Þjóðviljinn - 17.01.1985, Blaðsíða 19

VIÐHORF
Þjóðviljinn og utanríkismálin
eftir Guðmund J. Hallvarðsson
Föstudaginn 4. janúar sl. skrif-
ar Margrét Björnsdóttir heilsíðu-
grein í Þjóðviljann undir heitinu,
„Þurfa utannkismál að sundra
félagshyggjufólki“. Eftir því sem
MB. segir er þessi grein einskon-
ar samantekt og hugleiðingar úr
samhliða erindi sem hún flutti á
Hótel Borg 24. nóv. sl. á fundi
sem bar yfirskriftina „Hvað vill
félagshyggjufólk?“
Það er margt í grein MB. sem
vert væri að taka til umfjöllunar,
en hér verður þó látið nægja, að
fjalla um einstaka þætti.
Hafa vinstri menn
gefið upp baráttuna
fyrir úrsögn úr Nató?
MB. bendir á að afstaðan til
Nató sé það málefni, sem skilji að
Alþ.b. og aðra „félags-
hyggju“(!?) flokka. Hinsvegar
tekur hún fram hversu lítinn for-
gang þetta mál hefur haft í mál-
flutningi Alþ.b. hin síðari ár.
1978 og 1980 fór Alþ.b. í ríkis-
stjórn án þes að nokkuð væri
hreyft við hermálinu, enda segir
MB. að forystumenn flokksins
hafi talið óbreytt ástand í hermá-
linu það sem lengst væri hægt að
komast í þáverandi stjórnar-
m yndunarviðræðum.
Ekki dreg ég í efa að þetta er
rétt og það er ugglaust líka rétt
sem MB. heldur fram, að þótt
stefna Alþ.b. í hermálinu hafi
byggst á því, að tengja saman
veru bandaríska Nató hersins og
aðildina að Nató, sem eina órjúf-
anlega heild, þá hafa þessi mál í
raun í málflutningi flokksins ver-
ið sundur skilin.
Það er út frá þessu, sem MB.
virðist leiða þá sjálfgefnu niður-
stöðu, að afstaðan til utanríkis-
mála, að afstaðan til Nató þurfi
ekki að standa í vegi fyrir sam-
starfi Alþ.b. og annarra „félags-
hyggjuflokka“. Sem flokksbund-
inn Alþ.b.maður hlýt ég að mót-
mæla þessu og veit að ég tala fyrir
munn margra annarra Alþ.b.
manna.
Þó að MB. og einhver klíka í
kringum hana sé þeirrar skoðun-
ar að baráttan fyrir úrsögn ís-
lands úr Nató sé ekki lengur
hvorki „moderne" né „aktúell“,
þá hefur hún samt sem áður ekk-
ert leyfi til þess að gera því skóna
að svo sé farið með alla aðra
flokksmenn, að baráttan fyrir úr-
sögn íslands úr Nató skipti
Alþ.b.menn yfir höfuð engu
máli. Að lýsa slíku yfir, með vin-
um sínum úr „félagshyggjuflokk-
unum“ á opinberum fundi, hefur
hún ekkert umboð til að gera.
Það er gamall misskilningur
tækifærissinna af ýmsum gerð-
um, að til þess að ná samfylkingu
með öðrum flokkum, þá þurfi
þeir að slá af öllum sínum megin-
stefnumálum. Þetta er auðvitað
af og frá. Samfylking er yfirleitt
um afmörkuð verkefni og auðvit-
að kemur flokkurinn sterkast
fram í slíku samstarfi ef stefna
hans er skýr og ótvíræð. í slíku
samstarfi getum við samið um
tímabundin úrlausnarefni, en um
grundvallaratriði mökkum við
aldrei. Afstaða okkar gegn Nató
aðild landsins er að þessu leytinu
grundvallaratriði og við förum
ekki að breyta þeirri afstöðu bara
til þess að vera gjaldgeng í sam-
starfi við eitthvert óljóst skil-
greint „félagshyggjulið".
Vinstri flokkarnír
í Evrópu og afstaðan
til Nató
Það er greinilegt að grein MB.
gengur út á það, að sannfæra les-
endur um, að baráttan gegn aðild
íslands að Nató sé ekki lengur
„aktúell". í þessu skyni er gripið
til ólíklegustu aðferða til að rök-
styðja þetta, eins og að innan evr-
ópsku vinstri flokkanna sé ág-
reiningur um Nató. Eins og það
komi einhverjum á óvart og
hvaða andsk. máli skiptir það?
