Þjóðviljinn - 03.01.1985, Blaðsíða 9

HEIMURINN
Jarðýta
Ceausescu ætlar að byggja
nýja miðborg í Búkarest
Stór hluti af gömlu borginni verður rifinn til grunna
Ekkertviröistlengurgeta
stöövað draumóra Ce-
ausescus, valdhafa Rúmen-
íu. Eftir að hafa grafið skipa-
skurðinn miklafrá Dónátil
Svarta hafsins, sem mjög hef-
urveriðgagnrýndur, hyggst
hann nú endurbyggja mið-
borg Búkarest, þurrka útminj-
ar fortíðarinnar og gera höfuð-
borg landsins að minnisvarða
um „Ceausescu-tímabilið".
Þessar áætlanir eru ekki ólíkar
þeim sem Neró keisari hafði áður
fyrr um Rómaborg, og er kjarni
þeirra sá að leggja hundrað metra
breiða götu frá Einingartorgi,
sem á síðan að enda í hálfhring-
laga torgi fyrir framan „Lýðveld-
ishúsið“. Gatan á að heita
„Breiðgata sigurs sósíalismans“
og verða sitt hvorum megin við
hana ráðuneytisskrifstofur, stór-
verslanir o.þ.h. í „Lýðveldishús-
inu“, sem virðist eiga að vera í
rjómatertustfl eftir teikningum
að dæma, verða síðan höfuð-
stöðvar kommúnistaflokksins,
skrifstofur ríkisstjórnarinnar og
síðast en ekki síst aðsetur Ce-
ausescus sjálfs. Á torginu fyrir
framan það á að geta rúmast hálf
miljón manna. Ekkert verður
sparað til að gera þessar nýbygg-
ingar sem „glæsilegastar" sam-
kvæmt smekk valdhafa landsins,
t.d. er gert ráð fyrir marmara-
súlnagöngum meðfram
breiðgötu og torgum, og styttum
af mikilmennum þjóðarinnar
með Ceausescu sjálfan í broddi
fylkingar.
En það er einn galli á gjöf
Njarðar. Til að rúma þetta vold-
uga hverfi þarf að rífa um það bil
einn sjötta hluta af miðborg
Búkarest, og er það einmitt elsti
hlutinn, þar sem fjölmargar sögu-
Komorovo er þorp í 50 kíló-
metrafrá Leníngrad. Hér
finnst angan af furu og hafi:
Finnski flói er hér við hliðina.
Þess vegna var þessi staður
valinn fyrir 25 árum til að
byggja heilsuhæli fyrir börn,
sem þjáðust af heilalömun.
Það er læknirinn Valentína
Shashúrína, semfréttamaður
APN ræðir við hér á eftir.
Fyrir 20 árum taldi ég starf mitt
hörmulegt. Þessi sjúkdómur var
talinn ólæknandi. Og hvað getur
verið verra fyrir lækni en að
viðurkenna vanmátt sinn?
Það er hræðilegt að horfa á litlu
sjúklingana. Barn og lömun eiga
ekki saman. Geta ekki gengið,
verið í boltaleik, hlaupið um eða
verið á hjóli - þetta er hræðilegt,
en tvöföld raun fyrir börn.
Við börðumst gegn þessum
sjúkdómi á víðtækan hátt ásamt
reyndum og færum banda-
mönnum. Frægar vísindastofnan-
ir í landinu koma okkur til hjálp-
ar. Með aðstoð þeirra fórum við
að reyna nýjar aðferðir. Við
legar byggingar eru til staðar.
