Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1994, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 21. NÓVEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Nýtt launaumhverfi
Um helgina náöist samkomulag í deilu Félags ís-
lenskra atvinnuflugmanna og Atlanta hf. Með því var
verkfaHsaðgerðum afstýrt sem og þeirri hættu að fyrir-
tækið flytti úr landi - að minnsta kosti í bráð. Enginn
þarf þó að verða hissa á því þótt eigendur fyrirtækisins
hugsi sitt ráð og velti því alvarlega fyrir sér hvort starf-
semi Atlanta hf. sé best tryggð með lögheimili á íslandi.
Hótanir, óbilgirni og fjandsamlegt andrúmsloft er ekki
það umhverfi sem hentar fyrirtæki sem er að hasla sér
völl á alþjóðamarkaði.
Sigurður Líndal prófessor leiðir að því líkur að hér
hafi átt sér stað mannréttindabrot. Einkum fyrir þá sök
að FÍA krafðist lögsögu yfir fólki sem vill vera utan þess
félags.
Það verkfall sem FÍA hafði boðað naut ekki samúðar.
Tvennt réð þar mestu. Annars vegar sú staðreynd að
verið var að þröngva verkfalli upp á launþega sem enga
aðild eiga að því stéttarfélagi sem boðar verkfafl. Hins
vegar skapaðist andúð gegn fyrirhuguðu verkfalh af
þeirri ástæðu að verið var að hrekja fyrirtæki úr landi
og stofna atvinnu hátt á annað hundrað manns í hættu.
Að þessu leyti var verkfall FÍA öðruvísi en til dæmis
verkfall sjúkrahða, að sjúkraliðar hafa sjálfir ákveðið að
leggja niður vinnu. Það hefur starfsfólk Atlanta aldrei
gert.
Ástæða er til að láta í ljós ánægju með þá ákvörðun
FÍA að ganga til samninga og gefa að einhveiju leyti eftir
í kröfum sínum. Flugmenn eru sú stétt manna sem einna
helst eiga að átta sig á því að slík kjarabarátta, og raun-
ar heföbundin kjarabarátta, er ekki lengur einskorðuð
og afmörkuð við thtekna hópa eða landsvæði. Atvinnu-
starfsemi sem tengist útlöndum og er rekin í samkeppni
við erlenda keppinauta lýtur öðrum lögmálum heldur
en þeim einum hvað starfsfólki finnst um kjör sín.
Átlanta verður að hafa sömu rekstrarskilyrði og keppi-
nautarnir og flugfélag sem stundar leiguflug víða um
heim, og þar á meðal mhh erlendra flugvaha, getur sömu-
leiðis hæglega haft lögheimih annars staðar en hér á
landi. íslensk lög um stéttarfélög og vinnudehur eru því
ekki einhht vöm fyrir launþegafélög.
Athyghsverð ummæh em höfð eftir Þórarni V. Þórar-
inssyni, framkvæmdastjóra Vinnuveitendasambandsins,
í öðru samhengi. Hann segir að launakjör á íslandi ráðist
í samkeppnislöndunum. Þórarinn viðurkennir að laun,
að minnsta kosti lægstu laun hér á landi, séu langt of
lág. En hann bætir því hins vegar við að launahækkanir
séu ekki lengur á valdi íslenskra atvinnurekenda einna.
Þeir verði að líta th efnahags og framleiðslukostnaðar í
öðmm löndum og meta möguleika sína til kauphækk-
anna í því ljósi.
Það sem Þórarinn er í rauninni að segja er það sama
og upp kemur í Atlanta-dehunni. Starfskjör verða að taka
mið af því efnahags- og atvmnuumhverfi sem fyrirtækin
hfa 1. Launakjör hafa áhrif á útgjöld og þá um leið verð-
lagningu íslenskrar framleiðslu og þjónustu og hafa þann-
ig áhrif á getu þeirra th að hasla sér vöh á markaðnum.
Af eðlilegum ástæðum er ekki við því að búast að ís-
lensk verkalýðshreyfing hafi enn aðlagað sig þessum
nýju aðstæðum. En Atlanta-deilan og lausn þeirrar dehu
er vísbending um hvað koma skal.
Með þessu er ekki sagt að launum verði ahtaf haldið
niðri af samkeppnisástæðum. Þvert á móti em aht eins
líkur á því að íslenskir launþegar njóti góðs af þeim sam-
anburði oftar en ekki þegar fram líða stundir.
Ehert B. Schram
Jóhanna Sigurðardóttir, fyrrv. félagsmálaráðherra. -.kemur eins og hvítþveginn engill inn á Alþingi með
frumvörp í hendi sem taka eiga á skattsvikum."
Baráttan gegn
skattsvikum
Mikil umræða hefur farið fram á
Alþingi að undanfórnu sem og ann-
ars staðar í þjóðfélaginu um skatt-
svik. Skattsvik sem og önnur efna-
hagsleg afbrot í atvinnurekstri eru
orðin mikil meinsemd. Þau raska
samkeppnishæfni fyrirtækja innan
sömu atvinnugreina og mismuna
fólki ög fyrirtækjum fyrir utan að
brjóta lög og almennt siðferði.
Ástæður skattsvikanna geta verið
margar og mismunandi. Fjölgun
undanþágna, hátt skatthlutfall og
flókið skattakerfi eru nokkrar af
ástæðum aukinna skattsvika.
Ríkisstjórn á rangri leið
Þessa mynd hefur íslenska
skattakerfið verið hægt og bítandi
að taka á sig á undanfórnum árum.
