Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1980, Page 12

Nú heyrir til sögunni að handmjólka, en margt í myndinni er
ágæt heimild um andrúm kreppuáranna. Athygli vekur skýr
framsögn Jónasar Tryggvasonar, sem hér sést og leikur
bóndann á Gilsbakka.
Því er stundum haldiö fram í
tilheyrandi armæöutóni, aö
brauöstrit og lífsgæðakapphlaup
yfirskyggi flest annað. Samt rek-
ur hver listsýningin aðra; ótrú-
lega mörg áhugaleikfélög ráöast
í uppfærslu á meiri háttar leikrit-
um, bókaflóöiö varö aö hol-
skeflu, svo annaö eins hefur ekki
átt sér staö. Fyrir utan vel sótta
kvikmynda-listahátíö er frum-
sýnd á vetrinum fyrsta íslenzka
kvikmyndin, sem verulega
stendur undir nafni og aðsóknin
viröist ætla aö veröa íslandsmet,
— og á sama tíma er La Traviata
flutt í tónleikauppfærslu viö
svellandi undirtektir.
Eitthvað skýtur skökku viö, ef
allir eru svona þrautpíndir; hér er
hvorki meira né minna en gullöld
í listum, sem lýsir sér jafnt í
framlagi á breiöum grundvelli —
og geysilegri aðsókn og áhuga.
Á síöastliðnu hausti var höf-
undur þessa pistils viðstaddur
hljómleika í Koncertgebouw í
Amsterdam. Þetta fræga tón-
leikahús tekur í sæti rétt liölega
Ósvikin kreppuárstemmning í samkvæmislífinu: Ball í samkomuhúsinu og kvenfólkiö situr
allt á bekk meöfram veggnum, en karlmennirnir standa í hnapp.
ISTAHATIÐ
ÁÞORRA
á viö Háskólabíó og var aö
sjálfsögöu fullskipað. En þess
ber aö gæta, aö Amsterdam er
tíu sinnum mannfleiri en Reykja-
víkursvæöiö. Þegar þetta er
skrifaö, hefur La Traviata verið
flutt tvívegis og fullbókað á
þriöju hljómleikana. Góöra
gjalda vert er aö fá hingaö
athyglisveröar, erlendar kvik-
myndir og alþjóölegar músík-
stjörnur. Hitt er þó í rauninni
meira gleöiefni aö vera ekki
alltaf þiggjandi og geta gert
eitthvaö markvert með innlend-
um kröftum. Af þeirri ástæöu er
sérstök ástæöa til að geta um
tvennt, sem hefur lífgað uppá
veturinn.
í fyrsta lagi er það kvikmyndin
Land og synir, sem veröur aö
teljast tímamótaverk í þá veru,
aö byrjendabragurinn sem löng-
um hefur einkennt innlenda kvik-
myndagerö, er horfinn. Sá fjöldi
íslendinga, sem uppalinn er í
sveit á árunum um og fyrir stríð,
hefur ugglaust séö sjálfan sig og
kannast vel við andrúm þessara
ára, sem var líkt í öllum lands-
hlutum. Aö því leyti hefur myndin
ótvírætt heimildargildi. En mér
hefur skilizt aö unga fólkiö, sem
þekkir þennan tíma aöeins af
afspurn hafi notiö þess í ríkum
mæli aö sjá myndina. Ég fæ ekki
betur séö en aö myndataka
Siguröar Sverris sé framúrskar-
andi og kannski þaö sem ræöur
úrslitum um gæöi myndarinnar.
Menn voru aö vonum óhressir
yfir veðrinu noröanlands í fyrra-
sumar, þegar næstum aldrei
sást til sólar. Þótt Svarfaöardal-
ur heföi aö sönnu veriö enn
fegurri á sólbjörtum degi, er
drunginn einhvern veginn raun-
sannari og auk þess betur í
samræmi viö inntak sögunnar.
Og svo falleg er myndin þrátt
fyrir sólarleysiö, aö ekki þarf aö
harma þaö.
Sérstaka athygli vekur
frammistaöa sumra þeirra, sem
ekki hafa þó sérhæft sig í leiklist.
Aftur á móti er lakara og nokkurt
undrunarefni, þegar atvinnu-
menn á sviðinu koma ekki út úr
ser texta svo skiljanlegt se. Allt
um þaö hefur listrænn stórsigur
unnizt á vettvangi, sem hingað til
hefur reynzt okkur erfiður viö-
fangs.
Þegar þetta kemur á þrykk,
munu um 50 þúsund manns hafa
séö Land og syni og aösóknin
stefnir aö íslandsmeti. Myndin er
fyrir nokkru byrjuö aö skila
hagnaði, sem er nauösynlegt
fyrir giftusamlegt áframhald í
kvikmyndagerö. En ríkiö, sem
heggur í staö þess aö hlífa, sér til
þess aö aöstandendur myndar-
innar veröa aö hella sér út í
eitthvaö á árinu — bara til þess
aö eyða aurunum; annars sér
ríkisforsjónin til þess aö þeir
standa uppi svo aö segja í sömu
sporum og byrjað var.
Upplýst hefur veriö aö ríkiö
ver 0,46% af ráðstöfunarfé sínu
til allrar skapandi listastarfsemi í
landinu. Sá blómatími í listum,
sem aö ýmsa leyti hefur staöiö
yfir, er ekki til kominn vegna
velvilja landsfeöranna, heldur
þrátt fyrir nánasarskap þeirra.
Sumt byggist á óeigingjarnri
sjáifboöavinnu í þágu málstaðar-
ins eins og til dæmis þátttaka
Söngsveitarinnar Fílharmoníu í
uppfærslunni á La Traviata. En
þaö var í senn tignarlegt og
eftirminnilegt, aö sjá þennan 120
manna söngflokk ásamt' hópi
einsöngvara og Sinfóníuhljóm-
sveit íslands á sviöinu í Háskóla-
bíói. Sagan af Kamelíufrúnni
kemst aö vísu ekki til skila í
söngtextum, sem sungnir eru á
ítölsku. En þaö skiptir ekki máli.
Tónlist Verdis er svo hrífandi
fögur, aö hjá henni verður ein-
hver söguþráöur nánast sem
aukaatriöi. Mest mæðir á Ólöfu
Kolbrúnu Haröardóttur, sem
skilar sínu hlutverki meö hrífandi
glæsibrag.
Þegar kórar eins og Pólyfón-
kórinn og Söngsveitin Fílhar-
monía leggja í aö flytja ýmis
meistarastykki tónbókmennt-
anna, þá er þaö gert vegna
sönggleðinnar. Annan ábata er
ekki þar aö hafa. Og þegar menn
leggja útí gerö stórrar kvikmynd-
ar — jafnvel þótt þeir fái 9
milljón króna styrk — þá er það
eins og síldarævintýri; allt uppá
von og óvon. Þegar svona vel
tekst til, er ástæöa til að fagna
þeirri upplyftingu, sem þetta
veitir í skammdeginu — meö
þeirri frómu ósk, aö menn láti
ekki deigan síga.
Gísli Sigurðsson.
Söngsveitin Fílharmonía, Sinfóníuhljómsveit íslands og hópur einsöngvara flytja La Traviata eftir Verdi í Háskólabíói.

111 á sÆ Cí S .
; _ '• ;