Vísbending - 19.12.1995, Blaðsíða 16

5. október
Jafnvægi í ríkisfjármálum örvar
hagvöxt
Friðrik Sophusson
Meginboðskapur fjárlagafrumvarpsins er að
ekki sé réttlætanlegt að ríkissjóður haldi áfram
að safna skuldum og velta vandanum yfir á
börnin okkar. Þess vegna þarf að grípa strax í
taumana.
Það er lítill dugur í þeim stjórnmálamönn-
um sem kaupa vinsældir samferðamanna
sinna með kostnaðarsömum góðverkum, en
senda síðan reikninginn á komandi kynslóðir.
Þessi grein var fyrst í syrpu af greinum
sem stjórnmálamenn skrifa í Vísbendingu.
5. október
Vítisvélin í búvörusamningnum
Markús Möiler
Með nýja samningnum verður öllum frjálst að
framleiða eins miklar sauðfjárafurðir og þeir
vilja, enda vofði svartamarkaðssprenging yfir
gamla kerfinu. Það sem skyggir á er að ekki
verða frjáls viðskipti með sauðfjárafurðir.
Gallinn er sá, eftir mínum útreikningum að
dæma, að það borgar sig betur fyrir bændur að
framleiða án afláts og leggja til útflutningsins
heldur en að halda sig til hlés. Undanþágan
heldur ekki.
Þessi grein vakti mikla umrœðu um ný-
gerðan búvörusamning og hann varð fleirum
að umfjöllunarefni:
2. nóvember
Framtíð skotið á frest
Björn Arnórsson
Sá samningur, sem nú er verið að samþykkja,
hefur hins vegar í sér innbyggða svo marga
framleiðsluhvata að fyrirsjáanlegt er að
vandamálið muni versna á komandi árum og
þar með muni allar leiðir til að komast út úr
vandanum verða seinfarnar ef ekki ófærar.
En nœst heyrðist í framkvœmdastjóra
Bœndasamtakanna nýju, fyrrverandi aðstoð-
armanni landbúnaðarráðherra:
9. nóvember
Hverju breytir
búvörusamningurinn?
Sigurgeir Þorgeirsson
Búvörusamningurinn mun strax á næsta ári
örva samkeppni á kjötmarkaðinum og vonandi
þjappar hann sláturleyfishöfum saman í færri,
öflugri og hagkvæmari einingar. Hann skapar
bændum ný sóknarfæri og aukinn sveigjan-
leika í framleiðsluháttum. Hann veitir fímm
ára aðlögunartíma, sem bændur og afurða-
stöðvar verða að nýta til hagræðingar og
markaðssóknar. Undir þeim er árangurinn
kominn.
12. október
Alvarleg staða hjá sveitarfélögum
Það er skynsamleg stefna að fela sveitar-
félögum ýmis þau verkefni sem standa
íbúunum næst og þau eru líkleg til þess að
sinna þeim betur en ríkið. Hins vegar er fjár-
málastjórn sveitarfélaganna ekki betri en rfkis-
ins eftir því sem best verður séð og alvarlegt
þegar þau bæta við sig útgjaldaliðum eins og
húsaleigubótum og nýjum félagslegum upp-
bótum sem þau eiga alls ekki fyrir.
26. október
Hagnaður á ferð og flugi
Tvennt sýnist hafa misfarist á sviði ferða-
reksturs. I fyrsta lagi virðast menn nískari á
aura í markaðsstarf en í fjárfestingar. Þetta á
við víða í íslensku viðskiptalífi, en á þessu
sviði er nijög mikilvægt að vel takist til. Það
er ekki minna virði að rekstraraðilar leggi
mikla áherslu á góða afkornu. Henni verður
ekki náð með undirboðum. Þó svo að þau séu
vinsæl meðal ferðalanga þá borgar almenn-
ingur yfírleitt brúsann með einum eða öðrum
hætti þegar lánastofnanir eða sjóðir taka á sig
skellinn eftir gjaldþrot.
2. nóvember 1995
Skipting lífsins gæða
Bryndís Hlöðversdóttir
í sumum tilvikum er þessi réttur til orlofstöku
og fjárstuðningur við hann háður þvf að at-
vinnurekandi ráði atvinnulausan einstakling í
það starf sem losnar. Þannig er þeim sem hafa
vinnu gefíð tækifæri til að sinna fjölskyldu
sinni, eða til að endurmennta sig, án þess að
eiga á hættu að missa vinnuna fyrir vikið og
um leið opnast leiðir fyrir atvinnulausa til að
komast á vinnumarkað, að minnsta kosti tíma-
bundið.
Bryndís var önnur í röð þingmanna sem
skrifuðu í Vísbendingu.
9. nóvember
Fjárlög og rekstur háskóla
Þorvarður Elíasson
Koma þarf á skipulagi þar sem háskólar
ákveða námsframboð sitt og verðleggja það.
