Vísir - 21.07.1970, Blaðsíða 8

'• r >" r>- r s' jr jt'
">•>*.* /■ r ✓-> •
V í SIR . Þriðjudagur 21. júlí 1970.
VISIR

(
Otgefanli- Reykjaprent ht.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjðlfsson
Ritstjóti • Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstiórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610 11660
Afgreiösla- Bröttugötu 3b Sími 11660
Ritstjón • Laugavegi 178. Sfmi 11660 (5 lfnur)
Askriftargjald kr 165.00 á mánuöi innanlands
í lausasölu kr. 10.00 eintakiö
Prentsmiðja Vlsis — Edda hf.
Vítahringur Breta
fjretar hafa ekki gæfuna með sér í kjaramálunum.
Verkföll eru mjög tíð þar í landi og valda miklu tjóni.
Og þau eru helzta forsenda þess, að þjóðartekjur
Breta nafa undanfarna áratugi aukizt ákaflega hægt,
mun hægar en hjá nágrannaþjóðum þeirra. Bretar,
sem eitt sinn höfðu ein beztu lífskjör Evrópubúa,
*ru nú að dragast aftur úr þjóðum Vestur-Evrópu
í lífskjörum.
í brezku verkalýðshreyfingunni er lítil heildarstjórn
á kjaramálum, en því meiri samningsharka. Hvert
einstakt stéttarfélag semur fyrir sig. Og á hverjum
vinnustað eru venjulega félagsmenn úr mörgum fé-
’ögum, svo að fámennir hópar stöðva oft heilar at-
vinnugreinar. Þar á ofan ráða stéttarfélögin oft ekki
viö einstakar deildir sínar. Trúnaðarmennirnir á
vinnustöðunum ráða oft ferðinni og efna stundum
til skyndiverkfalla út af ótrúlegustu smáatriðum.
Eitt átakanlegasta dæmið um þetta er brezki bíla-
iðnaðurinn, sem eitt sinn var mikið þjóðarstolt. Það
hefur gerzt hvað eftir annað, að verksmiðjur hafa
stöðvazt nokkrum sinnum á ári vegna verkfalla
mennra hópa. Munu fyrirtækin seint bíða bætur þess- ^
ara aðgerða. Hinir stóru bílaframleiðendur láta sér
ekki lengur detta í hug að stækka verksmiðjur í Bret-
landi, né reisa nýjar, heldur gera þeir það á megin-
landinu, þar sem vinnufriður er góður.
Nú hafa brezkir hafnarverkamenn stöðvað utan-
ríkisverzlun Breta að þremur fjórðu hlutum. Þeir gera
mjög háar kaupkröfur og segjast nú hvergi hvika frá
þeim. Meðal leiðtoga þeirra hafði þó sáttatillaga frá
ríkisstjórninni náð stuðningi tæplega helmings, sem
sýnir, að hún hefur verið sanngjörn. En verkamenn-
irnir vildu ólmir fara í verkfall, og við það varð ekki
ráfcið. Er búizt við löngu verkfalli.
Brezkii verkalýðsleiðtogar virðast ekki sjá neitt
samhengi mitli almennrar velgengni i atvinnugrein-
um sínum og lífskjara verkamanna í þessum grein- \
um. Þeir hika ekki við að beita verkföllum til að draga \>
fyrirtæki niður í eymdina. Þeir ná oft hagstæðum \\
samningum í beinni sterlingspundatölu, en athuga
ekki, að samdráttur, verðbólga og jafnvel gengislækk-
áhir éta hækkunina upp. li
Phyrrosarsigrar brezku verkalýðshreyfingarinnar ;}
eru orðnir margir. Árangur alls bröltsins er ekki ann- \\
ar en sá, að brezkir verkamenn eru verr staddir en \\
starfsbræður þeirra í nágrannalöndunum. Bröltið hef-
ur nefnilega dregið verulega úr aukningu þjóðartekn-
anna, og án slíkrar aukningar verða engar raunhæf-
ar kjarabætur, hvað sem menn semja um á pappír.
Atvinnurekendur þora varla lengur að fjárfesta í
Bretlandi út af þessu hörmulega ástandi, og það við-
horf magnar vítahrmglnn. Fjármagnið leitar til ann-
arra landa, þar sem friður ríkir á vinnumarkaðin-
um. í þeim löndum eflist þjóðarhagur og lífskjör
manna verulega.
Geta íslendingar ekkert lært af vítahring Breta?

