Skírnir - 01.01.1890, Blaðsíða 44

44
1789—1889.
sagði þetta í ræðu, og róð löndutn sínum frá að taka þátt í
sýningunni. Nú er að því gætandi, að bylting þessi, sem
vofði yfir, hlaut að koma frá apturhaldsmönnum. Boulanger
átti að veita þjóðveldinu bana fyrir þeirra höud. En þeim
brást illa bogalistin. Boulanger virðist nú vera dottinn úr
sögunni, og apturhaldsmenn hafa fengið þá ofanígjöf, að þeir
bíða hennar seint bætur. þjóðveldið á Frakklandi er sterk-
ara og glæsilegra eptir sýninguna og kosningasigurinn, en það
hefur verið nokkru sinni síðan það var stofnað 1870.
f>að var ekki von, að konungar og keisarar héldu afmæli
stjórnarbyltingarinnar, enda var árið 1889 ekkert gleðiár fyrir
þá. f>að minnti þá á, hversu valtir þeir eru á veldisstólum
sínum. Og það gerði meira: það velti þeim sumum úr sessi.
Snemma á árinu lagði Mílan, Serbíukonungur, niður völd-
in. f>að gekk allt í slíkum handaskolum hjá honum, bæði stjórnin
og hjónabandið, að honum leidddist þófið; hann sagði skilið við
konu 8Ína til að geta búið með frillum sínurn, og afsalaði sér
konungstigninni til að geta lifað í náðum, því hann áskildi
sér árslaun. f>etta þótti bæði ókarlmannlega og ókonunglega
að vikið.
Austurríkiskeisari hafði reynt að herða upp hugann í
Mílan eptir fremsta megni. Sjálfur hafði hann orðið fyrir
miklum hörmungum. Einkasonur hans, Búdólf, hinn mann-
vænlegasti maður og ágætt keisaraefni, skaut sig og ástmey
* sína. f>að var ekki einungis ást til Maríu Yetsjeru, sem
knúði Búdólf til að drepa sig. Hefði keisaratignin verið hon-
um mikið í mun, þá hefði hann ekki geugið svo fljótt út í
dauðann. En hann vantaði líkamlegt, andlegt og siðferðislegt
þrek til að taka að sér stjórn. Hann vantaði hug og dug
til að vera sambandsliður milli hinna margkynjuðu þjóðflokka
í Austurríki.
Annað atvik kom fyrir í sömu ætt, sem sýnir, hversu
tímarnir breytast og mennirnir líka. Jóhann erkihertogi, sem
almennt er talinn einhver hinn gáfaðasti maður í ættinni, af-
salaði sér tign sinni, nafni sínu og réttindum sínum. Honum
og keisara hafði borið eitthvað á milli, en ekki hefur Jóhanni
þótt sérlega mikið koma til þess, sem hann afsalaði sér svo
fljótt og greiðlega. Hann kvað vera farinn að vinna fyrir sór
og orðinn blaðamaður.
Alexander af Battenberg, sá er áður stýrði Búlgaríu, var