Stúdentarnir ákveða sjálfir hvaða nám þeir
stunda og í hvaða háskóla, og greiða skóla-
gjöld. Alþingi ákveður hversu miklum fjár-
munum verður varið til niðurgreiðslu mennt-
unar á háskólastigi með því að greiða fyrir
veitta þjónustu samkvæmt ákveðinni verðskrá.
9. nóvember
Aðrir sálmar - Bækur og byggða-
stefna
Það var dapurlegt að heyra úrskurð Sam-
keppnisráðs um samráð á bókamarkaði nú fyr-
ir jólin. Ráðið segir að samkeppni urn bók-
sölu skuli vera innan hæfilegra marka og ber
fyrir sig byggðastefnu. Ef yfirvöld vilja ívilna
bóksölum á kostnað neylenda, þá eiga þau að
segja það. Það er nóg á landsbyggðina lagt
þótt henni sé ekki kennt um hátt verð á
bókum.
16. nóvember
Heimili við hættumörk
Hér á landi hafa fjármálastofnanir átt í mikl-
um vanda vegna greiðsluerfiðleika og gjald-
þrota fyrirtækja. Annars staðar á Norður-
löndum hafa bankar hins vegar stráfallið
vegna greiðsluþrota einstaklinga. Slíkt getur
auðvitað líka gerst hér og sums staðar sér þess
þegar merki. Vanskil í húsnæðiskerfinu eru
nijög mikil og íbúðum í eigu banka fjölgar
stöðugt.
16. nóvember
Um greiðslubyrði af námslánum
Sverrir H. Geirmundsson
Mikil greiðslubyrði er án efa einn versti fylgi-
fiskur núverandi námslánakerfis. Ætla má að
flestir geti verið sammála um að fyrirkomulag
sem krefst þess að fólk greiði allt að tæplega
tíunda hluta ráðstöfunartekna sinna í afborg-
anir og vexti að námi loknu þarfnist gaum-
gæfilegrar endurskoðunar.
16. nóvember
Menning á kostnað skattgreiðenda?
Glúmur Jón Björnsson
Líklega spá fáir Sinfóníuhljómsveit Islands
langri ævi án ríkisstyrkja, en leikfélög ættu
eflaust möguleika á að spjara sig og einka-
reknir listsýningarsalir um allan bæ sýna að
myndlist hyrfi ekki sjónum okkar þó að ríkið
hætti rekstri myndlistarsafna.
23. nóvember
Ál og ríkisfjármál
Þórður Friðjónsson
Oft er á það bent að halli ríkissjóða sé víða
meiri en hér. Þetta er rétt. En það er rangt að
réttlæta hallarekstur hér á landi með slíkum
samanburði.
23. nóvember
Lögregluhagfræði
Dr. Þorvaldur Gylfason
Og þá kemur lokaspurningin: hvers vegna er
ísland orðið að láglaunalandi, þannig að
ríkisstjórnin er farin að auglýsa ísland erlendis
sem einhvers konar „láglaunaparadís" handa
erlendum fjárfestum, sbr. nýlegan landkynn-
ingarbækling frá iðnaðar- og viðskipta-
ráðuneytinu?
Þetta stafar af því, að miklir, en þröngir,
hagsmunir eru bundnir við óbreytt ástand í
efnahagslífínu.
30. nóvember
Ný þjóðarsátt?
Ágúst Einarsson
Þjóðarsáttin var barn síns tíma og nú þarf nýja
umgjörð um stjórn efnahagsmála sem víðtæk
sátt verður að násl um. Aðilar vinnu-
markaðarins og ríkisvaldið verða að standa
saman að þessari sátt sem verður að njóta
velvilja almennings eins og 1990. Samstaða er
nauðsynleg, ekki til að fíetja erfið mál út í
gagnslitlum málamiðlunum, heldur vegna
þess að spennan er það mikil í okkar þjóðlífi
að við þolum ekki hörð átök.
Agúst var þriðji þingmaðurinn sem ritaði
hugleiðingar st'nar í Vísbendingu í vetur.
7. desember
Stærsti lífeyrissjóður landsins:
Ríkissjóður
Vandi lífeyrissjóðakerfísins hefur lengi verið
eitt helsta áhyggjuefni þeirra sem fjalla um
efnahagsmál á Islandi. Það hefur hins vegar
vakið minni athygli að helsti lífeyrisgreiðandi
landsmanna er ríkið. Tæplega tveir þriðju af
heildarlífeyrisgreiðslum á árinu 1994 komu
frá Tryggingastofnun ríkisins í formi almenns
ellilífeyris, örorkulífeyris, tekjutryggingar og
annarra bóta.
Og þannig lauk venjulegri útgáfu Vís-
bendingar. Auk jólablaðsins sem menn lesa nú
kont út sérstakt hátíðarrit þann 17. júnf.
16
VÍSBENDING