Margar kirkjur frá 17. og 18. öld
hafa þegar verið rifnar, og jafnvel
verið sprengdar upp með dýna-
míti án þess að fyrir því væri haft
að bjarga þeim munum sem þar
voru. Þannig gerðist það t.d. á
pálmasunnudag, að kallað var á
herinn, þegar verkamenn
neituðu að rífa forna kirkju: her-
mennirnir sprengdu kirkjuna
umsvifalaust í loft upp, án þess að
leyfa björgun dýrmætra muna,
sem hún hafði að geyma, og síðan
reyndum að þjálfa ný skilyrðis-
bundin viðbrögð hjá börnunum í
baráttunni við sjúkdóminn, sem
beindust að því að samræma
hreyfingar. Sjúkraleikfimi,
vatnsmeðferð, beinalækningar,
æfing viðbragða og ýmis konar
lyfjameðferð samkvæmt sérstak-
lega unnum aðferðum og með-
mælum vísindamanna- allt þetta
hefur gefið þó nokkuð góðan ár-
angur.
Börnin dvelja í 100 daga á
heilsuhælinu. Hvað er hægt að
gera á þesum tíma? Við skulum
fyrst nefna tölur: Það verður vart
bata hjá 95% þeirra og yfir 10%
litlu sjúklinganna ná fullum bata.
Yður finnst kannske, að það sé
ekki mikið? En á bak við hvert
prósent eru örlög barns.
Við fylgjumst með örlögum
sjúklinga okkar í mörg ár. Hér er
hluti úr sjúkrasögu: „Árið 1967
kom Sasha B. á hælið. Hann
hreyfði sig ekki. Hann gat ekki
einu sinni haldið höfði. Hann var
í meðferð í tíu ár. Nú er hann
alveg heilbrigður, hefur lokið
grunnskólanámi og er að fara í
háskóla."
Ceausescu: ekki minni kall en Neró.
var slétt yfir allt með jarðýtu.
Yfir mörgum öðrum merkum
byggingum vofir eyðilegging, og
þótt reynt kunni að verða að
flytja sumar er óvíst að slíkt sé
framkvæmanlegt eða hinar fornu
byggingar þoli hnjaskið.
I þessum framkvæmdum hafa
um 40.000 menn misst húsnæði
sitt og hefur þeim verið komið
fyrir í litlum íbúðum, sem eru yf-
irleitt fjarri miðborginni. Ýmsir
þeirra fengu svo seint að vita að
húsnæði þeirra yrði rifið að þeim
„Að standa á eigin fótum“ -
þannig er sagt á rússnesku um ör-
lög manns og er þar átt við mótun
skapgerðar, uppeldi ogmenntun.
{ Komorovo-heilsuhælinu eru
þessi orð notuð í bókstaflegum
skilningi. Líf barnsins í framtíð-
inni er að miklu leyti komið undir
því hvernig okkur tekst að ná
þessu markmiði.
Aðstæðurnar eru góðar.
Heilsuhælið var byggt samkvæmt
sérstakri teikningu og kostnaður-
inn við bygginguna var yfir 5
milljón rúblur. Byggingin er tvær
hæðir og lítur út eins og marg-
hyrningur. Sérhver deild hefur
sinn eigin útgang út á eigin
leikvöll. Börnum er skipt niður á
deildirnar eftir aldri, skapferli og
ásigkomulagi sjúkdómsins.
Börnin sem koma hingað eru á
aldrinum 2-14 ára. Skóli er rek-
inn á heilsuhælinu. Uppihald sér-
hvers barns kostar ríkið um 200
rúblur á mánuði. En dvölin kost-
ar fjölskyldu sjúklingsins ekkert.
Meðferðartími er þrír mánuðir.
Ef nauðsyn ber til, eru börnin
höfð annað tímabil í viðbót á hæl-
gafst ekki tími til að flytja burt
með sér húsgögn sín. Sumir gripu
til þess að reyna að selja húsgögn
á eins konar „skyndimörkuðum“
á gangstéttunum. Það niðurrif
gamalla íbúðarhúsa, sem fram-
kvæmdirnar krefjast, gerir hús-
næðisvandamálið, sem er áka-
flega alvarlegt í Rúmeníu eins og
gjarnan í löndunum austantjalds,
ennþá verra. Þó hefur ekki orðið
vart við neinar mómælahreyfing-
ar.
