Morgunblaðið - 22.05.1999, Blaðsíða 54

y 54 LAUGARDAGUR 22. MAÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Arnfríður Inga
Arnmundsdóttir
fæddist á Akranesi
3. apríl 1928. Hún
lést á liknardeild
Landspítalans 14.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Arnmundur
Gíslason, kaupfé-
lagsstjóri, kaup-
maður og verka-
maður á Akranesi,
«■ f. 3.3. 1890, d. 10.4.
1978, og kona hans
Ingiríður Sigurðar-
dóttir, húsfreyja, f.
28.4. 1893, d. 27.7. 1978. Systir
hennar sammæðra er: 1) Jófríð-
ur María Jóhannesdóttir, f.
17.11 1917. Alsystkin 2) Jó-
hanna Dagfríður Ammunds-
dóttir Backman, f. 7.1 1923. 3)
Sigurður Bjartmar Arnmunds-
son, f. 27.12 1925, d. 17.4. 1986
4) Sveinbjörg Heiðrún Ara-
mundsdóttir, f. 15.2. 1927. Am-
fríður giftist 26.8. 1950 Jónasi
Sturlu Gíslasyni, prófessor og
síðar vígslubiskupi, f. 23.11.
1926, d. 18.11 1998. Foreldrar
—> hans voru Gísli Jónasson skóla-
stjóri, f. 22.12. 1891, d. 11.10.
1967 og Margrét Jóna Jónsdótt-
ir, f. 4.9. 1898, d. 1.7. 1976.
Jónas og Arnfríður eignuðust
tvo syni: 1) Gísli, f. 26.3. 1952,
kona hans er Árný Albertsdótt-
ir, f. 29.4. 1957. Þeirra börn
eru: a) Ingibjörg, f. 18.9. 1976,
b) Friðbjörg, f. 23.9. 1978,
unnusti hennar er Ágúst Hólm
Smávinir fagrir, foldarskart,
fifill í haga, rauð og blá
brekkusóley, við mættum margt
muna hvort öðru að segja frá.
Prýðið þér lengi landið það,
sem lifandi guð hefur fhndið stað
ástarsælan, því ástin hans
allstaðar fylÚr þarfir manns.
(Jónas Hallgr.)
Þessar ljóðlínur koma mér í hug,
þegar ég minnist kærrar móður-
systur minnar. Adda, eins og hún
var alltaf kölluð í fjölskyldunni, var
barn vorsins og gróandans. Hún
leit dagsins ljós að vori og hún
kvaddi þennan heim, við söng vorð-
boðans ljúfa og gargsins í kríunni,
sem tylltu sér niður við gluggann
fyrir framan líknardeild Landspít-
'^alans í Kópavoginum, þar sem hún
lést. Hún hlakkaði til vorsins og tal-
aði alltaf um að hressast með vor-
inu.
Adda var unnandi alls sem fagurt
var. Blómin voru sérstakir vinir
hennar, og alls staðar sem hún bjó
spruttu upp fallegir garðar, með
litasamsetningum sem lýstu ein-
stöku næmi og smekkvísi. Hún
naut návistar við náttúruna og tal-
aði oft um hversu litbrigði náttúr-
unnar hefðu mikil áhrif á sig. Adda
hafði yndi af að hlusta á fallega tón-
list og hún var alveg sannfærð um
að það væri mikið sungið og spilað
á himnum.
. Hún var fædd og uppalin á Akra-
nesi yngst fimm systkina. Verald-
legum auði var ekld fyrir að fara á
því heimili, en því meiri rækt var
lögð við hin góðu gildi, að hjálpa
þeim sem enn verr voru staddir. I
öruggu skjóli og mikilli umhyggju
foreldra sinna uxu þau systkinin úr
grasi og fengu með sér gott vega-
nesti sem mótaðist af harðri lífsbar-
áttu kreppuáranna, ásamt ýmsum
fróðleik sem faðir þeirra miðlaði
þeim, en honum var einkar umhug-
að um, að bömin töluðu fallegt og
^rétt mál og stunduðu sinn skóla af
kostgæfni.
