Þjóðviljinn - 10.05.1953, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVTí-JINN — Suiinudagur 10. maí 1953
þlÓOVIUINN
Útgefandl: Samelnlngarflokkur alþýSu — Sóaíaliataflokkurinn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
1«. — Sími 7500 ( 3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrennl; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
Þjéðamkning
Þjóðarráðstcfnan gegn her í landi verður minnisstæð-
ur viðburður í sögu íslenzku þjóðarinnar. Þeir sem hana
sátu munu geyma þessar stundir í huga sér sem hjart-
fólgna minwingu, eldmóðinn, baráttugleðina, þau ósýni-
íegu bönd sem tengdu alla þátttakendur saman í eitt
bræðralitg. Þeir sem mima í'yrstu ár ungmennafélag-
anna og einnig sátu þjóðarráðstefnuna sögðust hafa
íundið þar á ný hugblæ æsku sinnar, þá lyftingu and-
ans sem gerði ungmennafélagshreyfinguna að þjóðvakn-
ingu um skeið.
Eitt dæmi um þessa andlegu grósku eru kvæðin. Þau
hafa sprottið upp eins og tærar fjallalindir undan fargi,
og þau sköpuðust á þjóðarráðstefnunni sjálfri og endur-
ómuðu í hug hvers mauns sem þar sat. Það er athyglis-
isverð staðreynd að síðan Keflavíkursamningur var gerð-
ur háfa verið ort svo mörg fögm- og magnþrungin ætt-
jarðarljóð að leita verður til 19. aldar til samjöfnunar.
Það væri nú þegar hægt að gefa út stóra og þróttmikla
Ijóðabók með slíkum kvæðum einum saman, og það
væri ra'unar mikill fengur að slíkri útgáfu. En hvai- eru
ættjaröarljóð hemámsflokkanna?
Þessi andi sem mótaði þjóðarráðstefnuna er glæstasti
árangur hennar. Að vísu voru þar unnin ágæt störf og
gengið frá ályktunum um stefnumiið og verkefni sem
móta mimu störf andspyrnulureyfingarinnar um ókom-
in ár, en sjálfur hugbiærinn cr dýrmætastui-; hann var
eins og gróandi vors sem ekkert fær staðizt.
Framimdan er nú það verkefni að skipuleggja starfs-
hætti andspymuhreyfingarinnar um land allt, þannig
að allir kraftar nýtist. sem bezt og að hún geti sameinað
innan vébanda sinna sívaxandi fjölda íslendinga. Það
verkefni á að vinnast vel og greiðlega, og í því starfi
fvlgja forustumönnum hreyfingarinnar ámaðaróskir
allra góðra fslendinga.
Undanhald í landhelgismálinu
Það er að vonum að málgagn Ólafs Thors og Bjarna
Benediktssonar æpi nú upp og segi að einhverjir vond-
ir menn sitji á svikráðum viö málstað íslands í land-
helgismálinu.
Þeir hafa fundið það, ráðherrar Sjálfstæðisflokksins,
ðg raunar ríkisstjómin öll, hve þung alda andúðar og
fyrirlitningar hefur sko.lið á þeim fyrir þann undanslátt
nð lýsa yfír að íslendingar séu reiðubúnir að hlíta úr-
skurði erlcnds dómstóls um þetta innanríkismál ís-,
lendinga.
Ágengni Breta í landhelgismáli íslendinga styðst ekki
við nein alþjóðalög. í honum felst aðeins nakin yfir-
gangsstefna stói-veldis, sem hefur haldizt það uppi öld-
um saman að fara ránshendi um auðlindu- fjölda þjóða
í ölluim álfum heirns. Þess vegna kemur ekki til mála að
íslendingar telji ráðstaianir sínar til vemdar fiskimiðun-
um mál sem erlendur dómstóll sé bær aö fjalla um.
í þessu máli er Ólafur Thors, Bjarni Ben., Eysteinn,
Hermanr. og Co. í andstöðu viö meginþorra þjóðarinnar.