Svona málflutningur dæmir sig
auðvitað sjálfur. Hér er um
hreinar rangfærslur að ræða.
Staðreyndirnar eru auðvitað
þær, að hér á íslandi hefur barátt-
an gegn hernum og Nató verið
eitt af grundvallarmálunum í allri
vinstri pólitík. Vinstri samtök,
sem ekki hafa tekið á þessu máli,
hafa hreinlega dæmt sig úr leik,
sem pólitískt gjaldþrota.
Vitandi um þessar staðreyndir
er það ekki annað en rangfærslur,
að vera að fjasa um það, að innan
evrópsku vinstri flokkanna sé ág-
reiningur um Nató. Baráttan
Seinni hluti
gegn Nató hefur aldrei verið
neinn sambærilegur þáttur í pó-
litík þessara flokka eins og hann
hefur verið hér á landi. Þessi mál-
flutningur er því út í hött.
Hér á íslandi er staðsettur
bandarískur her og landið bundið
á klafa Nató aðildar. Þessu
hvorutveggju var þvingað og
logið upp á þjóðina að henni fors-
purðri. Þetta er sá þjóðfélagslegi
veruleiki, sem vinstri hreyfingin á
fslandi hefur búið við áratugum
saman. Baráttan gegn hernum og
Nató hefur því af þessum ástæð-
um verið einn af hornsteinunum í
íslenskri vinstri pólitík allar götur
síðan.
Ég vil í fullri vinsemd benda
MB. á þá staðreynd, að flestir
þeirra evrópsku vinstri flokka,
sem hún minnist á í grein sinni,
hafa alla sína hundstíð verið
hundtryggir Nató flokkar.
Friðarhreyfingarnar
í grein sinni fjallar MB. nokk-
uð um friðarhreyfingarnar í Evr-
ópu til að styðja sitt mál og segir
að með friðarhreyfingunum hafi
þessi mál verið sett „í nýtt og
víðara samhengi“. Kröfur á borð
við „freezing“, kjarnorkuvopna-
laus svæði o.s.frv. eiga að vera
dæmi um þetta.
Ég get ómögulega skilið hvern-
ig barátta fyrir slíkum kröfum sé í
andstöðu við baráttu okkar hér á
landi fyrir úrsögn úr N ató og MB.
verður bara að gera svo vel að
útskýra það fyrir mér, því að skv.
greininni virðist það vera skoðun
greinarhöfundar, að þetta stang-
ist á. MB. vill nefnilega fara að
reka einhverskonar „enterisma"
innan Nató, veikja Nató innan
frá. Mér er að vísu kunnugt um
sérstakan áhuga MB. á því að
koma Ólafi R. Grímssyni á topp-
fundi hjá Nató, en gerði mér ekki
grein fyrir því að um alvöru væri
að ræða fyrr en grein hennar birt-
því, að friðarhreyfingin í Evrópu
er reist á mjög ákveðnum hlut-
tækum viðfangsefnum, þ.e. bar-
áttu gegn uppsetningu meðal-
drægra eldflauga, baráttu fyrir
frystingu kjarnorkuvopna
o.s.frv.. Sú gífurlega breidd sem
náðst hefur í þessari baráttu staf-
ar auðvitað af þeim gífurlegu
hættum, sem menn skynja varð-
andi áform heimsauðvaldsins í
þessum efnum. Menn eru þarna
hreinlega í návígi við þessa hluti, í
sjálfum kjarnorkuveldunum.
Það er þessi hluttæki veruleiki
evrópsku friðarhreyfinganna,
sem forsvarsmenn ísl. friðar-
hreyfinganna hafa aldrei skilið til
fulls, enda árangurinn eftir því.
í stað þess að beina augunum
að bandaríska hernum, aðildinni
að Nató og vaxandi útvíkkun á
hernaðarumsvifum hér á landi,
þá hafa ísl. friðarhreyfingarnar
fallið í þá gryfju, að fara út í al-
menna eftiröpun á evrópsku frið-
arhreyfingunni, en slíkt hefur
auðvitað engar „konkretar" skír-
skotanir hér á landi og fyrir
bragðið hefur friðarhreyfingin
hér á landi lent í algerri kreppu,
þ.e. almennu hjali um frið og al-
mennum kærleiksboðskap í
kirkjulegum anda. Undir þetta
almenna hjal hefur náttúrlega
hvaða sótraftur sem er getað
tekið. Meira að segja Varðberg
og íhaldið hafa séð sér leik á
borði, að ógleymdri kirkjunni,
sem virðist vera orðin nánasti
bandamaðurinn í þessari friða-
r„baráttu“ (sic).
