Lesbók Morgunblaðsins - 22.10.1972, Blaðsíða 7

Gloria til hægri ásamt forustukomun úr jafnréttindabarát tunni.
I kosningaundirbúningi ásamt
McGovern.
Gloria hefur af ásettu ráöi allt-
af aöra konu með sér á fyrirlestr-
um sínum og er sú kona oftast
svört. Þannig sýnir hún lítillæti
sitt og aö hún vill ekki endilega
vera sjálf í sviðsljósinu. Hún er
alltaf tilbúin aö gefa konum góö
ráð og hefur gefiö mörgum þeirra
sem eru fréttaritarar, gagnlegar
upplýsingar. Hún er fljót aö sjá,
hver hefur á réttu að standa og
reynir að koma kvenfólki á fram
færi við forkólfa frelsishreyfing-
arinnar.
Starf Gloriu er óeigingjarnt og
hugmynd hennar á sér enn
dýpri rætur. Hún er nefnilega
sannfærö um, að kvenfólkinu sé
ekki einungis haldið niöri af þjóð
félagslegum ástæðum, sem mynd-
azt hafí gegnum aldirnar, heldur
einnig af kringumstæðum, sem
hafi skapazt vegna stjórnmála
sem eru mynduð og búin til af
karlmönnunum einum. Þessir
karlmenn halda kvenfólkinu
niðri af ásettu ráði í heljartaki
siðferðislegra og guðfræðilegra
kenninga, þar sem því er haldið
fram, að kvenfólk sé skapað til
að eiga börn og þjóna mönnum
sínum. Þar með getur karlmaður
inn byggt upp þægilegt þjóðfé-
lag, þar sem konan er ódýr eða
ókeypis vinnukraftur. Þessi kenn
ing er ekki ný; Karl Marx, Gunn
ar Myrdal og Grace Atkinson eru
meðal þeirra, sem hafa haldið
þessu fram.
Um margra ára skeið hefur
Gloria Steinem velt þessum mál-
um fyrir sér. Árið 1968 var hún
blaðafulltrúi á fundi, þar sem ver
ið var að ræða um ný og strangari
lög gegn fóstureyðingu. Þá rann
upp fyrir henni, hversu ógurlegt
ranglæti væri verið að vinna kven
þjóðinni og hún ákvað þá að helga
sig baráttumálum kvenna. Þar
komst hún að þeirri niðurstöðu,
eftir að hafa hlustað á þær þján-
ingar og sálarkvalir, sem ein
kona gengur í gegnum við fóstur-
eyðingu, að kvenþjóðin væri kúg
uð sem heild og þyrfti þess vegna
að berjast saman sem ein sam-
einuð heild. Áöur hélt hún, að
hún væri einasta konan í veröld-
inni, sem hefði við ýmis vanda-
mál að stríða, sem tilheyrðu kon
um einum, en hún komst að ann-
arri niðurstöðu eftir þennan
fund. Og þess vegna yrði kven-
fólkið að standa upp sameinað og
berjast til sigurs.
Gloriu leiðist að hlusta á vand
ræði viðvíkjandi ástarævintýrum
kvenna. Henni finnst nefnilega,
að ekki sé hægt að tala um neitt
ástarsamband milli karls og
konu, fyrr en konan hefur losn-
aö við það ok, sem hún hefur á
herðum sér í dag. Hún hefur
mikinn áhuga á öllum málum,
sem varða kvenfólkið í heild
sinni.
Foreldrar Gloriu voru fátæk
og af Gyðingaættum, þau höfðu
flakkað um eins og Sígaunar. Hún
lærði snemma að dansa og kom í
fyrsta skipti fram opinberlega 10
ára gömul. Þegar hún var 11 ára
skildu foreldrar hennar og tók
þá ekki betra við hjá Gloriu
litlu. Foreldrar hennar voru ákaf-
lega fátækir. Snemma kynnt-
ist Gloria hatri því, sem hvítu
mennirnir báru til svertingjanna.
15 ára gömul fluttist Gloria til
systur sinnar í Washington, sem
var 10 árum eldri en hún. Þá
varð gjörbreyting á lífi hennar,
hún settist í góðan háskóla og
stundaði þar stjórnvísindi og út
skrifaðist þaðan með hæstu ein-
kunn. Hún öðlaðist styrk til að
fara til Indlands í 1% ár. Þá var
hún þegar búin að taka ákvörð-
un um að heiga sig stjórnmálum.
