Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1937, Síða 8
400
lesbók morgunblaðsins
þær hefðu keypt útsæðið þar í
þorpi. „Skárri er það búskapur-
inn“, sögðu lagskonur þeirra úr
fiskinum, til þess að segja eitt-
hvað. „Það má mikið vera, ef
þær torga þessu einar“.
Laugardag einn fór Elín suður
til kaupmannsins, sem þær höfðu
unnið hjá, til að sækja sumarkaup
þeirra. Þær höfðu litlu af því
evtt. „Jeg ætla að biðja yður um
helminginn“, sagði Elín, „hitt má
standa inni. Við þurfum að biðja
yður um einhverja úttekt í vetur“.
Kaupmanninum geðjaðist vel að
stúlkunni og átti því ekki að venj-
ast að ungar stúlkur tækju aðeins
helminginn af sumarkaupinu. —
„Þið eruð sparsamar frænkurnar",
mælti hann vingjarnlega. „Leitið
til mín, með hvað sem er“. „Þakka
yður fyrir“, svaraði stúlkan að-
eins og kvaddi.
Geitakofann, sem fylgdi kotinu,
höfðu þær frænkur ekkert notað
að þessu, því að þær áttu enga
lifaudi skepnu, nema grábrönd-
óttan kött. Einni slyngri sögu-
konu kom til hugar að biðja þær
að lána sjer kofann. Það er ekki
ómögulegt að maður geti þá kom-
ist inn á þær hugsaði hún — en
við karlinn sinn sagði hún:
„Heyrðu, Þórður, viltu ekki biðja
persónurnar í Ystakoti um geita-
kofann, þetta er allra besti kofi
og þær gera ekkert með hann,
hann er ágætur fyrir huðnurnar
okkar — Jeg gæti sjálf skotist og
gefið'þeim". „Ætli þjer þætti það
ekki nokkuð langt, kelli mín, þeg-
ar snjór er kominn“, svaraði karl-
inn. En fór þó að finna frænk-
urnar. „Kofann“, svaraði Elín,
einstaklega vingjarnlega og brosti.
„Nei, við ætlum að hafa svörðinn
okkar í honum“. Með það fór karl
inn. „Já, það er vandlega passað,
að engin lifandi sál komist nærri
þeim“, brast út úr kerlingu hans,
þegar hún heyrði málalokin. En
Þórður gamli varð lifandi feginn
að þurfa ekki að vera að rogast,
með hey út að Ystakoti.
A jólaföstunni kom góðviðris-
kafli og allir bátar, sem ekki voru
uppsettir, reru til fiskjar dag eft-
ir dag. Það var góður afli af lýsu
og smáfiski.
Daginn fyrir Þorláksdag beittu
allir enn sem fyr. Veðrið var með
blíðasta móti, en lieldur drunga-
legt útlit. Veðurspáin var fremur
óákveðin, því að ekki hafði náðst
til skipa úti fyrir nema á fáum
stöðum. Engum datt í hug að
liggja í landi. Þetta yrði síðasti
róðurinn fyrir jól.
I ljósaskiptunum heyrði Þor-
steinn kaupmaður rjálað við bak-
dvrnar á verslunarhúsinu. Um dyr
þessar var farið inn í þvergang,
sem lá framan við skrifstofudyrn-
ar, og var einkum um þær gengið
af þeim, sem vildu hitta kaup-
manninn og skrifstofufólkið, en
áttu ekkert erindi í búðina. Þor-
steinn kaupmaður var einn á skrif
stofu sinni, hann var rjett búinn
að loka útidyrunum, en sneri nú
til baka þegar hann heyrði, að
einhver var við hurðina. Þegar
hann opnaði varð hann meira en
lítið forviða. AndaJjiunna stóð
þar, og bauð gott kvöld. „Gerið
svo vel“, mælti kaupmaðurinn og
kveikti í ganginum. Og Guðrún
gamla staulaðist inn. „Fyrirgefið
ónæðið“, sagði hún, „mig langar til
að tala fáein orði við kaupmann-
inn“. „Komið hingað inn“, mælti
hann og opnaði skrifstofudyrnar.