Ung að árum fór Adda til
Reykjavíkur, eins og þá var títt um
ungar stúlkur utan af landi, og þar
kynntist hún eiginmanni sfnum,
Jónasi Gíslasyni. Adda helgaði líf
sitt eiginmanni sínum og sonum og
skapaði þeim einstaklega fallegt
^heimili, þar sem listfengi hennar
fékk að njóta sín. Nokkrum árum
Haraldsson, f. 19.1.
1975, c) Margrét
Inga, f. 3.10. 1983,
d) Jónas Sturla, f.
10.12. 1991, e) Guð-
brandur Aron, f.
23.6. 1995. 2) Ara-
mundur Kristinn, f.
3.6. 1955, kona hans
er Aðalheiður Sig-
hvatsdóttir, f. 21.5.
1956. Þeirra börn
eru: a) Arafríður
Inga, f. 21.4. 1976,
b) Sighvatur Hilm-
ar, f. 25.7. 1978, c)
Erla Guðrún, f.
17.7. 1980, d) Gyða Rut, f. 11.1.
1992, e) Amar Sölvi, f. 20.6.
1994.
Amfríður stundaði nám í
hannyrðaskólanum Hurdal
verk í Noregi 1951. Hún tók
alla tíð virkan þátt í starfi eig-
inmanns síns, bæði sem prests-
frú hér heima og ekki síður í
Danmörku þar sem heimili
þeirra stóð öllum opið sem á
þurftu að halda. Síðar, er eig-
inmaður hennar varð vígslu-
biskup, opnaði hún heimili sitt í
Skálholti fyrir gestum og
gangandi. Hún lauk stúdents-
prófi frá öldungadeild MH
1989 og síðar BA prófi í
dönsku frá HÍ 1994. Hún þýddi
bókina „Parkinsonsveiki" sem
er fræðslurit fyrir aðstandend-
ur Parkinsonsjúklinga.
Jarðsett verður í Skálholts-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
eftir að synimir voru famir að
heiman lét hún gamlan draum ræt-
ast. Hún settist í öldungadeild
Hamrahlíðarskólans og lauk stúd-
entsprófi vorið 1989. Hún lét ekki
þar við sitja heldur hélt áfram og
lauk BA-námi í dönsku með miklum
glæsibrag, sem má teljast afrek,
með öllu öðru sem hún hafði að
sinna á gestkvæmu heimili. Hún
naut þess að læra, enda mjög góð-
um gáfum gædd.
Eg á því láni að fagna, að kynni
okkar Öddu urðu mjög náin, og
fékk ég að njóta þess, að hún var
viðstödd þegar ég fæddist. Allt frá
bamæsku og fram á síðasta dag
voram við miklar vinkonur, og
mörg vora sameiginleg áhugamál
okkar. - Ég lít út í garðinn minn og
sé fyrstu vorblómin, sem era sprot-
ar af blómum Öddu. Ég lít upp í
himinninn og horfi á kvöldroðann,
sem minnir mig á hana sem vissu-
lega þráði lengra ævikvöld, með
drengjunum sínum, tengdadætrum
og elskuðum barnabömum. Þegar
ég heyri fallega tónlist, þá minnist
ég hennar.
Hinsta hvíla hennar verður við
hlið eiginmannsins í Skálholti. Sá
allt of stutti tími sem hún bjó þar
vora hennar sælustundir, í návígi
við náttúrana og síbreytilega lita-
dýrð Vörðufellsins, fífils í haga og
návistar þess Guðs sem þessi stað-
ur er helgaður.
Að sonum, tengdadætrum,
barnaböraum og eftirlifandi systr-
um er mikill harmur kveðinn við
andlát Öddu. Við Jón og bömin
okkar biðjum góðan Guð að styrkja
ykkur í sorginni. Við kveðjum Óddu
með mikilli þökk fyrir allt sem hún
var okkur.
