Dagur - 20.11.1990, Síða 6

6 - DAGUR - Þriðjudagur 20. nóvember 1990
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra og formaður Fram-
sóknarflokksins kom víða við í
yfirgripsmikilli ræðu sinni á 21.
flokksþingi Framsóknarflokksins,
sem haldið var í Reykjavík um
helgina. Þar rakti hann í stórum
dráttum það sem gerst hefur á
yfirstandandi kjörtímabili og
helstu verkefni sem bíða úrlausnar
í náinni framtíð. „Hér þurfum við
bæði að meta þann árangur sem
hefur náðst og einnig að kort-
leggja það sem er framundan,“
sagði forsætisráðherra m.a í inn-
gangsorðum sínum.
Steingrímur minntist á þær öru
breytingar sem orðið hafa í heimin-
um að undanförnu. „Þessar breyting-
ar ná til okkar og það er enginn ann-
ar kostur fyrir þessa þjóð en að fylgj-
ast með þeim, velja það úrsem henni
hentar best en hafna öðru. Ég bendi
á þau kjörorð sem þingið hefur valið
sér: „Öflug þjóð í eigin landi." Það
er á þeim grunni sem við framsókn-
armenn höfum starfað og munum
starfa."
Forystuhlutverk
Framsóknarflokksins
Forsætisráðherra ræddi um forystu-
hlutverk Framsóknarflokksins og
lagði áherslu á að flokkurinn skorað-
ist ekki undan ábyrgð og hefði ekki í
hyggju að hætta þátttöku í ríkis-
stjórn, þótt formaður Sjálfstæðis-
flokksins ætti sér þá ósk hvað heit-
asta. Hann vék síðan að þeim
aðstæðum sem hér ríktu þegar
núverandi ríkisstjórn var mynduð i
Iok september 1988. „Þá blasti hér
við afar erfitt ástand. í raun er óhætt
að segja að stjórnleysi hafi ríkt mán-
uðina á undan. Ástandinu var
kannski hvað best lýst á þingi sam-
taka fiskvinnslustöðva þar sem ein-
um rómi var kveðið upp úr með það
að fiskvinnslan hæfi ekki starfsemi að
nýju eftir áramótin 1988/1989 án
mjög róttækra aðgerða af stjórn-
valda hálfu. Ríkisstjórnin horfðist í
augu við þennan vanda og greip til
aðgerða. Hún lét þó ekki freistast til
þess að fella gengið í einhverju stóru
stökki og kalla yfir þjóðina nýja
verðbólguöldu og efnahagskoll-
steypu. Við gripum til meiri skuld-
breytinga en nokkru sinni áður hafa
verið gerðar hér á landi. Við stofnuð-
um Atvinnutryggingasjóð útflutn-
ingsgreina og Hlutafjársjóð og veitt-
um fjármagni í gegnum verðjöfn-
unarsjóð sjávarútvegsins. Þetta var
nauðsynlegt til að koma í veg fyrir
það gífurlega atvinnuleysi sem við
blasti um land allt. Reyndar trúi ég
því ekki að sjálfstæðismenn upp til
hópa hefðu samþykkt slíkt ástandl
hér í þessu landi, heldur aðeins
nokkrir frjálshyggjuforystumenn. En
okkur tókst ætlunarverkið, okkur
tókst að koma í veg fyrir þá stöðvun
atvinnulífsins sem samtök fiskvinnsl-
unnar boðuðu upp úr áramótunum
1988/1989.“
Minnsta verðbólga í 20 ár
Forsætisráðherra sagði að sér væri
ljóst að það sem ríkisstjórnin hafi
gert hafi ekki allt komið að tilætluðu
liði og að mörg fyrirtæki ættu enn í
erfiðleikum. En því óskaplega
ástandi sem ríkt hefði í hverju ein-
asta sjávarþorpi á íslandi og reyndar
í höfuðborginni einnig, hafi verið
forðað. Hann sagði árangurinn af
starfi ríkisstjórnarinnar mjög
mikinn. Á einu ári hafi gengi
íslensku krónunnar verið leiðrétt í
áföngum, án þess að til erfiðra auka-
verkana kæmi. Jafnframt hafi við-
skiptahallinn minnkað og vextir
lækkað, „þótt lækkunin væri vissu-
Við þurfum að finna leiðir til að
koma í veg fyrir þetta. En um ára-
mótin koma ný lög til framkvæmda
sem m.a. heimila sveitarfélögum að
sporna fótum við kvótasölu og þá
kemur einnig hagræðingasjóður til
sögunnar. Ég tel þann sjóð afar
mikilvægan og furðulegt að útgerðar-
menn skuli leggjast gegn stofnun
hans, því hlutverk hans er að auka
hagræði í fiskveiðum um allt land.“
Ótrúleg svikamylla
Steingrímur sagði að eitthvert allra
stærsta vandamál á sviði sjávarútvegs
væri hinn gífurlegi og næsta óhefti
útflutningur á ferskum fiski til
Evrópubandalagsins. „Það er ótrú-
legt að við íslendingar skulum falla í
þá gryfju að afhenda okkar góða fisk
til vinnslu í fiskvinnslustöðvum
Evrópubandalagsins, sem eru gífur-
lega niðurgreiddar. Svo fáum við
ekki að flytja inn okkar fersku flök á
samkeppnisgrundvelli, því þau eru
tolluð um 19 af hundraði. Petta er
einhver sú ótrúlegasta svikamylla
I sem hægt er að benda á. Og því mið-
Steingrímur Ilerniannsson í ræðustól á flokksþinginu.