Nicolae Ceausescu kærir sig
inu-þ.e. ísexmánuði.Efþörfer
á, koma litlu sjúklingarnir oftar
en einu sinni til okkar.
300 manns vinna við að hugsa
um 200 börn. Vegna þess hversu
erfitt starfið er, fáum við 25%
hærri laun en fólk í heilbrigðis-
stéttum á öðrum sjúkrastofnun-
um.
Hér vinna reyndir sérfræðing-
ar. Eitt mikilvægasta atriðið er
nudd. Nuddararnir okkar fara á
sérstakt námskeið. Við höfum
einnig frábæra kennara í sjúkra-
leikfiminni. Sundlaugin og
íþróttasalurinn eru börnunum
bæði og lyf og gleði. Þau óttast
heldur ekki meðferðina á við-
brögðum. Læknarnir nota „sárs-
aukalausaT nálar“.
Hinn hreini furuilmur, sem
börnin anda að sér í útivistinni er
ekki heldur aðeins til ánægju,
hann læknar. Á heilsuhælinu eru
sérstakar svalir, en samt fara
hjúkrunarkonurnar út með börn-
in, sem næst trjánum, að grasinu,
út í sólskinið, þar sem fuglarnir
syngja og íkornarnir hlaupa. Sum
eru borin, þó að þau hafi sérstaka
kollóttan um alla þessa erfiðleika
og fer sínu fram hvað sem gerist.
Arið 1979 tilkynnti hann að farið
yrði að byggja hina nýju miðborg
Búkarest þegar árið eftir og
henni yrði lokið árið 1985. Hann
varð þó að sætta sig við það að
verkið gengi ekki eins hratt og
hann hafði gert ráð fyrir. Rúmen-
ar voru þá að grafa skurðinn frá
Dóná til Svarta hafsins, og efna-
hagsástand landsins, sem var
mjög bágborið, leyfði ekki að
unnið væri að þessum tveimur
stórvirkjum á sama tíma. Ce-
ausescu varð því að bíða um
stund og notaði tímann til að láta
helstu húsameistara landsins gera
tillögur. Þeir virtust ekki trúa
mikið á áætlanirnar. Eins og
verkfræðingarnir, sem gerðu
áætlanirnar um skipaskurðinn,
töldu þeir ólíklegt að unnt yrði að
fjármagna svona mikið fyrirtæki
og efuðust um að Ceausescu
mundi halda því til streitu að
framkvæma þessa draumóra. En
báðum skjátlaðist. Skipaskurð-
urinn frá Dóná til Svarta hafsins,
sem fangar Ceausescus og and-
ófsmenn voru látnir grafa og
menn telja að hafi ekki mikið
notagildi, var opnaður við hátíð-
lega viðhöfn í maí í vor. Og nú er
tekið til óspilltra málanna að
byggja hina nýju miðborg Búka-
rest.
Vitanlega hafa íbúar borgar-
innar aldrei verið spurðir og fá
þeir ekki einu sinni að sjá skipu-
lagsteikningarnar nema í stærstu
dráttum. Þar sem til lítils er að
ætla að hreyfa einhverjum mót-
mælum, grípa þeir til skrýtlunnar
eins og gjarnan er gert austan-
tjalds:
- Veistu hvað nýja breiðgatan á að
heita?
- Hún á að heita Breiðgata sigurs
sósíalismans... yfir borginni!
(„Libération“)
Hjúkrunarkona í Komarovo kennir
Andrei litla Fjodorenko að ganga.
hjólastóla. Þegar maður er bor-
inn er hægt að þrýsta sér að fóstr-
unni eins og að mömmu...
APN
Furður
Furumar í Komarovo
Sagtfrá heilsuhœli fyrir börn sem þjást afheilalömun
Fimmtudagur 3. janúar 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13