Inga Þóra Geirlaugsdóttir.
Tæpt hálft ár er umliðið síðan
vinur okkar hjóna og skólabróðir,
Jónas Gíslason vígslubiskup andað-
ist nær 72 ára að aldri. Nú hefur
dauðinn einnig hrifið vin okkar
Öddu, eiginkonu Jónasar, á brott.
Við lát hennar líða fram Ijúfar
minningar um hana sem persónu
og lífsförunaut látins vinar.
Á síðustu menntaskólaáram okk-
ar Páls vissum við að Jónas átti sér
unnustu frá Akranesi. Hann var
hamingjusamur, hafði fengið köllun
til að boða Guðs orð í starfi fyrir
KFUM og K í Reykjavík, í Vatna-
skógi, á Akranesi og víðar. Forsjón-
in hafði augljóslega leitt saman
þessi tvö trúuðu ungmenni.
Við hittum ekki Öddu fyrr en eft-
ir brúðkaup þeirra í ágúst 1950.
Það vor lauk Jónas guðfræðiprófi
frá Háskóla Islands. Þau héldu um
haustið til Osló til árs dvalar. Þar
stundaði Jónas framhaldsnám í
kirkjusögu og trúfræði en Adda var
á hannyrðaskóla. Að loknu námi
ytra fluttust ungu hjónin að Leifs-
götu 27 þar sem foreldrar Jónasar
bjuggu lengst af.
Samskipti tveggja hjóna, sem
aldrei bar skugga á, hófust þar og
héldust til æviloka Jónasar og
Öddu.
Adda var einstaklega hlýleg og
elskuleg í viðmóti, ftjálsleg og glað-
leg í fasi. Hún var greind og hóg-
vær, kurteis og sannkristin kona.
Hún bar þess fagurt vitni að hún
kom frá menningarheimili sam-
hentra foreldra. Faðir hennar var
skáldmæltur félagshyggjumaður,
ættaður af Langanesi, af sterkum
stofnum. Móðir hennar var fyrir-
myndar húsmóðir með fagra söng-
rödd. Hún var af borgfirskum
bændaættum. Adda var yngst
systkina sinna. Hún hafði fagra
sópranrödd og fágaðan tónlist-
arsmekk, enda stundaði hún um
tíma nám í tónlistarskóla í Reykja-
vík. Systur Öddu hafa líka góða
söngrödd og mörg systraböm
hennar era listamenn: Söngvarar,
leikari og rithöfundur.
Adda var að mínu mati gædd öll-
um þeim hæfileikum og mannkost-
um sem prýða mega prestskonu.
Það kom sér vel, þvi það mæðir
mikið á prestsfrúnni í dreifbýli og
þéttbýli, ekki síst ef presturinn er
ótal störfum hlaðinn eins og Jónas
ætíð var. Mér koma í hug orðskvið-
ir spekingsins Salómons: „Væna
konu, hver hlýtur hana? Hún er
miklu meira virði en perlur. Hjarta
manns hennar treystir henni.“
Við Páll eigum dýrmætar minn-
ingar frá samverastundum á heim-
ili þeirra í Vík í Mýrdal, en þangað
fluttu þau 1953 og bjuggu þar í 11
ár.
Nýtt tímabil hófst í lífi þeirra er
Jónas varð sendiráðsprestur í
Kaupmannahöfn 1964. Þar bjuggu
þau í sex ár. Adda var í senn eigin-
kona sendiráðsprests i Höfn og
hjálparhella og sálusorgari ís-
lenskra sjúklinga við Ríkisspítalann
þar. Heimili þeirra í Holte stóð öll-
um opið. Við áttum þess kost að
gista einu sinni á heimili þeirra og
njóta sem fyrr frábærrar gestrisni.
Á þessu tímabili fækkaði fundum
okkar, nú var vík milli vina.
