Vísir - 01.11.1978, Blaðsíða 11

VISIR
Miövikudagur 1. nóvember 1978
11
Þrír af hverjum fjórum
mótmœla með þögninni
Grundvöllurinn brostinn
Kosningar til 1. des. nefndar
innan Háskóla lslands þjóna
ekki lengur upphaflegum til-
gangi sinum. Grundvöllur
þeirra er brostinn þegar aöeins
25% háskólanema vilja hafa
áhrif á hvaö fram er boriö fyrir
alþjóB, i beinni útvarpssendingu
á þessum hátiBisdegi.
Af 673 greiddum gildum at-
kvæBum, nú f afstöBnum
kosningum fékk Vaka 276 at-
kvæBi en VerBandi 371 og f krafti
þessara rétt 370 atkv. sem eru
um 10% þessa nemendafjölda
sem i háskólanum er mun VerB-
andi herja á þjóBina 1. des.
næstkomandi meB beinni út-
varpssendingu frá Háskólabiói
þar sem fjallaB verBur um „Há-
skóla i auövaldsþjóöfélagi,”
hvorki meira né minna.
Af framansögöu er ljóst aö
grundvöllur 1. des. hátföahalda
er hruninn. Þaö er ekki siö-
feröislega rétt aö svo litill hluti
háskólanema geti flutt efni i
nafni hans alls þegar 3/4 hluti
nemenda mótmælir meB þögn-
inni.
Þögull meirihluti
Kjörsókn sem þessi er ekki
einsdæmi innan háskólans. A
seinasta ári slefaBi hún 29% i
sömu kosningum en var þá rétt
rúmlega 50% í kosningum til
stúdentaráBs, þrátt fyrir
grimmilega smölun.
Ef einhvers staöar er til þög-
ull meirihluti þá er hann til i
háskólanum og nú er timi til
kominn aö hann láti frá sér
heyra, áöur en allt álit skólans
meöal almennings I þessu landi
veröur fokiö út I veöur og vind.
Hverjar eru skýringar þess aB
þessi þögli meirihluti hefur ekki
treyst sér til aö halla höfö: sinu
aö ööru hvoru þeirra feiaga sem
á boöstólnum eru, þ.e. Veröandi
eöa Vöku?
Úrkynjuð pólitík
Skýringin er einkum ógeö á
þeirri úrkynjuöu og þreytulegu
pólitik sem þessi félög hafa
staöiö fyrir. Hvorugt þeirra er
þar ööru verra, bæöi eru jafn
slæm.
Veröandi menn eöa þeir
„stofukommar” sem þar ráöa
feröinni, mala sifellt um alda-
gamlar kenningar Marx sem
hvergi hefur tekist aö fram-
fylgja hvaö þá skýra. Vökuliöiö
sem er samsafn „bláeygra”
Heimdellinga blaörar um
„óvininn í austri” eöa þá
kapítalisma sem hvergi finnst
ómegnaöur frekar en marxism-
inn. Slikar umræöur snerta ekki
málefni félags- og menningarlif
skólans svo er nokkur furöa þó
fólk sé þreytt á þeim fuglum
sem ráöa gangi mála i félögun-
um.
Þaö er þvi alls ekki rétt sem
Sigurlaug Bjarnadóttir sagöi i
grein sinni hér I VIsi aö Vaka sé
aö einhverju leiti betri valkost-
ur, nema kannske siöur sé.
(Ó)mynd Háskólans út á
við
Hvaöa áhrif hefur svo þessi
spillta pólitik innan háskólans
haft á viöhorf almennings gagn-
vart honum. Hvaöa kenndir
vakna hjá fólki þegar þaö les
spilltasta og ógeöslegasta blaö
landsins, Stúdentablaöiö? Hver
er nú mynd þess skóla útá viö
sem i upphafi var óskabarn
þjóöarinnar og öllu mátti fórna
fyrir.
