Þjóðviljinn - 03.01.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Höfuöverkefni nýs árs
Veröbólguvalsinn dunar á nýja árinu af engu
minna kappi á ríkisstjórnarheimilinu heldur en á
því gamla. Á degi hverjum berast fréttir um stór-
felldar hækkanir á nauðsynjum, sem ekki er
hægt aö lifa án: í fyrradag var þaö rafmagnið,
dagvistun í gær, strætisvagnafargjöld í dag og á
morgun veröur það húsaleigan.
Þaö þarf ekki neina sérstaka rannsóknar-
hæfileika til að komast aö raun um að ævisaga
núverandi ríkisstjórnar er samfelldur annáll
endurtekinna árása á launafólkið í landinu. Það
nægir að stikla á stóru: skeið sitt hóf stjórnin
með því að setja hvorki meira né minna en fimm
bráðabirgðalög á almenning, sem meðal ann-
ars fólu í sér afnám samningsréttarins. En af-
nám grundvallarmannréttinda á borð við samn-
ingsrétt er einfaldlega fáheyrt meðal þjóða sem
telja sig til lýðræðislanda veraldar.
Hún afnam jafnframt verðbætur á laun, þó
flest annað sé raunar verðtryggt, og hefur ný-
verið látið það boð út ganga að um alllanga hríð
enn verði ekki leyft að vísitölutryggja launin.
Frammistaðan á árinu sem nú er nýliðið var í
stíl við þetta. Meðan laun hækkuðu nær ekkert
skall hins vegar holskefla verðhækkana yfir.
Meðan grundvallaratvinnugrein á borð við sjáv-
arútveginn var að sligast undan fjármagns-
kostnaði kom ríkisstjórnin á vaxtafrelsi sem i
raun þýddi upphaf einhvers mesta vaxtaok-
ursskeiðs sem sögur fara af í þessum hluta
heims. Meðan ríkisstjórnin gaf með annarri
höndinni út yfirlýsingar um nauðsyn þess að
verja lítilmagnann, þá skrifaði hún með hinni
höndinni undir sjúklingaskattana frægu. En
hversu þung byrði sjúklingaskattarnir alræmdu
voru fyrir sjúka, aldraða og öryrkja má best sjá
af því að á tímabilinu frá 1. júní til 1. desember
námu þeir samtals 130 miljónum króna. Sam-
hliða hefur svo ríkisstjórnin beitt sér fyrir ein-
hverjum gífurlegustu skattaívilnunum til eigna-
fólks og hátekjumanna, sem sést hafa í sögu
lýðveldisins.
Hvar endar þetta?, spyr maður annan, og
svarið er einfalt: þetta endar ekki meðan
þessi stjórn er við lýði.
Verkefni þessa árs númer eitt, tvö og þrjú
verður því að koma núverandi ríkisstjórn frá. í
sjálfu sér ætti það ekki að vera erfitt verk fyrir
viljasterka verkalýðshreyfingu. Ríkisstjórnin er
þreytt, svo þreytt að oddvitar hennar hafa
þráfaldlega gert kraftleysi hennar að umræðu-
efni í opinberum fjölmiðlum. Og víst er, að ekk-
ert yrði íslensku þjóðinni - að lúxusklúbbnum
frádregnum - jafn mikil kjarabót og fall stjórnar-
innar.
í september á þessu ári munu kjarasamning-
ar ASI og BSRB renna samtímis út, ef að líkum
lætur. Um það leyti verður ríkisstjórnin væntan-
lega búin að rífa síðustu leifar kjarabaráttu síð-
asta árs á burt. Fólk, sem nú er þegar lang-
þreytt, verður þá að öllum líkindum orðið ösku-
reitt. Nú þegar er vilji fyrir breytingum, og þó
erfitt sé að spá, þá verður breytingaþörfin vafa-
laust miklum mun meiri að níu mánuðum liðn-
um. Þá verður lag til að slá burðarstoðir undan
stjórnarstólum.
Á hinn bóginn skulu menn gera sér grein fyrir
því, að það tjóar lítt fyrir verkalýðshreyfinguna
að fara í slag við stjórnina nema gangvirki hinna
ýmsu hluta hreyfingarinnar séu rétt saman stillt.