Þessir sömu menn lutu svo lágt haustið 1951 að gefa
Bretum einmn rétt tii veiðc innan nýju vemdarsvæðanna
fyrir Noröurlandi. Þeir fundu hvemig þjóöin leit á þá
ráðstöfun. Og eins finna þeir nú anda kalt til ábyrgöar-
manna undanhaldsins í þessu lífsbjargarmáli íslenzku
þjóðarinnai-, og þeir eiga eí'tir .að finna það betur.
ni:3
Líf í bláþræði
Bagsværd nefnist lítill og
elskulegur bær á Sjálaodi,
ekki ýkjalangt frá Kaup-
mannahöfn. Þar er hlýlegt
að reika um í góðu veðri á
sumrin, róa á vatni og hvíla
sig í sefi, ellegar virða fyrir
sér hvernig gróður dafnar í
garðlöndum og teyga ilm af
blómum. Þar má einatt sjá
aldurhniginn mann að störf-
um, lágvaxinn og snarlegan,
en hann annast blóm og
gróður af mikilli virkt og
umhyggju. Sá nefnist Mar-
tin Carlsen og varð kuniaur
víða um lönd í fyrra, þótt
ekki væri það beinlínis fyrir
tilverknað hans sjálfs. Hann
er nefnilega faðir Kurts
Carlsens, sem velktist um
skeið á Atlanzhafi með
sökkvandi skipi sínu, en hér-
lendis á hann annan son,
sem getið hefur sér ágætt
orð fyrir að útrýma þeim
skaðræðiskvikindum sem
minkar nefoast. — En Mar-
tin Carlsen hefur ekki að-
eins unnið sér það til ágæt-
is að eignast góða sonu og,
hlúa vel að gróðri; nú ný-
lega hefur komið í Ijós að
hann er ekki síður tilþrifa-
mikiil atkvæðamaður í al-
þjóðamálum. Sonur haos
Kurt ætlaði sem sé að láta
ferma dóttur sína nýlega og
bauð foreldriun sinum vest-
ur um haf að vera viðstödd
athöfnina. Þegar leið að
brottfarardegi var garð-
yrkjumaðurinn frá Bags-
værd kallaður á bandaríska
sendiráðið og tilkynnt að
upp hefði komizt að hann
hefði í hyggju að steypa af
stóli löglegri stjórn Banda-
rikjanna með ofbeldi, og
fengi hann því ekki land-
vistarleyfi, þar sem stjómin
vildi sitja að völdum sínum
ehn um sinn. Þegar upp
hafði komizt um þessi illu á-
form sneri garðyrkjumaður-
inn heim til sín og lét þau
orð falla að hann vildi einn-
ig heldur ferðast austur á
ibóginn þar sem lífið grær
eins og jurtirnar í Bags-
værd á vorin. En nú bíða
menn þess í ofvæni að Mc-
Carthy ljóstri því upp að
ævintýrið heimsfræga sem
gerðist á Flying Enterprise
hafi í rauninni verið komm-
únistískt samsæri; og gott
ef það reynist ekki óame-
riskt athæfi að skjóta
minka þá sem eru versta
plága sem hingað til iands
hefur flutzt um langt skeið,
að hernámsliðinu undan-
skildu.
Svo hætt er nú komið
stjórn Bandaríkjanna, sem
er æðsta yfirvald friðar,
frelsis, lýðræðis og öryggik
í veröldinni, og er sannar-
lega ekki á að lítast. Enda :
steðja hættumar að úr öll-
um áttum. Daglega er vísaó
á bug fjölda manna, hér-
lendis og annarstaðar, sem
ólmir vilja ferðast til
Bandaríkjanna q í sama til-
gangi og . garðyrkjumaður-
inn frá Bagsværd, til þess
að steýpa ríkisstjórninni af
Stóli; og einhverntíma kann
að koma að því að sá sleppi
í gegn. sem vinnur verkið.
Þó eru þessir erlendu menn
meinlitlir hjá þeim mönnum
bandarískum sem komast
undir annarleg áhrif. Að
vísu er þegnanna gætt af
mikilli vandvirkni og það er
enginn hörgull á fangelsis-
rúmi fyrir þá sem þar eru
bezt geymdir, en þó er sá
staður einn þar sem Banda-
ríkjamenn eru í beinum
tengslum við fjandmenn
stjórnarinnar, Kórea, og þar
hafa þeir atburðir gerzt sem
mestum áhyggjum hafa
valdið um skeið. Þeir banda
rísku hermeíin sem þar
ganga bezt frarn í því að
tryggja frið, frelsi, lýðræði
og öryggi falla sem sé ekki
allir, þótt tugir þúsunda
hafi hlotið þau örlög, held-
ur eru sumir teknir hönd-
um; og ekki eru þeir fyrr
orðnir tukthúsmenn en þeir
eiga þá ósk heitasta að
koma frá völdum stjórninni
í Washington. Hefur það
verið eitt helzta viðfangsefni
Bandaríkjamanna í alþjóða-
málum alla tíð síðan 1951
að losna við að endurheim^a
fanga þessa, því ekki verð-
ur þeim neitað um landvist-
arleyfi eins og garðyrkju-
manninum frá Bagsværd.