Við hjónin urðum fegin er sam-
fundum fjölgaði við heimkomu
Öddu og Jónasar. Fallegt einbýlis-
hús í fógra umhverfi að Austur-
gerði 3 var heimili þeirra um ára-
bil eftir heimkomuna frá Höfn
1970. Milli hlýlegs heimilis þeirra
og okkar í Stigahlíð 89 voru mikil
tengsl af ótal yndislegum tilefnum.
Jónas gaf saman allar þrjár dætur
okkar og eiginmenn þeirra á áran-
um 1970,1972 og 1978 og síðar son
okkar og eiginkonu hans 1986.
Hann skírði átta af níu barnabörn-
um okkar á árunum 1970-1994. Á
sorgarstundum við ótímabæran
sjúkdóm og andlát einkabróður
míns, Jóns Atla, sem lést 1975
fimmtugur, reyndist hann sannur
sálusorgari.
Adda og Jónas voru fyrirmynd-
arforeldrar. Þess bera synir
þeirra, séra Gísli og Arnmundur
Kristinn skrifstofustjóri, fagurt
vitni. Þeim auðnaðist að eignast
góðar tengdadætur og 10 efnileg
barnaböm.
Adda og Jónas vora hamingju-
söm hjón sem elskuðu, treystu og
virtu hvort annað. Lengst af helg-
aði Adda sig eingöngu umsvifa-
miklu heimili og sonum sínum sem
prestsfrú, prófessors- og biskups-
frú. Um fimmtugt hóf hún lang-
skólanám sem hún átti ekki kost á
ung, þrátt fyrir góðar gáfur. Hún
lauk stúdentsprófi og háskólanámi
í dönsku með miklum ágætum.
Jónas var að vonum glaður og
hreykinn af afrekum Öddu.
Ljúfar endurminningar eigum
við Páll frá heimsóknum á heimili
þeirra hjóna í Þrastarlundi 15, í
Skálholti, Eiðistorgi 13 og síðast að
Lækjarsmára 2. Smekkvísi og
snyrtimennska Öddu settu hvar-
vetna svip sinn á heimili þeirra
hjóna, þar sem gestrisni, rausnar-
skapur og gefandi samskipti hjón-
anna við gesti þeirra réðu ríkjum.
Hæst ber þó í minningum mínum
heimsókn okkar skólasystkina
Jónasar frá 1946 í Skálholt vorið
1994. Jónas las skýrt hrífandi,
myndræna frásögn af siðbótar-
manninum Oddi Gottskálkssyni, er
hann þýddi Nýja testamentið yfir á
íslensku við erfiðar aðstæður. Þessi
heimsókn til fyrstu vígslubiskups-
hjónanna með búsetu í Skálholti í
200 ár verður mér ógleymanleg.
Þrátt fyrir þungbær veikindi
tókst Jónasi að gera mikið fyrir
Skálholt, studdur af kærleik ást-
ríkrar eiginkonu.
Jónas var alla ævi eldhugi og af-
kastamaður. Jafnvel eftir að Park-
insonssjúkdómurinn herti tökin hóf
hann lífróður að ljúka sem mestu
áður en yfir lyki. Honum tókst með
sterku trúartrausti að láta eftir sig
dýrmætar bækur og rit um trúar-
leg efni og endurminningar.
Þáttur Öddu í sigram Jónasar í
lífi og starfi er stór. Trúarstyrkur
hennar veitti henni kraft til að
styðja hann af öllum mætti. Hún
gekkst undir stóran uppskurð við
alvarlegu krabbameini í ágúst 1997.
Samt studdi hún Jónas áfram með
ráðum og dáð heima hjá þeim, í
heimsóknum og á mannamót, því að
Jónas hafði yndi af að deila geði við
vini sína og starfsbræður þrátt fyr-
ir líkamsfötlun sína.