I síðustu kjarasamningum var því, illu heilli, ekki
að heilsa. Skattalækkunarleiðin skapaði þá vík
milli vina, og sá ágreiningur er enn ójafnaður. Af
áramótaskrifum leiðtoga beggja stjórnarflokk-
anna er Ijóst, að reynt verður til hins ýtrasta að
nota þann ágreining til að kljúfa verkalýðshreyf-
inguna áður en til bardagans kemur.
Það þarf því að stilla saman vélarnar fyrr en
seinna. Með samhæfðu átaki er kjarkaðri
verkalýðshreyfingu mögulegt að koma ríkis-
stjórninni frá og setja verkalýðssinnaða stjórn í
staðinn.
-ÖS
KLIPPT 0G SKORIÐ
Endurskoðunar
er þörf
Áramótaávörp leiðtoga
stjórnmálaflokkanna eru ævin-
lega skoðuð af áhugamönnum í
ljósi þess að einhverra tíðinda sé
að vænta. Leiðtogarnir nota oft
tækifærið og ljóstra upp um ein-
hver söguleg skil á næsta ári eða
eitthvað í þeim dúrnum. Að
þessu sinni var minna um slíkar
yfirlýsingar en oft áður og sum
ávörpin furðu rýr miðað við að-
stæður. Einsog kallinn sagði þeg-
ar hann hafði rennt yfir ávörpin:
„Hafandi lesið nú um áramótin
ávörp margra stjórnmálaleið-
toga, verð ég að játa að ég hef
nokkrar áhyggjur af framtíð
stjórnarleiðtoga og stöðu
stjórnmálaflokkanna í landinu“.
Steingrímur Hermannsson fór
ekki mikið út fyrir Einar Bene-
diktsson, blessuð sé minning
hans, í ávarpi sínu til þjóðarinn-
ar. Eó kvað hann liðið ár hafa
verið ár samdráttar í afla með til-
heyrandi afleiðingum fyrir þjóð-
arbúið. Aðalfréttin í sjónvarpi og
útvarpi þennan dag var, að liðið
ár hefði verið með þeim gjöfulli,
- þriðja mesta aflaárið í sögunni!
Um stjórnarsamstarfið sagði
forsætisráðherra, að nú þyrfti að
endurskoða flesta málaflokka og
stjórnin síðan að standa eða falla
með ákvörðunum sem teknar
væru í endurskoðuninni. Hef-
urðu heyrt þetta áður? Hvað ætli
leiðtogar ríkisstjórnarinnar bæði
forsætisráðherra og Porsteinn
Pálsson hafi oft boðað slíka end-
urskoðun? Þetta er orðin plata
sem þeir stjórnarstrákarnir spila
á þriggja mánaða fresti. Endur-
skoðunar er þörf.
Hin rétta
hvöt
„Oss þarf að sjást,/að þjóðar-
ást,/ er þegnsins rétta hvöt í orði
og dáð“, sagði Einar Benedikts-
son í áramótaávarpi Þorsteins
Pálssonar formanns Sjálfstæðis-
flokksins. Þorsteinn skrifaði
fyrstu áramótahugvekju sína í
fyrra um hafragraut - og forðað-
ist það umræðuefni einsog köttur
heitan graut, enda var slík mats-
eld orðin hvunndagsfæðu á síð-
asta ári.
Þorsteini tókst að skrifa heila
opnu í Moggann án þess að segja
nokkuð sem munað verður eftir.
Svo var að skilja á leiðtogunum
öllum að þeir vildu gjarnan vera
íslendingar og fjölluðu allir
nokkuð um þjóðernismál. „Við
stöndum nú við dyr nýrrar upp-
lýsingaaldar", sagði Þorsteinn í
sínu ávarpi. „Okkur ber því frem-
ur en fyrr að standa vörð um
tunguna og þjóðernið".
A milli lína mátti skilja á Þor-
steini að hann gerði sér grein fyrir
að frjálshyggjan hefði leikið
Sjálfstæðisflokkinn, ríkisstj órn-
ina og þjóðina illa. „Sú gagnrýni
hefur verið fram borin að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi í einhverj-
um mæli vikið sér undan ýmsum
grundvallarstefnumiðum sínum
sem fylking borgaralega hugs-
andi manna á íslandi“. Og þrætir
fyrir réttmæti gagnrýninnar. Um
stjórnarsamstarfið og kosningar
á næsta ári segir Þorsteinn ekk-
ert.