Það kemur því nokkuð á óvart þeg-
ar fyrrverandi félagsmálaráð-
herra, sem nýstiginn er út úr ríkis-
stjórn, kemur eins og hvítþveginn
engill inn á Alþingi meö frumvörp
í hendi sem taka eiga á skattsvik-
um. Frumvörp sem öll ganga í þá
átt að herða refsingar og viðurlög
en taka á engan hátt á vandamálum
skattkerfisins. Jóhanna Sigurðar-
dóttir var ráðherra í ríkisstjóm
sem flækti skattakerflð, hækkaði
skatthlutfallið, fjölgaði undanþág-
um sem stuðlar að auknum skatt-
svikum.
Hertar refsingar eru ein af þeim
leiðum sem fara má til að draga
úr skattsvikum en duga ekki einar
og sér. Með sambland allra þessara
þátta, einfoldun skattkerfisins,
fækkun undanþágna, lægri skatt-
hlutfóllum og hertum refsingum er
tvímælalaust hægt að draga úr
skattsvikum.
Frumvarp um atvinnurekstr-
arbann brotlegra einstakl-
inga
Við þingmenn Framsóknar-
flokksins höfum flutt frumvarp til
KjaHaiinn
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
flokksins i Reykjavík
laga um tímabundið bann við at-
vinnurekstri einstaklings vegna
afbrota. Ástæða þess að frumvarp-
ið er flutt er sú að fá ákvæði og lítt
notuð eru í íslenskri löggjöf um
heimildir til að svipta menn starfs-
réttindum vegna afbrota í atvinnu-
rekstri. Engin ákvæði eru um al-
mennar heimildir til að banna
mönnum aö stunda atvinnurekstur
vegna slíkra brota.
Sýnt þykir þó að slíkar heimildir,
sé þeim beitt, eru líklegri til að letja
menn til afbrota sem tengjast at-
vinnurekstrinum en hinar hefð-
bundnu sektir og jafnvel refsivist.
Ólíklegt er að brotlegir atvinnurek-
endur leiði hugann að öðru en sekt-
um að gildandi lögum. Refsivist
kemur sjaldan til nema brot sé
þeim mun alvarlegra. Stæðu brota-
menn hins vegar frammi fyrir
hugsanlegri sviptingu réttinda til
atvinnurekstrar má ætla að þeir
muni hugsa sig betur um.
Reynsla annarra
Annars staðar á Norðurlöndum
hefur þróunin vérið sú að auka
heimildir til leyfissviptinga og jafn-
vel að meina mönnum almenna
þátttöku í fyrirtækjarekstri vegna
afbrota. Gildandi lagaákvæði hér á
landi heimila aðeins sviptingu rétt-
inda samkvæmt útgefnum stjórn-
valdsheimildum. Nú er allur at-
vinnurekstur sem betur fer ekki
leyfisbundinn og því ekki um það
að ræða að svipta einstaklingana
leyfi. Markmiðið er ekki það að
stöðva atvinnureksturinn og auka
þannig á atvinnuleysið, heldur að
koma í veg fyrir að sami einstakl-
ingurinn geti ítrekað brotið af sér.
Því getur verið nauðsynlegt að
skilja á milli atvinnurekstursins
sjálfs og þess einstaklings sem
brotlegur gerist þannig að fyrir-
tækinu sé ekki lokaö, heldur
stjórnandinn dæmdur frá rekstrin-
um. Finnur Ingólfsson
„Refsivist kemur sjaldan til nema brot
sé þeim mun alvarlegra. Stæöu brota-
menn hins vegar frammi fyrir hugsan-
legri sviptingu réttinda til atvinnu-
rekstrar má ætla að þeir muni hugsa
sig betur um.“
Skoðanir annarra
íslenskt jjá takk?
„Ef við meinum eitthvað með því að vilja láta taka
mark á okkur sem þjóð meðal annarra þjóða hljótum
viö að gera enn frekari kröfur til okkar sjálfra. ...
Við höfum ákveðið að taka aukinn þátt í vaxandi
alþjóðlegri samvinnu, því eykst eðlilega nauðsyn
þess að standa saman u'm sameiginlega hagsmuni. Á
meðan þetta viðhorf er mörgum öðrum þjóðum í
blóð borið eru þeir enn of margir sem eru bundnir
á hugmyndaklafa skammta- og haftakerfis fortíðar-
innar.“
Ingi Bogi Bogason, upplýsingafulltrúi Samtaka iðnaðar-
ins í Mbl. 18. nóv.
í nafni fiskverndar
„Saga íslenskrar útgerðar er að breytast í harm-
leik. Eftir merkilegt starf brautryðjenda um síðustu
aldamót hefur stöðugt syrt í álinn og nú keyrir loks
um þverbak.... Utgeröin hefur hins vegar ekki sætt
sig við þessa augljósu hagfræði og neitar að þreyja
þorrann og góuna með öörum landsmönnum. Heldur
siglir hún á fjarlæg mið og notar gloppur í alþjóðlegu
sjókorti til að leggja í rúst áratugabaráttu íslendinga
fyrir eigin fiskimiðum í nafni fiskverndar."
Asgeir Hannes Eiríksson í Tímanum 18. nóv.
Einn ræðusnillingur
„Haraldur Jónasson sveitarstjóri, Völlum Skaga-
firði, hélt eftirminnilegustu ræðu sem ég hef heyrt.
Þessa ræðu hélt hann yfir manni í sveitinni sem var
sjötugur og haföi alla tíð bruggað og selt áfengi. Þessi
maöur hafði komið upp geysilega stórum barna-
hópi, búið á kotrössum alla sína ævi og aldrei þurft
að leita til sveitar. Haraldur Jónasson flutti ágæta
ræðu yfir þessum manni og lofaði hann helst fyrir
að hafa aldrei þurft á sveitinni að halda. Þetta fannst
mér alveg sérdeilis falleg ræða.“
Indriði G. Þorsteinsson rithöfundur i Alþbl. 18. nóv.