1 dag er sú mynd þvi llkust aö
litiö sé I brotinn spegil, svo
margbreytilegar eru skoöanir
manna. Hver hefur ekki heyrt
aö skólinn hýsi vanþakklátasta
„þrýstihóp” þjóöarinnar. Deil-
ur vegna námslána eiga vafa-
laust sinn þátt i aö skapa þetta
álit og mér finnst timi til kom-
inn aö hætt veröi aö krefjast af-
náms visitölubindingar á þeim
lánum en reyna frekar aö fá þau
hækkuö þannig aö þau I raun
geti skapaö jafnrétti til náms.
Hvaö ætla annars þessir ágætu
baráttumenn okkar stúdenta aö
gera ef nú veröur samþykkt á
Alþingi frumvarp um raunvexti
á öll lán i þjóöfélaginu,sækja um
undanþágu?
Eitt er þaö enn sem hefur ver-
iöþugsandi fólki mikiö áhyggju-
efni en þaö er offramboö á
menntuöu fólki I vissar starfs-
greinar. A seinasta þingi var
lögö fram tillaga um aö kanna
þörfina hjá atvinnuvegunum
fyrir menntaö fólk mjög vitur-
leg tillaga aö minu viti.
Þessi tillaga er samt eitt af
þvi sem haldiö hefur vöku fyrir
Veröandi-mönnum. Þeir vilja
óheftan fjölda I hvaöa starfs-
grein sem er engan má fella,
þaö er ekki frelsi til náms. Er
nema von aö fólki blöskri slikt
hugarfar. Þaö viröist alveg
lokaö Veröandi-mönnum aö litiö
þjóöfélag sem okkar getur ekki
leyft sér þann munaö aö mennta
menn aöeins upp á „sport” og
skaffaö þeim svo vinnu þegar
námi er lokiö i einhverju ööru
fagi en þeir hafa lært til á sam-
bærilegu kaupi.
Þaö er alveg ljóst aö þaö er
einskis hagur aö mennta fólk i
starfsgreinar þar sem ekki er
þörf fyrir þaö þó vissulega eigi
aö setja manngildiö ofar
peningahyggju.
Þjóðfélagið ekki til fyrir
Háskólann
Háskólinn er fyrir þjóöfélagiö
en ekki öfugt. Þess vegna ber
háskólanum aö laga sig aö þörf-
um þess umhverfis sem hann er
i.
Ein leiö aö þvi marki er sú aö
breyta námsfyrirkomulagi
þannig aö nemendur geti
stundaö einhverja atvinnu sam-
hliöa. Meö þessu myndi tvennt
Ólafur St. Sveinsson
laganemi skrifar:
Framtíðin sker úr um
hvort ekki tekst að
rétta Háskólann við í
augum fólks og fá það
á ný til að trúa því að
skólinn útskrifi ekki
aðeins skólagengið
fólk heldur um leið
menntað.
ávinnast. Verkleg reynsla ekki
endilega I sama starfi og viö-
komandi er viö nám i og fjár-
mögnun námsins yröi minna
vandamál. Þaö er ekkert lög-
mál aö nám i ákv. grein skuli
taka t.d. 5 ár en ekki 8, þar sem
yfirferö væri miöuö viö vinnu út
i þjóöfélaginu samhliöa. Náms-
timinn ár hvert gæti lika lengst
frá þeim tima sem nú er og ýtt
undir rétta þróun i þessa átt.
Þessi leiö myndi á öruggan
hátt tryggja jafnrétti til náms,
nokkuö sem námslán geta
aldrei gert fullkomlega.
Ég hefi hér rætt um háskólann
og þá pólitik sem innan hans er
rekin. Von mln er sú aö hún
breytist og hún breytist ef þeir
sem hingaö til hafa setiö þöglir
láta til sin heyra.
Framtiöin sker úr um hvort
ekki tekst aö rétta háskólann viö
i augum fólks og fá þaö á ný til
aö trúa þvi aö skólinn útskrifi
ekki aöeins skólagengiö fólk
heldur og um leiö menntaö.