Holskeflan
„Þjóðin er í mikilli hættu stödd
vegna erlendra menningaráhrifa
og augljóslega lélegri afkomu
okkar en nágrannaþjóða“, segir í
Reykjavíkurbréfi áramótanna.
„Holskefla engilsaxneskra
menningaráhrifa hefur riðið yfir
okkur“, segir réttilega þar, - „og
á þessari stundu getur enginn sagt
til um það með nokkurri vissu
hvort við, sem þjóð, stöndum af
okkur þessa holskeflu. Þetta er
mesta vandamál þjóðar okkar
um þessar mundir", segir í
Reykjavíkurbréfinu - og er þar
dýpra hugsað og öðurvísi útlagt
en í áður tilvitnuðum áramóta-
ávörpum.
Stjórnina
burt
Leiðtogar stjórnarandstöð-
unnar leggja allir áherslu á að
koma ríkisstjórninni burt á árinu
1985 - og er ekki örgrannt um að
leiðtogar stjórnarflokkanna
beggja séu allt að því á sama máli.
A.m.k. er ekki sami gorgeirinn í
þeim og um síðustu áramót og
sannfæringarkrafturinn er þorr-
inn. Annars getur vel verið að
þessir menn trúi ekki á neitt, hafi
einfaldlega ekkert til málanna að
leggja.
I áramótaskrifum leiðtoga
stjórnarandstöðunnar, Svavars
Gestssonar, Jóns Baldvins, Guð-
mundar Einarssonar og Kristínar
Halldórsdóttur, var slegið á aðra
strengi: friðarstefnu, lýðræði
gegn valdi fjármagnsins og önnur
þjóðfélagsleg réttlætismál í anda
jafnréttis og sjálfsvirðingar fólks-
ins.
Hógværð
og
lítillæti
Ekki er þó hægt að stilla sig um
það, á þessari hraðferð um aldin-
garð opinberra stjórnmála, að
geta sérstaklega ávarps Jóns
Baldvins Hannibalssonar.
Jón Baldvin hefur komið sér
upp nýjum stíl auðmýktar og lítil-
lætis að hittir hvurn hugsandi
mann í hjartastað. í aðalávarpi
sínu kvaðst Jón Baldvin leggja
mikla áherslu á átak í utanríkis-
málum: „Við þurfum að endur-
tryggja sjálfstæði okkar með
bandalagi við þær þjóðir sem eiga
sameiginlegra hagsmuna að
gæta“. Og hvernig skyldi þessa
mikla trygging framkvæmd?:
„Þetta eigum við að gera áfram
með óbreyttri utanríkispólitík".
Og í anda slíks lítillætis
gagnvart lesendum sínum og
auðmýktar frammi fyrir rök-
semdunum segir Jón Baldvin í
NT: „Ég tel ekki fráleitt að spá
því ef kosningar verða í vor, að
Alþýðuflokkurinn geti orðið
stærsti flokkur þjóðarinnar".
-óg
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgsfandl: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Rltstjórar: Ami Bergmann. Óssur Skarphóóinsson.
Rltatjómarfulttníl: Oskar Guðmundsson.
Fréttaatjórf: Vaiþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Alfheiður Ingadóttir, Asdls Þórhallsdóttir, Guðjón Friðriksson,
Jóna Pálsdóttir, Lúðvlk Geirsson, Magnús H. Glsiason, Mðrður Amason,
Óiafur Glslason, Sigurdór Sigurdórsson, Viðir Sigurðsson (iþróttir).
Ljóamyndlr: Atli Arason, Einar Karisson.
Útfft og hðnnun: Filip Franksson, Þröstur Harakfsson.
Handrtta- og prófarkaleatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvaemdaatjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrffatofuatjórl: Jóhannes Haröarson.
Auglýalngaatjórl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýaingar: Anna Guðjónsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Afgralðaluatjóri: Bakfur Jónasson.
Afgralðala: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Slmavarala: Ásdís Kristinsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húarmaður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólðf Húnflðrð.
Innhalmtumann: Brynjótfur Vilhjálmsson, Ólatur Bjðmsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, rltatjórn:
Slðumúla 6, Reykjavlk, simi 81333.
Umbrot og setnlng: Prentsmiðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Varð i lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Áskrlftarverð á mánuði: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3. janúar 1985