Varð þeim lengi vel mikið
ágengt í þeirri iðju, en þar
kom þó fyrir skemmstu að
kommúnistum tókst að
tryggja það af mikilli slægð
að höfð væru skipti á sjúk-
um föngum og særðum.
Ýmislegt góðviijað fólk
sem ekki hefur gert sér
grein fyrir því hversu hætt
er komið völdum Bandaríkja
stjómar mun hafa ímyndað
sér að það yrði mikið um
veizlur og gleði þegar hinir
fönguðu, særðu og sjúku
garpar kæmust til ættjarðar
sinnar að nýju, en það sást
brátt á heimsfréttum að við
búnaðurinn var allur annar.
í eiimi tilkynningunni af
annarri var varað ákaflega
við því að margir fanganna
myndu vera orðnir kommún
istar, og var ýmist skýrt svo
frá að sú hugarfarsbreyting
væri árangur af pyndingum
og hótunum. eða „lævíslega
mildri og ísmeygilegi’i með-
ferði“ Einnjg var fólk var-
að mjög.eip^regið við því að
triia einu orði af því sem
fangarnir segðu. Aðvaranir
j)essar færðúst nijög í auk-
aha og ufðu senn ógnandi,
irir til New York Herald
Tribune sagði 14. apríl frá
:því að faxigar sem oi’ðnir
væru kommúnistar og neit-
uðu að hverfa heim yrðu
taldir. liðhiaupar og skotnir
iþegar í þá næðist. Mun þá
ýmsum hafa þótt sem illa
væri gleymd frásögnin um
glataða soninn í biblíunni,
enda féll herstjórnin frá
þeirri tillögu að tekið yrði á
móti föngunum með skot-
hríð og lofaði að þeim yrði
ekki refsað; þeir skyldu
teknir öðrum tökum.
Þegar fangaskiptin hófust
var þriðjungur faaganna
einangraður og fengu engir
blaðamena að koma nálægt
þeim. Hinir sem viðtalshæf-
ir voru taldir báru norðan-
mönnum mjög vel söguna, og
virtist það helzt hneykslua-
arvert í frásögnum þeirra að
þeir höfðu átt kost á því að
hlusta á fyrirlestra iim þjóð-
mál og lesa sígildar bók-
menntir enskar. Eftir við-
tölin var allmörgum í við-
bót bætt í einangraða hópinn.
Nokkru síðar var frá því
skýrt að hinir hættulegu
fangar yrðu fluttir á geð-
veikrahæli í Bandarikjunum
og yrði færustu vísinda-
mönrium falið að gera þá
hættulausa. Ekki var náciar
skýrt hverjum aðferðum
yrði beitt, en fyrir nokkrum
árum hermdi Ivar Guð-
mundsson, sem nú er einn af
forustumöxmum sameinuðu
þjóðanna, svo frá í Morgun-
blaðinu að fundin væri upp
aðgerð til að lækna menn af
kommúnisma. Aðgerðin var
í því fólgin að opna höfuð-
kúpuna og taka úr sambandi
þá vefi sem annast æðri
heilastarfsemi. Er ekki að
efa að þessari ágætu aðferð
verður nú beitt, þannig að
fangarnir fái loks að hverfa
heim til ástvina sinna, full-
komlega ánægðir með rikis-
stjóra Bandaríkjanna.
Þannig hangir líf Banda-
ríkjastjómar I bláþræði
hvern dag af margvfslegustu
orsökum og með henni
frelsi, friður, lýðræði og ör-
yggi. Og það kemur í ljós
að henni stendur ekki mest
hætta af ráðamönnum í
Kreml eða herjum austan-
manna gráum fyrir járnum,
heldur af bandarísku dretagj-
unum þegar þeir fá tækifæri
til að kynnast sígildum bók-
menntum enskum og hugsa
í tómi um þjóðféíagsmál
eða af öldruðum mönnum í
elskulegum smábæjum sem
alla tíð háfa lilúð að gróðri
í kringum sig. Og það er
vandséð hvernig líf stjórn-
ar sem á við slík vandkvæði
að stríða verður treint til
langframa nema hafin verði
f j öldaf ramleiðsla á geð-
veikrahælum og íbúar jarð-
ar;tinar — að Bandaríkja-
stjóm frátalinni — látnir
ganga undir þá aðgerð sem
beint er gegn æðri heila-
starfsemi. >a .
Þá yrði
Eisenho-
wer vit-
maður:
-♦—»•' ♦.*»
-*—«-»—♦-»-♦-♦ -»• ♦ -♦-» «-♦—♦-»-♦ --«-» ;♦ ♦ ---»-
+1«