Morgunblaðið - 17.11.2000, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000 1 3
Morgunblaðið/KVM
Ný hitaveita
tekin í notkun
Grundarfirði. Morgunblaðið.
Á DÖGUNUM var tekin í notkun
ný hitaveita í fiskhausaþurrkun
félagsbúsins á Miðhrauni í Eyja-
og Miklaholtshreppi. Uppsetning
hitaveitunnar er á reikning Fé-
lagsbúsins á Miðhrauni en gert er
ráð fyrir að sveitarfélagið muni
starfrækja hitaveitu byggðarinn-
ar í framtiðinni, gangi vonir
manna um aukið vatn eftir. Hér
má sjá þau Bryndísi Guðmunds-
dóttur og Sigurð Hreinsson við
inntakið á hitaveitunni í fisk-
þurrkunarhúsin.
57% fylgjandi sölu á létt-
víni í matvörubúðum
TÆP 57% landsmanna telja að leyfa
eigi sölu á léttvíni í matvöruverslun-
um ef marka má könnun Pricewater-
houseCoopers um þetta efni sem
framkvæmd var í október sl. Rúm
37% eru því hins vegar andvíg að
leyfð verði sala á léttvíni í matvöru-
verslunum. Rúm 63% karla eru
fylgjandi sölu á léttvíni í matvöru-
verslunum á móti rúmum 50%
kvenna.
Einnig var í könnuninni spurt um
afstöðu til sölu á áfengum bjór í mat-
vöruverslunum. Sögðust rúm 48%
vera fylgjandi slíkri sölu en rúm 44%
vera á móti. Munurinn þarna á milli
reyndist ekki marktækur. Á hinn
bóginn var nokkur munur á afstöðu
karla og kvenna. Rúm 56% karla
voru fylgjandi sölu á áfengum bjór í
Helmingur að-
spurðra vili að
bjór verði seldur
í verslunum
matvöruverslunum en rúm 40%
kvenna.
Yngra fólk styður frekar
sölu víns í verslunum
Eins og fyrr segir var könnunin
gerð í síðasta mánuði. Tekið var
slembiúrtak 1.200 Islendinga um allt
land á aldrinum 18-75 ára. Könnun
var gerð í gegnum síma og var nettó-
svarhlutfall 66,1%.
Sleipnir og borgin deila í Félagsdómi
Kröfu um frá-
vísun hafnað
FÉLAGSDÓMUR hefur hafnað
kröfu Reykjavíkurborgar um að máli
biíreiðastjórafélagsins Sleipnis gegn
borginni verði vísað frá dómi. Málið
varðar 27 bifreiðastjóra í SVR sem
sagt hafa sig úr Starfsmannafélagi
Reykjavíkurborgar og óskað eftir að-
ild að Sleipni. Málið mun nú fá efnis-
lega umfjöllun í FélagsdómL
Upphaflega sögðu 57 bílstjórar hjá
SVR sig úr Starfsmannafélaginu, en
30 ýmist hættu við eða hættu störfum
hjá fyrirtækinu. Sleipnir óskaði eftir
að borgin tæki mið af þessum úrsögn-
um og greiddi stéttarfélagsgjald bíl-
stjóranna til félagsins. Reykjavíkur-
borg taldi að lög um kjarasamninga
opinberra starfsmanna heimiluðu
borginni ekki að verða við þessum
óskum. í 5. gr. laganna væri gerð
krafa um að félag taki til a.m.k. 2/3
hluta starfsmanna í starfsstétt.
Sleipnir höfðaði þá mál fyrir Fé-
lagsdómi og krafðist viðurkenningar
á félagsaðild bílstjóranna. Vísaði fé-
lagið m.a. til ákvæða stjómarskrár-
innar um félagafrelsi og til ákvæða
mannréttindasáttmála Evrópu. Bent
var á úrskurð Félagsdóms í máli Vél-
stjórafélags íslands frá síðasta ári, en
í því máli var fallist á kröfur vélstjóra
sem óskuðu eftir að ganga í Vélstjóra-
félagið.