Við Páll sóttum þau í heimsókn
til okkar í Ásholt 4 í októberlok
1998. Jónas var þá löngu kominn í
Skógarbæ. Að venju var lesin
huggunarrík ritningargrein og síð-
asta bænin okkar beðin saman um
styrk. Þetta varð síðasta heimsókn
þeirra til okkar. Mánuði síðar, þann
18. nóvember, var vinur okkar sofn-
aður. Adda fylgdi honum síðasta
spölinn til Skálholts. Líkamlegt
þrek hennar var þorrið, en sálar-
styrkur ekki.
Henni auðnaðist með hjálp syst-
ur sinnar, Sveinbjargar, að dveljast
í þijár vikur í febrúar sl. á Kanarí-
eyjum. Við Páll voram samtímis
þeim systram ytra. Fómfýsi og
umhyggja Sveinbjargar við systur
sína var aðdáunarverð og gerði
Öddu dvölina auðveldari. Aðeins ár
er á milli þeirra systra og þær vora
alla tíð mjög samrýndar. Raunar er
samheldni aðalsmerki ættmenna
Öddu.
Eftir heimkomuna frá Kanaríeyj-
um hrakaði Öddu hratt. Hún dvald-
ist þó um tíma heima, studd af ást-
vinum sínum. Síðustu vikurnar háði
hún sitt harða sjúkdómsstrið af
æðruleysi og undirgefni við Guðs
vilja. Hún sofnaði síðasta blundinn
á líknardeild Landspítalans, um-
kringd ástvinum sínum, þann 14.
maí.
Við Páll vottum sonum þeirra
Öddu og Jónasar, eiginkonum
þeirra, bamabömum og allri fjöl-
skyldu hennar dýpstu samúð okkar
og biðjum Guð að blessa þau öll og
leiða um alla framtíð.
Við Páll söknum sárt dýrmætra
samverastunda með sönnum vinum
okkar. Á slíkum stundum var ekki
fjasað um fjarskyld efni. Bænarefni
okkar eftir uppbyggilegar umræð-
ur vora um sanna volduga vakn-
ingu inn á hvert heimili, skóla,
vinnustað og söfnuð á íslandi. Ein-
kunnarorð Jónasar á afmælisriti
hans vora: „Oss langar að sjá
Jesú.“ Lærisveinar Krists störðu til
himins á eftir honum. Tveir englar
á hvítum klæðum stóðu hjá þeim og
sögðu við þá: „Galíleumenn, hví
standið þér og horfið til himins.
Þessi Jesús, sem varð uppnuminn
frá yður, mun koma á sama hátt og
þér sáuð hann fara til himins.“ Fög-
ur fyrirheit, sem öragglega uppfyll-
ast á efsta degi, veita huggun og
styrkja trúarvissu okkar um endur-
fundi.
Guðrún Jónsdóttir.
ARNFRÍÐURINGA
» ARNMUNDSDÓTTIR
- Ég hef Drottin ætíð fyrir augum,
þegar hann er mér til hægri handar
skriðnar mér ekki fótur.
Fyrir því fagnar hjarta mitt, sál mín gleðst,
og líkami minn hvílist í friði,
þvi að þú ofurselur Helju eigi líf mitt,
leyfir eigi að þinn trúaði sjái gröfina.
Kunnan gjörir þú mér veg lífsins,
gleðignótt er fyrir augliti þínu,
yndi í hægri hendi þinni að eilífu.
(Sl. 16,8-11.)
Arnfríður Arnmundsdóttir vissi
hver hún var og að hverju hún
gekk. Og hún bar sig að eins og því
hæfði hverju sinni. Sjálf skipti hún
ekki gjarna um hlutverk. Það gerði
hins vegar maður hennar nokkram
sinnum og hennar hlutur breyttist
um leið. Hún hafði greinst með
krabbamein. Varanleg lækning var
ekki í sjónmáli. Við áttum skömmu
síðar samtal um það. Samtalið var
mótað af sýn reyndrar konu. Hún
átti bara eitt markmið: að fá að lifa
mann sinn. Og hún náði því. Lík-
lega náði hún alltaf því sem hún
setti sér. Samt var markið sjaldn-
ast fyrir hana eina, heldur fyrir
fjölskylduna, eða eiginmanninn.