Er nema von að manni blöskri.
Á sama tíma og núverandi ríkis-
stjórn hyggst festa hernámið í
sessi í samvinnu við Nató með
stórauknum hernaðarfram-
kvæmdum, nægir þar að benda á
flugstöðvarbygginguna, Helgu-
vík og uppsetningu Radarstöðva
á Vestfjörðum og Austfjörðum,
þá eru jafnvel vinstri menn
flokksbundnir í Alþ.b. að tala um
það í fullri alvöru, að baráttan
gegn Nató sé ekki lengur „aktú-
ell“, heldur verði að setja málin í
„nýtt og víðara samhengi“ (sic).
Mál að linni
Þessa þróun verður að stöðva
með einhverjum ráðum. Á sama
hátt og evrópskar friðarhreyfing-
ar hafa reist sína baráttu á þeim
hluttæka veruleika sem þær
starfa í, verðum við að gera það
sama. Okkar hluttæki veruleiki í
þessum efnum byggist á því, að
hafa hér bandarískan Natóher og
vera aðili að Nató. Sterkasta og
áhrifamesta framlag okkar til
heimsfriðarins er því, að reka
herinn af höndum okkar og
ganga úr Nató.
En það þýðir ekki, að við
eigum bara að vera með þessi
slagorð á vörunum, - ísland úr
Nató og herinn burt. Auðvitað
eigum við að setja okkur tíma-
bundin markmið á grundvelli
þessara meginmála. En slíkt ger-
ist ekki með neinu almennu frið-
arhjali eða kristilegu kærleiks-
kjaftæði.
Ég vil í lok þessarar greinar
stinga upp á því að herstöðva-
andstæðingar og aðrar friðar-
hreyfingar í samvinnu við félags-
hyggjuöflin sameinist um eitt afar
brýnt og áþreifanlegt baráttumál,
þ.e. baráttu gegn uppsetningu
radarstöðva á Vestfjörðum og
Austfjörðum. Þetta mál er liður í
hernaðarútvíkkun Nató og mun
styrkja Nató í sessi, nái það fram
að ganga. Jafnframt er þetta mál
sem höfðar til allrar þjóðarinnar
og er þannig dæmigert samfylk-
ingarmál, til að ná breiðari sam-
stöðu þvert á flokksbönd.
Ég tel að stefna almenna frið-
arhjalsins muni ekki leiða til eins
eða neins. Við eigum að endur-
lífga baráttuna gegn Nató og
hernum, á grundvelli tímabund-
inna áfanga og herferða eins og
radarstöðvamálið er dæmigert
fyrir.
Guðm J. Hallvarðsson
ist.
Við þurfum að átta okkur á

Jafnvel vinstri menn, flokksbundnir íAlþýðu-
bandalaginu, tala um það í fullri alvöru að
baráttan gegn NATO sé ekki lengur „aktúel“! m/.l' É

/sL# i

FRÉTTIR
Reykjanes
KvennalisG
þingar
Kvennalistinn heldur á næst-
unni fjórtán fundi til kynningar á
starfssemi sinni. Fundirnir hefj-
ast kl. 20.30 á mánudögum,
þriðjudögum, fimmtudögum og
kl. 14.00 á laugardögum á tíma-
bilinu 14. janúar til 9. febrúar.
Fundað verður á eftirtöldum
stöðum: Vogar, Grindavík,
Innri-Njarðvík, Garður, Hafnir,
Keflavík, Seltjarnarnes, Kjalar-
nes, Kjós, Mosfellssveit, Álfta-
nes, Garðabær, Hafnarfjörður
og Kópavogur. Fundartímar
verða auglýstir nánar bæði í fjöl-
miðlum og með götuauglýsing-
um. (Fréttatilkynning)
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19
Umboðsmenn Happdrættis Þjóðviljans 1984
REYKJANES
Mosfellssveit
Kópavogur
Garðabær
Hafnarfjörður
Seltjarnarnes
Keflavík
Garður
Sandgerði
VESTURLAND
Akranes
Ðorgarnes
Ólafsvík
Grundarfjörður
Stykkishólmur
Búðardalur
VESTFIRÐIR
Patreksfjörður
Bíldudalur
Þingeyri
Flateyri
Suðureyri
ísafjörður
Bolungarvík
Hólmavík
NORÐURLAND VESTRA
Hvammstangi
Blönduós
Skagaströnd
Sauðárkrókur
Siglufjörður
Kristbjörn Árnason
Friðgeir Baldursson
Björg Helgadóttir
Sigríður Magnúsdóttir
Sólveig Þórðardóttir
Kristjón Guðmundsson
Elsa Kristjánsdóttir
Gunnlaugur Haraldsson
Sigurður Guðbrandsson
Jóhannes Ragnarsson
Matthildur Guðmundsd.