Reykjavíkurborg taldi að vísa bæri
málinu frá dómi þar sem í því væri
tekist á um ákvæði stjómarskrár og
mannréttindasáttmála. Verkefni Fé-
lagsdóms væri að úrskurða um mál á
sviði vinnuréttar og úrlausnarefni í
þessu máli lægju utan valdssviðs
hans. Þessum rökum hafnaði Félags-
dómur og taldi að Sleipnir hefði lög-
varða hagsmuni af því að fá úrlausn
um kröfu sína fyrir dómnum.
Vistvænar úrgangs-
hreinsunarstöðvar kynntar
AUKIN umhverfisvitund almenn-
ings og strangara aðhald yfirvalda
hefur hvatt forsprakka atvinnu-
greina til að leita nýrra og um-
hverfisvænni leiða við losun úr-
gangs, m.a. í landbúnaði, iðnaði og
matvælaframleiðslugreinum.
Jason P. Gondron, forseti um-
hverfisdeildar UNIFAB samsteyp-
unnar, hefur verið staddur á Is-
landi undanfarna daga í boði
íslenska fyrirtækisins O.W.T.
(Organic Waste Company) til að
kynna nýjar úrgangshreinsi-
stöðvar sem veita lausnir á skólp-
vanda fyrirtækja og sveitarfélaga
þar sem strangari mengunarvarn-
arreglugerðir yfirvalda kalla á að-
gerðir.
Tæknibúnaðinn segir Gondron
henta vel við úrvinnslu úrgangs
frá fiskvinnslum, svínabúum,
kjúklingabúum og í reynd öllum
þeim iðnaði sem krefst ítrasta
hreinlætis þar sem mengun skal
haldið í lágmarki. Skólphreinsi-
tækni UNIFAB hefur verið í þró-
un sl. 10 ár og hafa hreinsistöðvar
frá fyrirtækinu verið settar upp
víða um heim.
„Tækjabúnaðurinn er einfaldur
en skilvirkur og er framleiddur í
einingum sem auðveldar uppsetn-
ingu sem getur tekið allt niður í
einn dag. Hreinsistöðin er sett á
Morgunblaðið/Kristinn
Jason P. Gondron og Danfel Helgason hjá O.W.T.
grunn og raflínur tengdar og
starfsemi getur hafist strax. Auk
þessa er viðhald einkar einfalt."
Engin kemísk
efni notuð
„Það hefur lengi verið viðhorf
fólks að sé vandamálið úr augsýn
þá sé það horfið. Þetta gildir t.d.
um þegar skólpi er dælt út í sjó
eða vötn og ár. Þetta er engin
lausn þar sem við verðum ein-
hvern daginn búin að menga svo
mikið út frá okkur að náttúran
getur ekki lengur tekið við úr-
ganginum og vistkerfið verður fyr-
ir óbætanlegu tjóni. íslendingar
sem fiskveiðiþjóð lenda því í mót-
sögn við sjálfa sig með því að dæla
skólpi bara lengra og lengra út í
sjó, út á fiskimiðin sem afkoman
er byggð á.“
Skólphreinsikerfið vinnur al-
gjörlega án kemískra efna og brýt-
í niðurstöðum könnunarinnar
kemur einnig í ljós að með hækkandi
aldri fækkar þeim sem fylgjandi eru
sölu á léttvíni og áfengum bjór í mat-
vöruverslunum. Rúm 74% þeirra
sem eru á aldrinum 18 til 29 ára
kváðust fylgjandi sölu á léttvíni í
matvöruverslunum, rúm 56% þeirra
sem eru á aldrinum 30 til 49 ára
kváðust því fylgjandi og tæp 39%
þeirra sem eru á aldrinum 50 til 75
ára.