Ádda, eins og ég þekkti hana, var
kona manns síns og móðir sona
sinna. Fyrst og síðast. Þess vegna
vora það líka oftast gluggarnir
hans Jónasar sem hún horfði út um
til að skoða heiminn. Við töluðum
stundum um það. Hún var ánægð
með útsýnið. Hún varð stúdent úr
öldungadeild um leið og maður
hennar varð vígslubiskup og hún
stundaði dönskunám við Háskólann
nokkra hríð eftir að þau fluttu í
Skálholt. En hún gerði gys að hug-
leiðingum mínum um framhald
þeirra mála enda önnur verk meira
aðkallandi. Það var matartími þeg-
ar ég leit til hennar um daginn, og
ég bað hana að forláta það. - Ég
sofna þá ekki ofan í matinn minn -
sagði hún, - og svo kíttum við dálít-
ið um málefni sem nú er geymt og
gleymt, rétt eins og svo oft áður.
Það var sýnilega satt sem postulinn
skrifar: - Jafnvel þótt vor ytri mað-
ur hrömi, endurnýjast dag frá degi
vor innri maður. - (II. Kor. 4, 16b).
Adda myndi alltaf vera hún sjálf.
Það yrði ekki snúið að finna hana
frammi fyrir hástól Guðs þegar við
verðum kölluð þangað um síðir. Ég
er dálítið hróðugur yfir því að hafa
átt hana að vini. Svona líka lengi.
Óþrjótandi var kaffilindin í Austur-
gerði þar sem fundum okkar bar
fyrst saman. Og aldrei varð hún
þurr. Ekki frekar en konan sem af
henni jós. Vistarveran sem þau
gistu hjónin nokkurra mánaða
skeið í Bammental við Heidelberg
við hlið okkar, lítillar námsmanna-
fjölskyldu í útlöndum fyrir löngu,
var kölluð eplaherbergið af því að
áratugum saman var hún ekki not-
uð til annars en að geyma eplaupp-
skerana - og Öddu og Jónas um
hríð. Tryggðaböndin brustu aldrei
eftir það. Árin sem löngu síðar
fylgdu í nánu sambýli á helgum
Skálholtsstað treystu þau enn. Það
vora góð ár. Þar skyggði ekki á.
Jafnvel ekki heilsubrestur Jónasar
megnaði að breyta þar nokkru. Og
nú er hún gengin inn til hvíldar
Drottins og þau bæði. - Rita þú:
Sælir era dánir, þeir sem í Drottni
deyja upp frá þessu. Já, segir and-
inn, þeir skulu fá hvfld frá erfiði
sínu, því að verk þeirra fylgja þeim.
- (Op. 14,13). Þökk fyrir árin öll, -
þökk íyrir Skálholtsárin í nafni
Skálholtsskóla og starfsfólksins
þar, og þökk fyrir okkur. Guð
styrki og gleðji þau öll sem nú
syrgja.
Margrét, Kristján Valur
og synir í Skálholti.
Andlát Öddu kom ekki á óvart,
en samt finnst okkur sem þekktum
hana hún vera tekin allt of fljótt frá
okkur. Hún var ein þeirra kvenna
sem helgaði fjölskyldunni krafta
sína og stóð ávallt við hlið manns
síns, sr. Jónasar Gíslasonar. Hún
og sr. Jónas gáfu mikið af sér fyrir
mig og mína kynslóð þegar við vor-
um unglingar og ungt, fullorðið fólk
í Kristilegu skólahreyfingunni. Þau
tóku þátt í lífi okkar og vandamál-
um. Ádda var ávallt róleg og yfir-