Guðrún Ársælsdóttir
Gísli Gunnlaugsson
Bolli ólafsson
Halldór Jónsson
Davíð Kristjánsson
Jón Guðjónsson
Sveinbjörn Jónsscn,
Smári Haraldsson
örn Guðjónsson,
Vignir Einarsson
Guðm. H. Sigurðsson
Hulda Sigurbjörnsd.
Kolbeinn Friðbjarnarson,
NORÐURLAND EYSTRA
Ólafsfjörður Sæmundur ólafsson Vesturgötu 3 s. 96-62267
Hamraborg 26 s. 45306 Dalvík Hjörleifur Jóhannsson Stórhólsvegi 3 s. 96-61237
Faxatúm 3 s. 42998 Akureyri Haraldur Bogason Norðurgötu 36 s. 96-24079
Miðvangi 53 s. 52023 Húsavik Aðalsteinn Baldursson Baughóli 31B s. 96-41937
Raufarhöfn Angantýr Einarsson Aðalbraut 33 s. 96-51125
Háteigi 20 s. 92-1948 Þórshöfn
Melbraut 12 s. 92-7008
Holtsgötu 4 s. 92-7680 AUSTURLAND
Neskaupstaður Elísabet Karlsdóttir Gauksmýri 1 s. 97-7450
Vopnafjörður Gunnar Sigmarsson Miðbraut 19 s. 97-3126
Brekkubraut 1 s. 93-2304 Egilsstaðir Magnús Magnússon Sólvöllum 2 s. 97-1444
Borgarbraut 43 s. 93-7122 Seyðisfjörður Guðlaugur Sigmundsson Ásstíg 1 s. 97-2374
Hábrekku 18 s. 93-6438 Reyðarfjörður Þorvaldur Jónsson Hæðargerði 18 s. 97-4159
Borgarhólstúni 10 s. 93-8715 Eskifjörður Vilborg Ölversdóttir Lambeyrarbr. 6 s. 97-6181
Lágholti 3 s. 93-8234 Fáskrúðsfjörður Magnús Stefánsson Hlíðargötu 30 s. 97-5211
Búðardal s. 93-4142 Stöðvarfjörður Ingimar Jónsson Túngötu 3 s. 97-5894
Höfn Hornaf. Björn S. Sveinsson Silfurbr. 33 s. 97-8582
Breiðdalsvík Snjólfur Gíslason Steinaborg s. 97-5627
Sigtún 4 s. 94-1433 '
Lönguhlíð 22 s. 94-2212 SUÐURLAND
Aðalstræti 39 s. 94-8117 Vestmannaeyjar Edda Tegeder Hrauntún 35 s. 98-1864
Brimnesvegi 8 S. 94-7764 Hveragerði Ingibjörg Sigmundsdóttir Heiðmörk 31 s. 99-4259
Sætúni 10 s. 94-6235 Seifoss Rúnar Armann Arthúrsson Úthaga 1 s. 99-2347
Hlíðarvegi 3 S. 94-4017 Þorlákshöfn Þorsteinn Sigvaldason Reykjabraut 5 s. 99-3745
Eyrarbakki Auður Hjálmarsdóttir Háeyrarvegi 30 s. 99-3388
Stokkseyri Ingi S. Ingason Eyjaseli 7 s. 99-3479
Vík í Mýrdal Vigfús Guðmundsson Mánabraut 12 s. 99-4283
Laugarvatn Torfi R. Kristjánsson s. 99-6153
Hvammstangabr. 23 s. 95-1467
Brekkubyggð 34 s. 95-4310
Fellsbraut 1 s. 95-4653 M --
skagi.br. 37 s 95-5289 Allar nanari upplýsingar á skrifstofu Þió&vilians,
Hvanneyrarbr. 2 s 96 7,271 SÍ&UmÚia 6 - Sími 81333.