Kjörorð 21. flokksþings Framsóknarflokksins:
„Öflug þjóð í eigin landi“
- fiillkomin samstaða um að aðild að Evrópubandalaginu
komi ekki til greina
lega ekki eins mikil og við hefðum
viljað." Síðast en ekki síst hafi stór-
kostlegur árangur náðst í verðlags-
málum og verðbólga nú, mæld á
heilu ári, sé sú minnsta síðan 1970.
„Þessi glæsilegi árangur er ekki
stjórnarflokkunum einum að þakka.
Aðilar vinnumarkaðarins eiga niik-
inn hlut að þeirri miklu hjöðnun
verðbólgu sem átt hefur sér stað. En
því má ekki gleyma að þeir samning-
ar, sem gerðir voru í febrúar síðast-
liðnum og kenndir eru við þjóðar-
sátt, byggðust á þeim árangri sem
ríkisstjórnin hafði náð í viðureign-
inni við verðbólguna. Án þess hefðu
engir slíkir samningar verðið gerðir.
Það má segja að þjóðarsáttin hafi
innsiglað þann árangur sem náðst
hafði,“ sagði forsætisráðherra enn-
fremur.
Nauðsynlegt að afnema
lánskjaravísitöluna
Steingrímur vék að vaxtamálunum
og vitnaði m.a. í nýja skýrslu Seðla-
bankans um vaxtamál þar sem segir
að nýleg vaxtahækkun íslandsbanka
hafi verið ótímabær. Hann sagði að á
næstunni myndi ríkisstjórnin fjalla
um á hvern hátt sé hægt að afnema
lánskjaravísitöluna. Slíkt væri óhjá-
kvæmilegt þar sem vísitölubinding
fjár með þeim hætti sem hér tíðk-
aðist væri óþekkt fyrirbrigði nú í öll-
um öðrum löndum hins vestræna
heims.
Steingrímur sagði nauðsynlegt að
gera ýmsar ráðstafanir til að styrkja
húsbréfakerfið. Ríkissjóður yrði t.d.
að samræma sína vexti og boðaði
hann stefnubreytingu í þeim efnum
með nýjum flokki ríkisskuldabréfa á
næstu vikum.
Hruni fiskistofnanna afstýrt
Forsætisráðherra hrósaði Halldórj
Ásgrímssyni fyrir styrka stjórn hans
á sjávarútvegsmálunum og sagði
honum hafa tekist betur upp við
stjórn þeirra en nokkrum öðrum
sj ávarútvegsráðherra.
„Fólk vill stundum gleyma því að
undir stjórn Halldórs Ásgrímssonar
hefur tekist að forða því, sem allar
þjóðir í Norður-Atlantshafinu hafa
orðið að þola: Hruni fiskistofnanna.
Hér hefur tekist fyrir harða stjórn,
sem sumir deila jú á eins og von er,
að forða slíku hruni. Vitanlega hljót-
um við að halda áfram að skoða
hvernig réttast er að stjórna þessum
málum þannig að allir fái aðgang að
fiskimiðunum. Ég neita því til dæmis
sannarlega ekki að ég hef miklar
áhyggjur af því hvernig kvótinn er
seldur milli landshluta og ég hef
einnig áhyggjur af því að þeir sem
eru ríkir að þessu leyti verði ríkari.
ur hefur ekki náðst samkomulag um
hvernig stjórna eigi þessum ferskfisk-
útflutningi okkar. Aflamiðlunin er út
af fyrir sig góð tilraun en hún hefur
að mínu mati ekki tekist. Á undan-
förnum 10 mánuðum hefur um 20 af
hundraði af botnfiskafla okkar
landsmanna verið fluttur út ferskur
til Bretlands og Þýskalands. Er nema
von að fiskvinnslufólkið um land allt
kvarti undan lítilli vinnu? Ég er er
alls ekki að boða það að við eigum
ekki að selja ferskan fisk til neyt-
enda. En við eigum alls ekki að láta
glepjast til að gera þessa hluti. Það er
athyglisvert að eingöngu um 13 af
hundraði botnfiskaflans hafa verið
seld hér á fiskmörkuðum. Að breyta
þessu er mjög stórt verkefni. Hvern-
ig sem annað leysist í samningum
okkar við Evrópubandalagið hlýtur
það að verða frumkrafa okkar að
þessum viðskiptum verði hætt.“
Þurfum að standa vörð
um velferðarkerfið
Forsætisráðherra vék að velferðar-
kerfinu og benti m.a. á að heilbrigð-
iskerfið væri kjarni þess kerfis.
