Skírnir - 01.01.1868, Blaðsíða 10
10
IimGANGUR.
lýsir frábærri snilli, fjölbreytni og imyndunarafli, og aS Jjyí leyti
komast fáir meir en í hálfkvisti viS J»á. Fyrir J)á sök er Parísar-
sniSift, eigi siSur á fatnaSi en mörgu öSru, fyrirmyndarsniS í svo
mörgum löndum, og víba þj’kir ekkert meÖ lagi, nema J>aÖ sje
lagaÖ eptir frakkneskum hætti. Menn kváöust sjá á verknaÖi og
smíöum Frakka, aÖ þeir hefÖi tekiÖ sjer mjög fram, einkanlega í
þeim verknaÖartegundum, er Englendingar þóttu áður skara lengst
fram úr í til hugvitsemi og nýrra uppgötvana. Eitt af því er
fram var tekiÖ, var verkan stáls. Enskur maÖur, Bessemer aÖ
nafni, fann fyrir fáum árum nýjan eÖa óþekktan verkunarmáta,
en nú sást, aÖ stál Frakka var engu rýrara aÖ gæÖum, og aÖ
þeir höföu fundiÖ eÖa numiÖ aÖferÖina, eöa aÖra eins góöa. Af
almennum þarfaiÖnaÖi, svo sem fatnaÖi og fatnaöarprýöi, þótti
einna mest koma til sýnismuna Frakka, t. d. höfuÖfatnaÖar karla
og kvenna, skófatnaÖar, vetlinga, blóma (af líni) og fl. þessh.
Kvennfólk í Parísarborg leggur mikla stund á blómgerð, enda er
sagt, aÖ þær stúlkur búi til blóm fyrir 18 mill. franka á ári, en aÖ
blóm þeirra sje í miklum metum utanlands, má marka af því, aÖ
tveir þriðjungar eru sendir til annara landa. Af skýrslum og
öðru (í enni 10. aðaldeild) mátti sjá, að efnahagur, vinnukjör og
búnaðarkostir verkmanna í Parísarborg hafa tekið miklum um-
bótum síðan Napóleon keisari kom til valda, enda hefir hann
látið sjer mjög annt um allt slíkt, og um uppfræðingu þeirra og
allrar alþýðu. Frakkar höfðu sett þetta dyraletur yfir inngang-
inum til sinnar deildar: „i því landi, þar sem allir njóta atkvæða-
rjettar, ber öllum að kunna að lesa og skrifa“. þó alþýðu
Frakka sje enn mikils á vant í bóklegri kunnáttu, í samanburöi
við þjóðverja, Hollendinga og enar norrænu þjóðir — að vjer
eigi nefnum Bandaríkin í Yesturheimi — vorú þó framfarirnar
á enum síðustu árum auðsjeðar af skýrslum um fjölgun alþýðu-
skóla og námskóla í ýmsum greinum [(sbr. Skírni 186Y bls. 59.). í
deildum Breta og Ameríkumanna varð mönnum eigi starsýnna á
ahnað meir en vjelarnar, gufuvjelar af öllu tagi (flutningsvjelar
og verkvjelar), gufuvagna og allskonar hugvitssmíði. Ameríkumenn
eru mestir vjelasmiðir; hjá þeim kostar hver mannshöndin afar-
mikið, því þeir þarfnast miklu fleiri en bjóðast, og má því skjótt