Hættan á víðtækri
hungursneyð hefur
minnkað verulega
■ Um það bil 1200 fulltrú-
ar hvaðanæva úr heimin-
um sátu aðra matvælaráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna,
sem haldin var í Haag dag-
ana 16. til 30. júní í boði
hollenzku stjórnarinnar. Þátt-
hagsþróunina, hlutverk ungu
kynslóðarinnar > þróuninni og
umhverfisvandamálin.
Önnur matvælaráðstefna Sam
einðu þjóðanna kom saman í
andrúmsloftj varkárrar bjart-
sýni. f einni skýrslunni, sem
lögð var fyrir ráðstefnuna er
-Hftiíóy* ? - fo v
14 ■“ utö'iig'UigóiíS nhnd,
Ein ekra lands gefur ákaflega misjafnt af sér. í Hollandi gef-
ur hún mörgum tugum sinnum meira af sér en gengur og
gerist í fátæku löndunum. Frumstæðar aðferðir fátæku þjóð-
anna ráða mestu um þennan mun.
takendur voru stjórnmála-
menn, landbúnaðarsérfræð-
ingar, hagfræðingar, rithöf-
undar og fulltrúar kirkna,
verkalýðsfélaga, atvinnufyr-
irtækja og annarra óopin-
berra samtaka. Forstjóri Mat-
væla- og landbúnaðarstofn-
unarinnar fór þess á leit við
þá, að þeir töluðu opinskátt
og persónulega án þess að
skuldbinda þær ríkisstjórnir
eða samtök, sem þeir eru
fulltrúar fyrir.
Ráðstefnan tók ekki einungis
til meðferðar almennar framtíð-
arhorfur á matvælaöflun neims
byggðarinnar, heldur gerði hún
sér grein fyrir, hvar þarfirnar
á sérstökum þróunaraðgerðum
séu brýnastar og hvernig afia
megi fjármagns til þeirra. Meðal
veigamestu umræðuefna ráð-
stefnunnar voru búfræðimennt-
un I þróunarlöndunum. verzlun-
arþarfir vanþróuðu landanna.
fólksfjölgunin [ hlutfalli við efna
fjallað um þróun nýra kornteg
unda með hárri aftekju og segir
þar m.a. að „ .. .viö stöndum
ekkj frammi fyrir yfirvofandi
skriðu víðtækrar hungursneyðar
eins og margir landbúnaðarráðu
nautar og fólksfjölgunarsérfræð
ingar hafa óttazt undanfarinn
áratug“ a.m.k. ekki á þessari
öld.
1.750.000.000
smálestir
Þetta mat á ástandinu felur
þó ekki i sér, að vandamálin séu
ekki gífurleg. Samanlögð árleg
framleiðsla á kornvöru og rótar
ávaxta er um það bil 1750 millj.
smálestir. En verulegur hluti
uppskerunnar eyðileggst í flutn-
ingum og geymslu, einkanlega
í löndunum sem sízt þola sIiKt
tjón, og skiptingin á matvæla-
framleiðslu heimsins er -rkaf-
lega ójöfn Afleiðingin er sú, að
mikill fjöldi fólks býr alla ævi
við hálfsvelti.
Samkvæmt alheimsáætlun
Matvæla- og landbúnaðarstofn-
unarinnar (FAO) um landbún-
aðarþróunina mun fólksfjölgun-
in ein í vanþróunarlöndunum
auka eftirspurn eftir matvælum
um tvo-þriðju hluta á 20 ára
skeiöinu 1965—1985. Eftirspurn
in mun þó ( reynd verða enn
meirj vegna bættra lífskjara.
Eigi að síður er FAO þeirrar
skoðunar, að góöar horfur séu
á því að flest lönd munj geta
IIIIIIIIIIII
M) MMi
Umsjón: Haukur Helgason
fullnægt þörfinni heima fyrir,
enda þótt allmörg lönd f Róm
önsku Ameríku, Miðausturlönd
um og Noröur-Afríku muni búa
við skort sem neyðir þau til að
flytja inn matvæli fyrir rúma
tvo milljarða miðað við núgild-
andi verðlag. Jaifnframt er senni
legt að önnur vanþróuð lönd,
einkum í Asíu muni hafa um-
frambirgðir komvöru til útflutn
ings.
Eggjahvítuefna-
skorturinn
Með aukinni komframleiðslu
verður samt ekki hægt að leysa
hið mikla vandamál rang- og
vannæringar, enda þótt kom-
matur sé undirstöðuþáttur mann
legrar fæðu. Ákveðnar græn-
metistegundir, eins og t.d. soja-
baunir og komtegundir eins og
hrísgrjón og maís, sem sums
staðar í heiminum eru einu fáan
legu matvælin, hafa einfaldlega
ekki að geyma nægilegt magn
af eggjahvítuefnum til að
tryggja eðliiegan þroska barna.
Grænmetisætur kunna að
hafa sinar eigin skoðanir á þess
um efnum. En út frá sjónarmið
um næringarfræðinnar em kjöt,
fiskur, egg og mjólk mjög mikil
væuar fæðutegundir og fram-
teiðsla þeirra verður að aukast
örar en hingað til hefur átt sér
stað. eisi að vera hægt að full-
næsia börfinni.
Þaö er ekkt nóg að auka kvik
fjárstofninn í vanþróuöu lönd-
unum. Gæði og afrakstursmagn
verður tíka að aukast. Stór bú-
fiárstofn er einatt ranglega tal-
inn merkj velmesnnar. I ýmsum
tilvikum t.d í Indlandi, stendur
hinn soltni og afrakstursrýri
kvikfjárstofn h-óun''nni beinlín
is fvrir brifiim.
Ein a-f mörgum leiðum til að
auka e?Bjahvftir,'ramleiðsluna er
að beriast eean gin- og klaufa-
veiki oh öðrum búfiársiúkdóm-
um. sem árleva valda marsra
milliarða doltara tjóni.
Fyrri matvælaráðstefna Sam-
einuðu þjóðanna var haldin ár-
ið 1963 i Washington DC I boð:
bandariskra stjórnvalda.