Og gamla konan fór inn á undan,
og Þorsteinn kaupmaður lokaði.
„Jæja, hvað er yður á höndum?“
spurði hann glaðlega um leið og
hann bauð henni sæti — „líklega
að sækja inneignina“. „O, ekki er
það nú erindið“, sagði Guðrim
gamla hógværlega. „Hvað mundi
það þá vera?“ spurði kaupmaður-
inn, og leit góðlega til gömlu
konunnar, sem sat og strauk
kögrið á sjalinu sínu og virtist
hálf-ráðalaus. „Það er nú svona“,
mælti hún og leit upp, að jeg sje
og hevri stundum dálítið fleira
en aðrir, þjer hafið nú sjálfsagt
heyrt mig kallaða Anda-Gunnu.
Jeg tek mjer það ekkert nærri nú
orðið. Það er hægt að kenna
okkur við það, sem verra er en
framliðna bræðnr okkar og syst-
ur. Jeg hefi nú ekki mikið hamp-
að því, sem jeg sje, en stundum
er jeg til þess neydd — eins og
núna. Jeg kom til yðar af því að
þjer ráðið hjer miklu, og af því
að jeg held að þjer sjeuð góður
maður. Og nú ætla jeg að segja
yður hvað mjer liggur á hjarta“.
„Jeg þakka það traust, sem þjer
sýnið mjer“, mælti Þorsteinn kaup
maður hlýlega. „Bara að jeg ætti
það skilið“.
„Það er nú eins og hver vill“,
mælti gamla konan hógvær, „en
nú er best að segja eins og er um
erindið. Jeg hefi sjeð ýmislegt
hjer í sumar, eins og annarsstað-
ar þar sem jeg hefi verið, en einna
ljósast hefi jeg greint skipshöfn
og bát hjerna út í vörinni neðan
við Ystakot. Og aldrei hefir það
brugðist, að á eftir þeirri sýn
hefir hann hvest af hafi. I gær-
kvöld heyrði jeg þá setja bátinn
sinn og tala saman þegar jeg kom
iit á hlaðið. Og í kvöld settu þeir
bátinn ennþá lengra upp, og
höfðu hærra en nokkru sinni áð-
ur, aumingjarnir. Nú hafa allir
bátar beitt og ætla að róa, en jeg
er viss um að það kemur versta
veður og því er jeg hingað kom-
in, að mig langar til þess að biðja
yður að koma í veg fyrir að þeir
rói. Það getur þá enginn, ef þjer
getið það ekki“. — „Þakka yður
fj’rir, Guðrún mín, „ekki veldur
sá er varar“, mælti kaupmaður.
„En má jeg ekki segja þeim frá
sýn yðar?“ „Jeg veit að sumir
muni skipast við það, því að hjer
í þorpinu hafa verið einhverjar
sagnir um þessa skipshöfn — að
hiin hafi átt að sjást og sumir
eru ekki fjarri því að trúa á
þessháttar. En aðrir trúa engu
slíku. Og þó gæti það skeð að
hik kæmi á þá ef þeir vissu um
sýn yðar og heyrn“. „Jeg má
víst til að leyfa það“, svaraði
Anda-Gunna stillilega. En best
þætti mjer að þjer gætuð komið
þessu áleiðis, án þess að láta mín
að nokkru getið“. „Jeg skal gera
alt hvað jeg get“, svaraði Þor-
steinn kaupmaður, „og þakka yður
fyrir aðvörunina". „Hún er nú ekki
nema sjálfsögð", svaraði gamla
konan og stóð á fætur. „Nú hefi
jeg ekki meira að segja og ætla
því að fara. Verið þjer sælir“.
„Jeg ætla að fylgja yður heim,
Guðrún mín“, mælti kaupmaður-
inn og stóð á fætur. „Æ, nei, ger-
ið það ekki. Mjer er alveg óhætt
og kann best við að sem minst
beri 4 ferðum mínum“, svaraði hún