Jóhann J. ólafsson
lögfræðingur skrifar:
Vel væri athugandi að
beina gömlum húsum
inn á svæðið sem
afmarkast af Aðal-
stræti, Túngötu,
Garðastræti og Vestur-
götu og reyna að skapa
þannig skemmtilega
umgjörð um raunveru-
legt lif.
Húsfriöun er tiltölulega ný af
nálinni hérlendis af eölilegum
ástæöum og hefur þjóöin verið
aö feta sig áfram I þeim efnum,
án þess aö skýr stefna sé enn
komin fram. Tvö sjónarmiö eru
mestáberandi. 1) Verndunhúsa
1 upprunalegri mynd á safni
(Arbær). 2) Verndun húsa i sem
upprunalegustu ástandi aö utan
á sinum staö og I notkun. Sjón-
armiöin eru oft söguleg eöa
byggingalist. En gömul hús
bjóöa upp á marga fleiri mögu-
leika. Ein stærsta ástæöan fyrir
áhuga almennings fyrir görnl-
um húsum er þörfin fyrir aö
skipta um umhverfi, og slappa
af. 1 staö þess aö skreppa út úr
bænum, hverfa menn aftur I
timann. Aöstæöur i sumarbú-
stööum eru oft frumstæöar af
þessum sökum. Gamli timinn er
anzi rómantiskur, þegar viö
getum brugöiö okkur aftur i
timann úr nútimaþægindum, án
Frá New Orleans
til Árbœjarfsafns
óþrifnaöar, erfiöis og strits þess
liöna. Svo er alltaf hægt aö
skella sér aftur inn i nútimann
og fá sér heitt baö.
Tvær hugmyndir
Ég fer á hverju ári i veitinga-
stofuna i Arbæ meö fjölskyld-
una. Þaö hefur tekist meö ágæt-
um aö ná hlýlegu andrúmslofti i
þessu gamla húsi. Grimuball
þar sem hús komu I staö bún-
inga. Ég myndi fara miklu oftar
ef þessi veitingaaöstaöa væri
t.d. I Grjótaþorpinu, og opiö
reglulega.
Menn eru alltaf leitandi I
þessum efnum. Tvær hugmynd-
ir hafa komiö fram. önnur var
sú aö flytja Arbæjarsafn i
Grjótaþorpiö. Hin aö flytja fólk
inn I Arbæjarsafniö. Báöar
þessar tillögur eru mjög
athyglisveröar og vertað athuga
þær nánar.
Grjótaþorpiö: Viöa um lönd
eru gamlar borgir eöa þorp inni
i nýjum borgum. Má þar nefna
franska hverfiö I New Orleans
og gamla bæinn I Genf o.fl.
Franska hverfið I New Orleans
er sérstaklega skemmtilegt, allt
iöandi af lifi dag og nótt. Þar eru
antique-verzlanir, minjagripa-
verzlanir auk fjölda sérverzl-
ana, markaöa, hótel, krár, veit-
ingastaðir, búllur, næturklúbb-
ar, nektarshow o.fl., sem ekki
verður tæknivætt. Gamli bærinn
i Genf er ekki svona fjörlegur en
mikið ber þar á antique-verzl-
unum, fornbókaverzlunum, líst-
munum, tizkuhönnuöum, allar
tegundir veitingarekstrar o.þ.h.
Eitt gleymist
Vel væri athugandi aö beina
gömlum húsum inn á svæöiö
sem afmarkast af Aöalstræti,
Túngötu, Garöastræti og
Vesturgötu og reyna aö skapa
þannig skemmtilega umgjörö
um raunverulegt lif. Hér á aö
skapa stemningu, andrúmsloft
og umhverfi. Ég vara viö tillög-
um um aö gera hverfiö aö safni
og jafnvel aö frysta mannlifiö
lika meö þvi aö viöhalda úrelt-
um vinnuaöferöum i trésmiöi,
bókbandi eöa tóvinnu, sem eng-
an efnahagslegan grundvöll
hefur. Lifandi söfn eru jafn
ómöguleg og lifandi lik. Eitt
viröist alltaf gleymast I umræö-
um um þessi mál, en þaö er
veöriö á Islandi. Rigningar-
suddi og blindhrfö eru jafnan
svo fjarlæg rómantiskri fram-
tiöarsýn. Hinar þröngu götur
Grjótaþorpsins þyrftu aö vera
yfirbyggöar, eins og portiö i
Fjalakettinum. Þá fyrst væri
grundvöllur fyrir göngugötur og
viöhald allt mikiö léttara. 1
mjög heitum löndum sunnar-
lega I tempraöabeltinu tiökast
yfirbygging gatna til þess aö
bægja frá sólarhitanum. Viö
hérna noröanlega I tempraöa
beltinu veröum aö bregöast á
likan hátt viö okkar lága hita-
stigi og óbliöu veðráttu.
