim nýtur stuðnings ASEAN-
ríkja Suðaustur-Asíu og Ástralíu.
Stuðningsmenn Ruggiero og Kims
segja að WTO þarfnist sérfræðings
með nána þekkingu á viðskiptamál-
um fremur en stjórnmálamann,
þótt hann njóti virðingar á alþjóða-
vettvangi og hafi staðgóða hag-
fræðiþekkingu eins og Salinas.
Fylgismenn Salinas benda á þátt
hans í því að markaðsbúskapur
hefur verið tekinn upp í Mexíkó í
stað verndarstefnu og baráttu hans
fyrir fríverzlunarsamningi Norður-
Ameríku, NAFTA.
\
r
r
!.
í
!
r
i
t
i
r
i
*
i
I
i
í
!4-