Skólablaðið - 01.03.1916, Blaðsíða 6

38
SKÓLABLAÐIÐ
Eg get ekki betur séð, en aö fræSslulögin hafi vel staöist
sitt próf. Því var spáS, aö börn mundu ekki geta fullnægt
kröfum þeirra og bændur og búaliö ekki standast kostnaöinn
viö framkvæmd þeirra. Hvorttveggja hefur sýnt sig vera á-
stæðulausar getgátur. Eins og eg hef áður bent á, þá er það
miklu almennara, að þau börn, sem njóta lögskipaðrar kenslu
-— farkenslu — læri meira en lögin til taka. Þannig er það
undantekningarlítið með þau börn, sem farkenslunnar hafa
notið í 4 vetur, að þau hafi lært alla Landafræði Karls Finn-
bogasonar, alt íslandssöguágrip Boga Melsteds, Náttúrufræði
Bjarna Sæmundssonar út að Steinum að viðbættum kaflan-
um um manninn, og mörg hafa lesið bókina alla, og eins er
það með reikning, sem ýmsir bjuggust við að mundi verða
erfiðast, að þau börnin, sem hafa notið nýtilegrar reikn-
ingskenslu, þau hafa flest öll kunnað og s k i 1 i ð fult svo mik-
ið í reikningi eins og til er tekið og enn meira.
Eins er það með kostnaðarhliðina, hún er ekki eins ægileg
og margir halda. í þessum sveitum, að einni undantekinni,
Kirkjuhvammshrepp, eru börn á fræðslualdri oftast nær um
20, stundum færri, stundum lítið eitt fleiri.
Ef þeim er safnað saman, yngri börnunum í annan flokk-
inn og þeim eldri í hinn, þá kemst einn kennari hæglega yfir
að kenna þeim öllum og þarf þá ekki að kenna nema 16 vikur.
Þar sem þetta hefur verið gert svo, er kostnaðurinn áreiðan-
lega minni, þegar alt kemur til alls, heldur en þar sem hver
baukar í sínu horni og tekur einhvern kennara heim til sín
4—5 vikur, til þess að kenna 2—3 börnum, fyrir utan það
sem til þeirrar kenslu er vanalega tekinn hver sem ódýrastur
er, hvort sem hann getur kent nokkuð eða ekki neitt.
Eg man hvað eg var argur eitt vorið. Þá höfðu þrír bændur
í einni sveitinni — þar sem var ágætur farkennari — slegið
sér saman og tekið mann allan veturinn til að kenna heima
hjá sér en ekki notað farkensluna.
Mörg af þeim börnum voru ágætlega vel gefin og kunnu
því utan að, það sem í bókunum stóð, en frá kennaranum
höfðu þau ekki n e i n n þekkingarforða, og það sem þau ekki
skildu sjálf, var þeim óskilin gáta, því frá kennaranum var
engan skilningsauka að hafa. Eg veit ekki hvað sá kennari
hefur kostað bændurna, en það veit eg, að þó hann hefði unnift