Við lifum þó á tuttugustu
öldinni
Arbær. Jónas Guömundsson,
rithöfundur, skrifar smellna
grein i Timann 27. október s.l.
þar sem hann leggur til aö búiö
sé I Arbæ I stað þess aö reisa þar
draugaborg handa túristum. Ég
er honum hjartanlega sammála
i þessu. Hins vegar skilst mér á
Jónasi aö hann vilji flytja fólk
inn I þau hús sem þegar eru
komin upp eftir. Það tel ég ekki
heppilegt. Hvernig væri aö
skipuleggja þarna borgarhverfi
meö götum og torgum og flytja
þangaö gömul hús viö hliö
hinna, sem fyrir eru auö en
leyfa fólki aö búa i þeim viö ný-
tizku aöstæöur. Smiöshús getur
áfram veriö sýningargripur
eins og eimreiöin þó Jón Jónson
og fjölskylda búi i næsta
timburhúsi, eöa steinbæ. Svæöiö
umhverfis Arbæ er allt of stórt
til þess aö gera þaö aö stein-
dauðu safni, sem er lokaö mest-
an hluta ársins. Þar mætti
skapa aöstööu fyrir félagslif og
tómstundaaöstööu, skemmt-
analif leiki og iþróttir. Hvernig
væri aö hafa Tivoli i Kaup-
mannahöfn eitthvaö til fyrir-
myndar eöa Walt Disney garö-
ana i Ameriku svo eitthvaö sé
nefnt. Viö lifum þó á tuttugustu
öldinni þótt hús eldist. Þegar
gengiö er um Disney garöana
ber mest á þrenns konar
skemmtun. Fara I leiktæki,
boröa góöan mat og verzla.
Rauðvínsstofurnar hans
Vilmundar
Ekki væri úr vegi aö flytja
eitthvaö af erlendri menningu
og hóflegri ómenningu inn á
slika staöi t.d. rauövinsstofurn-
ar hans Vilmundar Gylfasonar.
Nú fer fimmti hver íslendingur
til útlanda á ári og kaupir á út-
söluveröi I útlöndum. Mætti ekki
spara gjaldeyri meö þvi aö
neyta einhvers af ósómanum
heima hér? En þaö gæti skekkt
Islenzkar alkóhólskýrslur ef
menn drekka minna i útlöndum,
smyglaö og bruggaö, en nóg um
þaö.
Þess ber þó að geta aö i
Disney-göröunum fæst ekkert
vin neins staöar, hvorki á veit-
ingahúsum né á börum. Þá hef-
ur nýsmiöi „fornmuna” veriö
gagnrýnd all mikiö og á hún rétt
á sér i vissum tilfellum. En þar
sem fyrst og fremst er veriö aö
skapa stemningu sé ég ekkert
athugavert viö aö smiöa glæný
gömul hús.
ABalatriöiö er aö hiö stóra
svæöi kring um Arbæ sé notaö
til þess aö byggja upp alhliöa
afþreyingarstaö fyrir Islend-
inga, þar sem hægt er aö finna
sitthvað til skemmtunar og
fróöleiks allt áriö um kring,
helga daga sem virka. Sem sagt
lif. Þaö spillir ekki aö hægt er aö
tengja Arbæjarsvæöiö einu
bezta útivistarsvæöi sem völ er
á, Elliöaárdalnum.
Jóhann J. ólafsson