Sömuleiðis kváðust rúm 67%
þeirra sem eru á aldrinum 18 til 29
ára vera fylgjandi sölu á áfengum
bjór í matvöruverslunum, rúm 47%
þeirra sem eru á aldrinum 30 til 49
ára kváðust því fylgjandi og rúm
29% þeirra sem eru á aldrinum 50 til
75ára.
ur niður úrgang með aðstoð súr-
efnis. „Fyrst eru ólífræn efni
skilin frá úrganginum og gengið
frá þeim á viðunandi hátt. Lífrænu
efnin fara því næst í loftklefa þar
sem súrefni flýtir fyrir fjölgun
baktería sem aftur hraða niður-
broti úrgangsins. Þaðan fer úr-
gangurinn í þriðja tank þar sem
lokaferlið fer fram. Þar er úr-
gangurinn látinn standa þar til líf-
rænar agnir skiljast frá vatninu og
setjast til botns. Vatnið sem verð-
ur eftir er lyktarlaust og hreint og
því óhætt að veita því aftur út í
náttúruna."
Hreinsistöðvarnar eru að sögn
Gondrons einnig hannaðar með
fagurfræðileg sjónarmið í huga
þar sem þær þurfa að passa vel
inn í umhverfi sitt.
Ferlið er einstaklega vistvænt
og lífrænt og engum úrgangi er
dælt út í náttúruna.
„Affallsvatnið er svo hreint að
það er notað í áveitukerfi en einn-
ig er mögulegt að hreinsa það svo
vel að það verður drykkjarhæft -
það er reyndar ekki mikill áhugi á
slíku af skiljanlegum ástæðum,“
segir Gordon sem hefur reyndar
sjálfur smakkað á vatninu í for-
vitnis skyni og kunni því að eigin
sögn vel þar sem hann þekkir sér-
hvert stig hreinsunarinnar.
Abyrgðar-
trygging
bætir tjón
vegna há-
fermis
ÁB YRGÐ ARTRY GGING öku-
tækja bætir tjón sem verða á
umferðarmannvirkjum vegna
háfermis vöruflutningabifreiða
nema um stórfellt gáleysi sé að
ræða, samkvæmt upplýsingum
tjónadeilda tryggingafélaga.
Halldór Gunnar Eyjólfsson,
forstöðumaður tjónasviðs Sjó-
vár-Almennra tiygginga, sagði
í samtali við Morgunblaðið að
almennt væru tjón vegna há-
fermis bótaskyld úr ábyrgðar-
tryggingu þeirrar bifreiðar
sem veldur tjóninu. Trygging-
arfélagið ætti síðan hugsanlega
endurkröfurétt á hendur við-
komandi bílstjóra væri sannan-
lega um stórfellt gáleysi að
ræða.
Ekki farið að
settum reglum
Ingvar Sveinbjömsson,
hæstaréttarlögmaður hjá Vá-
tryggingafélagi íslands, sagði
að tjón vegna háfermis vöru-
flutningabifreiða væru almennt
bótaskyld en þyrftu þó ekki að
vera það ef vegmerkingum
væri áfátt.
Ingvar sagði að oftast stofn-
aðist bótaskyldan vegna þess
að viðkomandi færu ekki að
settum reglum. Aimennt væri
hæð brúa vel merkt og sama
gilti um undirgöng, en menn
færu ekki að settum reglum og
tjónið sem af því hlytist væri
bótaskylt úr ábyrgðartrygg-
ingu bifreiðarinnar.
Hvað endurkröfurétt varðar
sagði Ingvar að almennt væri
litið þannig á að ekki væri um
endurkröfurétt að ræða á hend-
ur viðkomandi bflstjóra vegna
slíkra mistaka. „Tjón verða af
völdum notkunar bfla og þau
verða vegna mistaka. Menn eru
að tryggja sig vegna mistaka.
Það er lögskylt og ef við hefð-
um endurkröfurétt í slíkum til-
vikum þá væri lítið gagn að
slíkum tryggingum. Endur-
kröfúréttur er ekki fyrir hendi
nema um sé að ræða stórkost-
legt gáleysi eða ásetning og
ekki er litið á það að gleyma sér
við þessar aðstæður sem tilefni
endurkröfu, án þess að hægt sé
að útiloka einstök tilvik,“ sagði
Ingvar.
Hann benti á að til dæmis
gætu komið upp tilvik þar sem
menn hefðu fyrirfram fengið
aðvaranir en ekki farið eftir
þeim.