„Gegnum heilbrigðiskerfið fara
u.þ.b. 40% af öllum þeim tekjum
sem ríkissjóður safnar inn. Það er
þess vegna gífurlega mikilvægt
hvernig þeim fjármunum er varið.
Þetta er ekki síst mikilvægt nú þegar
við stöndum í mikilli varnarbaráttu
Rúmlega 500 manns sátu 21. flokksþing Framsóknarflokksins um helgina
■H 1 13% 11 lilp 1 ■ ! 1 j 11
|Lfcfe áJágii
fyrir íslenska velferðarkerfið. Þetta
er ekki síst mikilvægt þegar öflug
samtök boða að heilbrigðiskerfið
skuli einkavætt, boða það í raun að
menn skuli fá að njóta þjónustu þess
eftir efnum og ástæðum. Við fram-
sóknarmenn munum að sjálfsögðu
aldrei taka þátt í að gera slíkar breyt-
ingar né heldur núverandi ríkis-
stjórn," sagði forsætisráðherra.
Steingrímur hrósaði Guðmundi
Bjarnasyni, heilbrigðis- ogtrygginga-
málaráðherra fyrir að hafa beitt sér
fyrir hagræðingu á öllum sviðum
heilbrigðismálanna. Nefndi hann í
því sambandi lækkun lyfjakostnaðar
og aukna hagræðingu í rekstri stóru
sjúkrahúsanna í Reykjavík. Mjög
mikið hefði áunnist í þessum efnum
en enn væri mikið verk óunnið.
Stöndum frammi fyrir
þremur kostum
Forsætisráðherra sagði að ríkis-
stjórnin hefði ákveðið að láta barátt-
una við verðbólguna hafa algeran
forgang og ýmis þjóðþrifamál því
þurft að mæta afgangi fyrir bragðið.
Nefndi hann Lánasjóð íslenskra
námsmanna og Byggingasjóð ríkisins
sérstaklega í því sambandi.
Steingrímur sagðist lengi hafa ver-
ið þeirrar skoðunar að skattlagningin
hér á landi væri of lítil. Hann sagðist
telja að við getum ekki rekið það
velferðarkerfi sem hér hefur verið
byggt upp án þess að heimta eitthvað
meiri skatta. Hann sagðist þó alls
ekki vera að tala um skattlagningu í
líkingu við þá sem er á hinum
Norðurlöndunum. Þjóðin stæði
frammi fyrir þremur kostum: Að
skera velferðarkerfið niður að ein-
hverju leyti á næstu árum; að láta
fólk borga meira fyrir þá þjónustu
sem veitt væri í velferðarkerfinu eða
að ná meiri tekjum í ríkissjóð. „Það
er auðvitað til önnur leið en að auka
skattana og hún er sú að auka fram-
leiðsluna í landinu. Það verðum við
auðvitað að gera." Forsætisráöherra
sagði að liður í þeirri áætlun væri
m.a. að byggja nýtt álver á íslandi.
Þess vegna styddu framsóknarmenn
þá fyrirætlan, þótt byggðasjónarmiða
hefði ekki verið gætt við staðarvalið.
Magntakmörk og
jöfnunartollar
Steingrímur vék að tilboði Islands í
GATT-viðræðunum og sagði það
skynsamlcgt. Tilboðið væri í sam-
ræmi við þá stefnu sem mörkuð hefði
verið í búvörusamningnum. „í til-
boðinu felast skilaboð um það að
íslendingar séu tilbúnir til að breyta
frá algeru banni í innflutning á unn-
um landbúnaðarvörum, en háð
magntakmörkunum og háð jöfnunar-
tollum. Jöfnunartollar eiga að
tryggja að ekki sé keppt á verðgrund-
velli, heldur gæðagrundvelli. Ég
ítreka að það er skýrt undirstrikað að
íslendingar muni beita magntak-
mörkunum." Forsætisráðherra sagði
ennfremur að aldrei yrði hleypt inn í
landið landbúnaðarvörum sem full-
nægðu ekki ströngustu heilbrigðis-
kröfum.
Öflug þjóð í eigin landi
Forsætisráðherra sagði að ríkis-
stjórnin hafði haldið vel á málstað
íslands í Evrópumálunum en þær
væri um að ræða stærsta hagsmuna-
mál íslendinga um þessar mundir.
Málstaður og sérstaða íslands hefðu
verið vel kynnt. Hann lagði mikla
áherslu á að ísland mætti ekki einangr-
ast og yrði því að taka þátt í evrópskri
samvinnu. Forsætisráðherra lagðist
hins vegar algerlega gegn aðild
íslands að Evrópubandalaginu.
„Við ætlum ekkert að gefast upp
eins og þeir sem segja að nú sé ekk-
ert um annað að ræða fyrir „vesalings
fsland" heldur en að kasta sér fyrir
fætur Evrópubandalagsins. Nei, við
framsóknarmenn viljurn, eins og
kjörorð okkar segir, öfluga þjóð í
eigin landi," sagði Steingrímur Her-
mannsson, forsætisráðherra. Merkja
mátti á viðtökum flokksþingsfulltrúa
við orðum Steingríms að alger ein-
hugur er meðal framsóknarmanna í
þessu máli. BB.