Eftir að hún kom til baka til
Bandaríkjanna ákvað hún- að
vinna að bættum lífskjörum þar
og kynna löndum sínum líf Asíu-
búa.
Árið 1958 hafði Gloria Steinem
fullan hug á aö koma fram í sjón
varpi og blöðum með hugmynd-
ir sínar, en henni var neitað um
viðtal og blöðin vilou ekki grein-
ar hennar. Loks árið 1961 birti
tímaritið „Esquire" grein eftir
Gloriu og var hún þá 26 ára göm
ul. Greinin var um hina margum-
töluöu ,,pillu“ og var ekki sér-
staklega merkileg, en í lokin segir
hún svo: „Aðalhættan vegna
þeirrar óskaplegu breytingar, sem
verður í lífi kvenna við notkun
pillunnar er sú, að hugmyndir
karlmannanna í garð kvenfólks-
Gloria 1960 við einkaritarastörf
ins standi óbreyttar eftir sem áð-
ur.“ Þessi spádómur Gloriu eins
og margur annar spádómur frá
henni, reyndist réttur.
Gloria vill ekki ganga í hjóna-
band, eins og það er i pottinn
búið í nútíma þjóðfélagi. Laga-
lega séð getur manneskjan einung
is þrifizt að hálfu leyti við nú-
verandi skipylag, segir hún.
Hún vill ekki eignast barn. Hún
er önnum kafin í starfi sínu,
hún fer seint að sofa og seint á
fætur. Hún er orðin mjög fræg
og fær vel borgað fyrir fyrir-
lestra sína. Ef hún kærði sig um
gæti hún orðið flugrík á skömm-
um tíma, en hún er alltof upptek-
in af frelsis- og baráttumálum
kvenna til að brjóta heilann um
slíka hiuti.
Gloria Steinem er vel liðin og
dáð. Sitt fyrsta tækifæri til að
skrifa um stjórnmál fékk hún ár-
ið 1968. Þá varð hún blaðakona
og skömmu síðar birti hún viðtal
við ágætt tímarit í New York
viö frú Nixon, sem vakti mikla
eftirtekt. Pat Nixon hefur alla
tíð verið yfirveguð og róleg í
viðtölum sínum við blaðamenn,
en Gloriu tókst að æsa hana upp
og koma henni úr jafnvægi.
Gloria neitar því, að hún hafi
gert þetta af ásettu ráði en segist
aðeins hafa viljað tala við frú
Nixon sem jafningja, en frú Nix-
on hafi móðgazt og viljað sýna
yfirburði sína.
Upp á síðkastið hefur Gloria
Steinem skrifað um mörg málefni,
sem legið hafa þungt á henni,
má þar nefna Vietnam-stríðið,
Nixou og . fieiri stjórnmálamenn.
Einnig skrifar hún mikið um
áhugamál sín; fátækt, kvenfólk
og MacGovern. Gloria á marga
andstæðinga, jafnvel meðal rauð
sokkanna sjálfra, en sannleikur-
inn er sá, að Gloria talar miklu
betur en hún skrifar og margir
vina hennar eru alvarlega að
Gloria Steinem talar á sam-
konui.
hugsa um að hvetja liana til að
bjóða sig fram til þings. En Gloria
er staðráðin í að halda áfram að
skrifa og koma lífsreynslu sinni á
framfæri. Ritstíll hennar er e.t.v.
ekki beint eins og ætlazt er til
að þingmannsefni skrifi í Banda
rikjunum í dag, en þegar hugsað
er til John F. Kennedys, Ronald
Reagans og John Linaseys, sem
fullvíst er að hlutu vinsældir sin-
ar að miklu leyti vegna útlitsins,
er ekki að undra að konu langi að
leika sama bragðið. 1969 var sú
spurning lögð fyrir bandarísku
þjóðina hvort hún’vildi að kona
yrði forseti og stjórnaði í Hvíta
húsinu og af þeim sem svöruðu
voru 54% jákvæð. Og i fyrra,
1971 svöruðu 66% fólks þessari
spurningu jákvætt. (Athugasemd
þýðandans: Það má sannariega
þakka Gloriu Steinem og þeirri
frelsishreyfingu, sem hún berst
með, þessar framfarir á skynsem
isþroska þjóðarinnar).